Yue / Việt dialects Phương ngữ Yue / Việt

 

Yue / Việt dialects
Phương ngữ Yue / Việt
Y = Yuehai (Việt hải
G = Guinam
SiyiTaishanese

Are Fujian, Guangdong, Guangxi, Taiwan, Hainan, Zhejiang, and Vietnam all associated with the word 'Yue' or Viet?


14





Tiếng Mân Tuyền Chương màu lục đậm và các phương ngữ Mân Nam khác.
Có mối liên hệ nào giữa khu vực miền Bắc Việt Nam và khu vực ở Ngô / Giang Nam Đông Trung ở Trung Quốc không?

Is there any connection between the region of Tonkin (Northern Vietnam) and the region in Wu/Jiangnan (Eastern Central of China)?

Nanjing Duck Blood Vermicelli Soup



MIẾN GÀ (VIETNAMESE CHICKEN GLASS NOODLE SOUP)






https://www.wokandkin.com/mien-ga/

Trở lại năm 2005, khi Hồ Cẩm Đào vẫn còn là một quản trị viên, Tập Cận Bình đến thăm Việt Nam và hỏi tôi (tôi là nhà ngoại giao Nga).

- "Người Việt Nam có giống chúng ta không?"

Tôi trả lời anh ta:

- "Như bạn đã biết, các nước láng giềng có nhiều thứ giống nhau, và Việt Nam cũng không phải là một ngoại lệ. Bạn cũng có thể ăn miến thủy tinh thịt vịt, và ngoài kia, chỉ cần đi ra ngoài vài dặm của khách sạn, thì sẽ thấy lối kiến trúc sống làng quê của họ tương tự như quê hương của bạn!

(Nếu các bạn tinh ý, sẽ thấy nhà ngoại giao này không muốn làm mất lòng ông Hồ Cẩm Đào nên ông không nói" "Việt Nam, Giang Nam, hay Giang Tô Nam Kinh là dân Bách Việt cả mà, đâu phải người Hán hay dân du mục đâu, nên kiến trúc, ẩm thực không khác nhau lắm. Hồ Cẩm Đào [Hu Jintao] sinh ra và lớn lên tại Giang Tô, Nam Kinh [Nanjing].)

Back in 2005, Hu Jintao still an administrator, Xi visited Vietnam and ask me (I was Russian diplomat).

- “Does Vietnamese similar to us?”,

I answered to him:

- “Well as you know, neighbor countries having many things that resemble to each other, and Vietnam is not an exception. You can eat duck glass noodle in there too, just go outside few miles of hotel. And their village lifestyle is similar to your hometown!”.

Hu Jintao was born and raised in Jiangsu, Nanjing.

Miền Nam Trung Quốc và miền bắc Việt Nam là một phần của một khu vực cổ gọi là Lĩnh Nam, một phần trong đó (Quảng Đông, Quảng Tây và miền bắc Việt Nam) được cai trị bởi vua Nanyue. Nanyue có một dân tộc không phải là người Trung Quốc, những người tự gọi mình là Lạc Việt, tổ tiên của người Việt Nam hiện đại. Do đó, các vùng Giang Nam tỉnh Triết Giang, Quảng Đông, Quảng Tây và miền bắc Việt Nam ở miền nam Trung Quốc, vào thời cổ đại, tạo thành một khu vực văn hóa khác biệt với Trung Nguyên nhà Tần, Hán.

Southern China and northern Vietnam were part of a ancient region called Lingnan, parts of which (Guangdong, Guangxi and northern Vietnam) were ruled by the king of Nanyue.
Nanyue was populated by a non-Chinese people who called themselves the Lạc Việt, the ancestors of modern Vietnamese. Thus, southern Chinese provinces of Guangdong, Guangxi and northern Vietnam, in ancient times, constituted a cultural region distinct from that of Zhongyuan, Q'in and Han.

