| Series Phim Audio Sử Việt | Tập 01
https://youtu.be/_HNMgaUdCPA
ANH HÙNG BÁN THAN
| Series Phim Audio Sử Việt | Tập 02
https://youtu.be/yb9yeyPN9n8
ANH HÙNG BÁN THAN
| Series Phim Audio Sử Việt | Tập 03
https://youtu.be/6vzRTsxOJ7w
| Trần Khánh Dư 陳慶餘 | |
|---|---|
| Prince Nhân Huệ | |
| Born | 1240 Chí Linh, Hải Dương, Đại Việt |
| Died | 1340 trại An Trung, Lý Nhân, Hà Nam Đại Việt |
| House | Trần Dynasty |
| Father | Trần Thái Tông |
Prince Nhân Huệ Trần Khánh Dư (?–1339) was the adopted prince of the Retired Emperor Trần Thánh Tông and a general of Đại Việt army in royal court of four successive emperors of the Trần Dynasty: Thánh Tông, Nhân Tông, Anh Tông, and Minh Tông. Although notoriously known by his greedy character in peace, Trần Khánh Dư was a prominent general during the war of resistance by the Trần Dynasty against the second and third invasions of the Yuan Dynasty. Especially, Prince Nhân Huệ was considered one of the most skilled commander of Trần navy who was credited with the victory of Đại Việt in Battle of Vân Đồn (1287).
Hoàng tử Nhân Huệ Trần Khánh Dư (?–1339) là hoàng tử được nhận làm con nuôi của Hoàng đế về hưu Trần Thánh Tông và là tướng lĩnh của quân đội Đại Việt trong triều đình gồm bốn vị hoàng đế kế tiếp của nhà Trần: Thánh Tông, Nhân Tông, Anh Tông và Minh Tông. Mặc dù nổi tiếng với tính cách tham lam trong hòa bình, Trần Khánh Dư là một vị tướng nổi bật trong cuộc kháng chiến của nhà Trần chống lại cuộc xâm lược lần thứ hai và thứ ba của nhà Nguyên. Đặc biệt, Hoàng tử Nhân Huệ được xem là một trong những tư lệnh điêu luyện nhất của hải quân Trần được ghi nhận là người đã giành chiến thắng của Đại Việt trong trận Vân Đồn (1287).Background[edit]
The exact birthdate of Trần Khánh Dư was unknown but it was said that he was the son of general Trần Phó Duyệt from whom he inherited the noble title Marquis Nhân Huệ (Vietnamese: Nhân Huệ hầu). After Trần Khánh Dư defeated the Yuan army during a skirmish in northern border, the Retired Emperor Trần Thánh Tông praised his talent and decided to make him adopted son of the Emperor (Thiên tử nghĩa nam), Trần Khánh Dư was thus entitled as Prince Nhân Huệ (Nhân Huệ vương).[1] Being a gifted general, Trần Khánh Dư successfully pacified a revolt in the mountainous region of Đại Việt and was rapidly promoted in military rank from senior official (phó đô tướng quân) to commander in chief (phiêu kỵ tướng quân), a top-ranking position which was reserved exclusively for the Emperor's princes.[1]
Sau khi Trần Khánh Dư đánh bại Yuan army trong một cuộc giao tranh ở biên giới phía bắc, Hoàng đế về hưu Trần Thánh Tông ca ngợi tài năng của ông và quyết định phong ông làm con nuôi của Hoàng đế (Thiên tử nghĩa nam), Trần Khánh Dư do đó được phong làm Hoàng tử Nhân Huệ (Nhân Huệ v). [1] Là một vị tướng tài ba, Trần Khánh Dư đã bình định thành công một cuộc nổi dậy ở vùng núi Đại Việt và nhanh chóng được thăng cấp quân hàm từ quan chức cao cấp (phó đô tướng quân) lên tổng tư lệnh (phiêu kỵ tướng quân), một vị trí cấp cao nhất dành riêng cho các hoàng tử của Hoàng đế. [1]The advancement of Prince Nhân Huệ was destroyed by his adulterous affair with Princess Thiên Thụy, wife of Prince Hưng Vũ Trần Quốc Nghiễn and daughter-in-law of Trần Hưng Đạo who was one of the most powerful figures of Trần family and royal court. In order to avoid the fury from Trần Hưng Đạo, the Emperor Trần Thái Tông instructed his officials beat Trần Khánh Dư to death in West Lake but actually the Emperor spared Prince Nhân Huệ's life and only deprived him from all titles and properties except the land grants in Chí Linh that Trần Khánh Dư inherited from his father.[1] As a result, Trần Khánh Dư had to earn his life by charcoal trading which was still considered a humble profession at that time.[1]
Sự thăng tiến của Hoàng tử Nhân Huệ đã bị phá hủy bởi mối tình ngoại tình của ông với Công chúa Thiên Thụy, vợ của Hoàng tử Hưng Vũ Trần Quốc Nghĩa và là con dâu của Trần Hưng Đạo, một trong những nhân vật quyền lực nhất của nhà Trần và triều đình. Để tránh cơn thịnh nộ từ Trần Hưng Đạo, Hoàng đế Trần Thái Tông đã chỉ thị cho các quan chức của mình đánh chết Trần Khánh Dư ở Hồ Tây nhưng thực ra Hoàng đế đã tha mạng cho Hoàng tử Nhân Huệ và chỉ tước đoạt mọi tước hiệu và tài sản của ông ngoại trừ việc cấp đất ở Chí Linh mà Trần Khánh Dư được thừa hưởng từ cha mình. [1] Kết quả là Trần Khánh Dư phải kiếm sống bằng nghề buôn bán than củi vẫn được coi là một nghề khiêm tốn vào thời điểm đó. [1]
Military activities[edit]
In 1279, the Yuan Dynasty had the decisive victory over the Song Dynasty in the Battle of Yamen- trận Nhai Sơn, which marked the end of the Song Dynasty and the total control of Kublai Khan over China.[2] As a result, Kublai Khan began to expose his attempt to take over the southern countries like Đại Việt or Champa. Facing the threat from northern border, in October 1282, the retired Emperor Trần Thánh Tông and the Emperor Trần Nhân Tông gathered all members of royal family, Trần clan and officials in royal court in Bình Than to discuss about the unavoidable war. Incidentally, the Emperor met Trần Khánh Dư, who was doing his business near the meeting place and since ordered an issue to pardon Trấn Khánh Dư's guilt and permitted him to participate in the Trần Dynasty's preparation for the war of resistance. Trần Khánh Dư was soon appointed as general of Trần's army under grand commander Trần Hưng Đạo.[1]
Năm 1279, nhà Nguyên đã có chiến thắng quyết định trước nhà Tống trong trận Yamen- trận Nhai Sơn, đánh dấu sự kết thúc của nhà Tống và toàn quyền kiểm soát Hốt Tất Liệt đối với Trung Quốc. [2] Do đó, Hốt Tất Liệt bắt đầu vạch trần nỗ lực của mình để tiếp quản các quốc gia phía Nam như Đại Việt hay Champa. Trước sự đe dọa từ biên giới phía Bắc, tháng 10/1282, Hoàng đế Trần Thánh Tông về hưu và Hoàng đế Trần Nhân Tông đã tập hợp tất cả các thành viên của hoàng tộc, gia tộc Trần và các quan chức trong triều đình ở Bình Thần để thảo luận về cuộc chiến không thể tránh khỏi. Tình cờ, Hoàng đế gặp Trần Khánh Dư, người đang làm công việc kinh doanh gần nơi gặp gỡ và kể từ đó ra lệnh cho một vấn đề để tha thứ cho tội lỗi của Trấn Khánh Dư, cho phép ông tham gia vào quá trình chuẩn bị của nhà Trần cho cuộc kháng chiến. Trần Khánh Dư nhanh chóng được bổ nhiệm làm tướng quân đội của Trần Hưng Đạo. [1]The role of Prince Nhân Huệ in Đại Việt's army became prominent during the third invasion of Đại Việt by the Yuan Dynasty in 1287. Until then Trần Khánh Dư was the general who took charge of Trần naval base in Vân Đồn Island, the advance post of Đại Việt. At the beginning of the invasion, Prince Nhân Huệ was unable to stop the Yuan navy in Vân Đồn, a failure that Yuan troops profited to advance toward Vạn Kiếp where the principal force of Đại Việt stationed. Hence, the Retired Emperor Thánh Tông intended to imprisoned him but Trần Khánh Dư begged for several days to achieve a feat against Yuan navy before being punished. Eventually in December 1287, Prince Nhân Huệ used his remnants of navy to destroy the logistics convoy of Yuan navy in the Battle of Vân Đồn which created a favourable situation on the battlefield for the Trần Dynasty to repel the invasion. For his victory in Vân Đồn, Trần Khánh Dư was credited with the low casualties of Đại Việt during the third Mongol invasion.[3][4][5][6]
After three Mongol invasions, Đại Việt ultimately enjoyed a long period of stability and prosperity. During this time, Trần Khánh Dư participated in several military activities like the campaign against Champa in 1312[7] or the military and civil inspection in Diễn Châu in 1316.[8] In the 1312 campaign led by the Emperor Anh Tông, Prince Nhân Huệ was nearly punished for attacking the convoy of Champa king Chế Chí, who had already surrendered to Anh Tông.[7]