Làng cổ Giang Nam (hình)
Jiangnan old village (pic)


Làng cổ Việt Nam (không giống như kiến trúc nhưng cùng cảm nhận môi trường xung quanh) (ảnh)
Vietnamese old village (not as same as architecture but same feeling the surroundings)(pic)

Nguồn: https://www.quora.com/Is-there-any-connection-between-the-region-of-Tonkin-Northern-Vietnam-and-the-region-in-Wu-Jiangnan-Eastern-Central-of-China


“The Baiyue, Hundred Yue or Yue were various indigenous, they are non-Chinese peoples were inhabited the region stretching along the coastal area from Shandong in southeast Asia, and as far west as the Sichuan Basin between the first millennium BC and the first millennium AD. ”



Ngô Việt đồng châu
Trước khi bị nhà Tần 秦 (Ch’in) cai trị, Ngô và Việt lẫn Sở là liên bang Văn Lang

Ngô Việt đồng châu
Wu & Yue was in the same boat
吳越同船
wú yuè tóng chuán

 

Bính âm Hán ngữ

Pinyin
Tiếng Trung	拼音
Phiên âm Tiếng Hán Bính âm Hán ngữ Pīnyīn Chú âm phù hiệu ㄆㄧㄣ ㄧㄣ Wade–Giles P‘in1-yin1 Bính âm Hán ngữ Tongyong Pinyin IPA [pʰín.ín] Tiếng Ngô La tinh hóa phin平 in平 Tiếng Khách Gia La tinh hóa pin24 im24 Tiếng Quảng Châu Yale la tinh hóa Pingyām IPA [pʰēŋ jɐ́m] Việt bính Ping3jam1 Sidney Lau Ping3yam1° Tiếng Quảng Đông La tinh hóa Ping3yem1 Tiếng Mân Nam Tiếng Mân Tuyền Chương POJ peng-im/pheng-im
Lược đồ cho bảng chữ cái ngữ âm tiếng Trung
Giản thể	汉语拼音方案
Phồn thể	漢語拼音方案
Phiên âm Tiếng Hán tiêu chuẩn Bính âm Hán ngữ Hànyǔ Pīnyīn Fāng'àn Chú âm phù hiệu ㄏㄢˋ ㄩˇ ㄆㄧㄣ ㄧㄣ ㄈㄤ ㄢˋ Wade–Giles Han4-yü3 P‘in1-yin1 Fang1-an4 IPA [xân.ỳ pʰín.ín fáŋ.ân] Tiếng Ngô La tinh hóa hoe去 nyiu上 phin平 in平 faon平 oe去 Tiếng Khách Gia La tinh hóa hon55 ngi24 pin24 im24 fong24 on55 Tiếng Quảng Châu Yale la tinh hóa Honyúh Pingyām Fōng'on IPA [hɔ̄ːn.y̬ː pʰēŋ.jɐ́m fɔ́ːŋ.ɔ̄ːn] Việt bính Hon3jyu5 Ping3jam1 Fong1on3 Sidney Lau Hon3yue5 Ping3yam1° Fong1°on3 Tiếng Quảng Đông La tinh hóa Hon3yu5 Ping3yem1 Fong1on3 Tiếng Mân Nam Tiếng Mân Tuyền Chương POJ hàn-gú pheng-im hong-àn

==================

Scheme for the Chinese Phonetic Alphabet
Simplified Chinese	汉语拼音 方案
Traditional Chinese	漢語 拼音 方案
Transcriptions Standard Mandarin Hanyu Pinyin Hànyǔ Pīnyīn Fāng'àn Bopomofo ㄏㄢˋ ㄩˇ ㄆㄧㄣ ㄧㄣ ㄈㄤ ㄢˋ Wade–Giles Han4-yü3 P‘in 1-yin1 Fang1-an4 IPA [xân.ỳ pʰín.ín fáŋ.ân] Romanization of Wu language Romanization hoe去 nyiu上 phin平 in平 faon平 oe去 Romanization of Hakka Language Romanization hon55 ngi24 pin24 im24 fong24 on55 Romanization of Yue: Cantonese language Yale Romanization Honyúh Pingyām Fōng'on Jyutping Hon3jyu5 Ping3jam1 Fong1on3 Sidney Lau Hon3yue5 Ping3yam1° Fong1°on3 Canton Romanization Hon3yu5 Ping3yem1 Fong1on3 IPA [hɔ̄ːn.y̬ː pʰēŋ.jɐ́m fɔ́ːŋ.ɔ̄ːn] Romanization of Southern Min Language Hokkien POJ hàn-gú pheng-im hong-àn

Bài viết này có chứa ký tự ngữ âm IPA. Nếu không thích hợp hỗ trợ dựng hình, bạn có thể sẽ nhìn thấy dấu chấm hỏi, hộp, hoặc ký hiệu khác thay vì kí tự Unicode.

Phương án bính âm Hán ngữ (giản thể: 汉语拼音方案, phồn thể: 漢語拼音方案, Hán Việt: Hán ngữ bính âm phương án), thường gọi ngắn là bính âm, phanh âm hay pinyin, là cách thức sử dụng chữ cái Latinh để thể hiện cách phát âm các chữ Hán trong tiếng phổ thông Trung Quốc (tức Latinh hóa tiếng Trung), tác giả là Chu Hữu Quang. Bính âm được phê chuẩn năm 1958 và được thi hành năm 1979 tại Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa. Nó đã thay thế các hệ thống Latinh hóa cũ hơn như Wade-Giles (1859, sửa đổi năm 1912) và Hệ thống phiên âm Bưu điện, và thay thế chú âm phù hiệu trong việc dạy cách đọc chữ Hán tại Trung Quốc đại lục.

Tổng quan[sửa | sửa mã nguồn]

Cho tới nay, bính âm Hán ngữ đã được sử dụng như một hệ thống chuyển tự Latinh chữ Hán trong việc dạy và học Hán ngữ tiêu chuẩn tại Singapore, Malaysia, CHND Trung Hoa, Trung Hoa Dân Quốc (Đài Loan), Hồng Kông, Ma Cao.^[1] Năm 1979, Tổ chức tiêu chuẩn hoá quốc tế (ISO) đã chọn bính âm làm hệ thống Latinh hóa chuẩn cho Hán ngữ (ISO-7098:1991).^[2] Bính âm đã trở thành một công cụ hữu dụng trong việc học tiếng Trung Quốc.

Vào cuối thập niên 1990, Trung Hoa Dân quốc (Đài Loan) đã lập ra bính âm thông dụng (通用拼音 tōngyòng pīnyīn, Hán Việt: "Thông dụng bính âm") dựa trên bính âm và có một số khác biệt so với phiên âm Hán ngữ. Hệ thống này được sử dụng chính thức tại Đài Loan. Từ ngày 1 tháng 1 năm 2009, bính âm Hán ngữ đã trở thành hệ chuyển tự Latinh tiếng Trung tiêu chuẩn của Đài Loan.^[3][4]

Hệ thống ngữ âm phanh âm biểu thị[sửa | sửa mã nguồn]

Hệ thống ngữ âm phanh âm biểu thị là hệ thống ngữ âm của tiếng phổ thông Trung Quốc. Ngữ âm tiêu chuẩn của tiếng phổ thông Trung Quốc được thiết lập dựa trên ngữ âm của tiếng Bắc Kinh. Mọi thanh mẫu, vận mẫu và thanh điệu trong tiếng phổ thông Trung Quốc đều tồn tại trong tiếng Bắc Kinh, cách phát âm của từ ngữ trong tiếng Bắc Kinh là cơ sở để xác định cách phát âm tiêu chuẩn cho từ ngữ của tiếng phổ thông Trung Quốc nhưng không phải mọi cách phát âm của từ ngữ trong tiếng Bắc Kinh đều được lấy làm cách phát âm tiêu chuẩn của từ ngữ tiếng phổ thông Trung Quốc, cách phát âm của một từ trong tiếng Bắc Kinh không phải lúc nào cũng là cách phát âm tiêu chuẩn của từ đó trong tiếng phổ thông Trung Quốc, có những từ ngữ trong tiếng phổ thông Trung Quốc được phát âm khác âm khác với tiếng Bắc Kinh.^[5] Ví dụ:

Từ ngữ (ghi bằng chữ Hán)		Âm đọc (ghi bằng phanh âm/phiên âm)
Chữ giản thể	Chữ phồn thể	Tiếng phổ thông[5]	Tiếng Bắc Kinh[5]
教室		jiàoshì	jiàoshǐ
质量	質量	zhìliàng	zhǐliàng
嫩		nèn	nùn
过磅	過磅	guòbàng	guòbèng
蝴蝶		húdié	hútiěr

Bảng chữ cái[sửa | sửa mã nguồn]

Bính âm sử dụng 26 chữ cái Latinh. Trong đó chữ cái V chỉ dùng để phiên âm tiếng nước ngoài, tiếng dân tộc thiểu số và tiếng địa phương.

Chữ cái

A a

B b

C c

D d

E e

F f

G g

H h

I i

J j

K k

L l

M m

N n

O o

P p

Q q

R r

S s

T t

U u

V v

W w

X x

Y y

Z z

Âm đọc (chú âm)

ㄚ

ㄅㄝ

ㄘㄝ

ㄉㄝ

ㄜ

ㄝㄈ

ㄍㄝ

ㄏㄚ

丨

ㄐ丨ㄝ

ㄎㄝ

ㄝㄌ

ㄝㄇ

ㄋㄝ

ㄛ

ㄆㄝ

ㄑ丨ㄡ

ㄚㄦ

ㄝㄙ

ㄊㄝ

ㄨ

ㄪㄝ

ㄨㄚ

ㄒ丨

丨ㄚ

ㄗㄝ

Chữ cái

A a

B b

C c

D d

E e

F f

G g

H h

I i

J j

K k

L l

M m

N n

O o

P p

Q q

R r

S s

T t

U u

V v

W w

X x

Y y

Z z

Âm đọc (chú âm)

ㄚ

ㄅㄝ

ㄘㄝ

ㄉㄝ

ㄜ

ㄝㄈ

ㄍㄝ

ㄏㄚ

丨

ㄐ丨ㄝ

ㄎㄝ

ㄝㄌ

ㄝㄇ

ㄋㄝ

ㄛ

ㄆㄝ

ㄑ丨ㄡ

ㄚㄦ

ㄝㄙ

ㄊㄝ

ㄨ

ㄪㄝ

ㄨㄚ

ㄒ丨

丨ㄚ

ㄗㄝ

Nguyên âm (Vận mẫu 韻母/韵母)[sửa | sửa mã nguồn]

Hệ thống ngữ âm Trung Quốc có 36 nguyên âm (vận mẫu), gồm 6 nguyên âm đơn, 13 nguyên âm kép, 16 nguyên âm mũi và 1 nguyên âm uốn lưỡi. Các nguyên âm này được thể hiện như sau trong bính âm.

Bính âm sử dụng 26 chữ cái Latinh. Trong đó chữ cái V chỉ dùng để phiên âm tiếng nước ngoài, tiếng dân tộc thiểu số và tiếng địa phương.

List of pinyin letters / dùng ký hiệu chữ La tinh phiên âm chữ tượng hình của chữ Hán-Mãn (Han - Manchurian Mandarine)

Letter	Aa	Bb	Cc	Dd	Ee	Ff	Gg	Hh	Ii	Jj	Kk	Ll	Mm	Nn	Oo	Pp	Qq	Rr	Ss	Tt	Uu	Vv	Ww	Xx	Yy	Zz
Pronunciation (pinyin)	a	bê	cê	dê	e	f	gê	ha	i	jie	kê	l	êm	nê	o	pê	qiu	ar	ês	tê	wu	vê	wa	xi	ya	zê
Bopomofo transcription	ㄚ	ㄅㄝ	ㄘㄝ	ㄉㄝ	ㄜ	ㄝㄈ	ㄍㄝ	ㄏㄚ	ㄧ	ㄐㄧㄝ	ㄎㄝ	ㄝㄌ	ㄝㄇ	ㄋㄝ	ㄛ	ㄆㄝ	ㄑㄧㄡ	ㄚㄦ	ㄝㄙ	ㄊㄝ	ㄨ	ㄪㄝ	ㄨㄚ	ㄒㄧ	ㄧㄚ	ㄗㄝ

Nguyên âm (Vận mẫu 韻母/韵母)sửa

Hệ thống ngữ âm Trung Quốc có 36 nguyên âm (vận mẫu),
gồm 6 nguyên âm đơn,
13 nguyên âm kép,
16 nguyên âm mũi và
1 nguyên âm uốn lưỡi.
Các nguyên âm này được thể hiện như sau trong bính âm (phiên âm).