After the war[edit]
Although being heavily punished one time for his guilt, Trần Khánh Dư was proved to be always a greedy official in peace time.[1] He profited from his position as commander of Vân Đồn Island gain wealth by selling goods to native people. The often malevolent characteristics of Prince Nhân Huệ made him a despised figure he took charge and he maintained his position because Emperor Nhân Tông did not want to lose his military talents.[3] One occasion, Prince Nhân Huệ was charged with political corruption and abuse of administrative authority, his reaction to the accusations with a memorable quote: "Generals are hawks, soldiers are ducks, why would feeding ducks to the hawks be any surprise?" ("Tướng là chim ưng, dân lính là vịt, dùng vịt để nuôi chim ưng thì có gì là lạ?"), an argument that the Emperor was not sastified with.[9]
Besides his administrative activities, Trần Khánh Dư was also a well-known military scholar. It was Prince Nhân Huệ who personally redacted the presentation for Vạn Kiếp tông bí truyền thư, the military treatise composed by Trần Hưng Đạo.[10]
Prince Nhân Huệ Khánh Dư died in 1339 during the reign of the Emperor Trần Hiến Tông.[11][12]
Mặc dù đã từng bị trừng phạt nặng nề vì tội lỗi của mình, nhưng Trần Khánh Dư vẫn được chứng minh là một quan chức tham lam trong thời bình. [1] Ông được hưởng lợi từ vị trí chỉ huy của đảo Vân Đồn có được sự giàu có bằng cách bán hàng hóa cho người bản địa. Những đặc điểm thường xuyên ác độc của Hoàng tử Nhân Huệ khiến ông trở thành một nhân vật bị coi thường mà ông chịu trách nhiệm và ông vẫn giữ vững vị trí của mình vì Hoàng đế Nhân Tông không muốn đánh mất tài năng quân sự của mình. [3] Một lần, Hoàng tử Nhân Huệ bị buộc tội tham nhũng chính trị và lạm dụng quyền hành chính, phản ứng của ông trước những lời buộc tội với một câu nói đáng nhớ: "Tướng quân là diều hâu, binh lính là vịt, tại sao lại cho vịt ăn diều hâu là điều bất ngờ?" ("Tướng là chim ưng, dân lính là vịt, dùng vịt để nuôi chim ưng thì có gì là lạ?"), một lập luận mà Hoàng đế không hài lòng. [9]
Bên cạnh các hoạt động hành chính của mình, Trần Khánh Dư còn là một học giả quân sự nổi tiếng. Chính Hoàng tử Nhân Huệ đã đích thân biên tập lại phần trình bày cho Vạn Kiếp tông bí truyền thư, chuyên luận quân sự do Trần Hưng Đạo sáng tác. [10]
Hoàng tử Nhân Huệ Khánh Dư mất năm 1339 dưới thời trị vì của Hoàng đế Trần Hiến Tông. [11] [12]
Legacy
Although notoriously known by his greedy character in peace, Trần Khánh Dư was considered one of the most important generals of the Trần Dynasty who helped several Trần emperors repel the Yuan army. His talent is still renowned today, a main street in Hanoi[13] and many places in Vietnam are named in honour of Trần Khánh Dư. Each year in July, a traditional festival is held in Quan Lạn, Quảng Ninh to commemorate the feats of Trần Khánh Dư and the victory against the Mongol invaders.[14] Most cities in Vietnam, regardless of the political orientation of the government, have named major streets after him.[15]
| Family tree of Vietnamese monarchs |
Bán Than
Thể thơ: Thất ngôn bát cú
Thời kỳ: Trần
Một gánh kiền khôn quẩy tếch ngàn,
Hỏi rằng: Chi đó? đáp rằng: than.
Ít nhiều miễn được đồng tiền tốt,
Hơn thiệt nài bao gốc củi tàn.
Ở với lửa hương cho vẹn kiếp,
Thử xem sắt đá có bền gan.
Nghĩ mình lem luốc toan nghề khác,
Nhưng sợ trời kia lắm kẻ hàn.
Trần Khánh Dư
Họa thơ (Bán Than)
CHÍ LỚN
Thân mang chí lớn hướng xuôi ngàn
Đốn củi chui hầm đốt lửa than
Tiết nghĩa nung lòng đừng để nát
Tinh anh náu dạ chớ hư tàn
Lửa hương chung phận cho tròn kiếp
Sắt đá xem phần có chắc gan
Lem luốc trông mình toan bỏ nghiệp
Nhưng lo đông buốt kẻ cơ hàn.
Hương Thềm Mây
15.5.2021
No comments:
Post a Comment