................

Nguyên âm đơn[sửa | sửa mã nguồn]

1. a: cách phát âm: mồm há to, lưỡi xuống thấp. Là nguyên âm dài, không tròn môi.
2. o: cách phát âm: lưỡi rút về phía sau, gốc lưỡi nâng cao ở vị trí giữa, hai môi tròn và nhô ra một tí.
3. e: cách phát âm: lưỡi rút về phía sau, gốc lưỡi nâng cao ở vị trí giữa, mồm há vừa. Là nguyên âm dài, không tròn môi.
4. i: cách phát âm: đầu lưỡi dính với răng dưới, phía trước mặt lưỡi nâng sát ngạc cứng, hai môi dẹp, bành ra. Là nguyên âm dài, không tròn môi.
5. u: cách phát âm: gốc lưỡi nâng cao, lưỡi rút về phía sau, hai môi tròn, nhô ra trước. Là nguyên âm dài, tròn môi.
6. ü: cách phát âm: đầu lưỡi dính với răng dưới, phía trước mặt lưỡi nâng sát ngạc cứng, hai môi tròn, nhô ra trước. Là nguyên âm dài, tròn môi.

Nguyên âm kép[sửa | sửa mã nguồn]

1. ai: cách phát âm: phát nguyên âm "a" trước, sau đó dần dần chuyển sang phát nguyên âm "i".
2. ei: cách phát âm: phát nguyên âm "e" trước, sau đó lập tức chuyển sang phát nguyên âm "i".
3. ao: cách phát âm: phát nguyên âm "a" trước, sau đó dần dần chuyển sang phát nguyên âm "o".
4. ou: cách phát âm: phát nguyên âm "o" trước, sau đó lập tức chuyển sang phát nguyên âm "u".
5. ia: cách phát âm: phát nguyên âm "i" trước, sau đó lập tức chuyển sang phát nguyên âm "a".
6. ie: cách phát âm: phát nguyên âm "i" trước, sau đó lập tức chuyển sang phát nguyên âm "e".
7. ua: cách phát âm: phát nguyên âm "u" trước, sau đó lập tức chuyển sang phát nguyên âm "a".
8. uo: cách phát âm: phát nguyên âm "u" trước, sau đó dần dần chuyển sang phát nguyên âm "o".
9. üe: cách phát âm: phát nguyên âm "ü" trước, sau đó dần dần chuyển sang phát nguyên âm "e".
10. iao: cách phát âm: phát nguyên âm "i" trước, sau đó lập tức chuyển sang phát nguyên âm kép "ao".
11. iou: cách phát âm: phát nguyên âm "i" trước, sau đó lập tức chuyển sang phát nguyên âm kép "ou".
12. uai: cách phát âm: phát nguyên âm "u" trước, sau đó lập tức chuyển sang phát nguyên âm kép "ai".
13. uei: cách phát âm: phát nguyên âm "u" trước, sau đó lập tức chuyển sang phát nguyên âm kép "ei".

Nguyên âm er[sửa | sửa mã nguồn]

Phát nguyên âm "e" trước, sau đó, lưỡi dần dần cuốn lên. "er" là một nguyên âm đặc biệt. "er" là một âm tiết riêng, không thể ghép với bất cứ nguyên âm và phụ âm nào.

Nguyên âm mũi[sửa | sửa mã nguồn]

1. an: phát nguyên âm a trước, sau đó, chuyển sang phát phụ âm n.
2. en: phát nguyên âm "e" trước, sau đó chuyển sang phát phụ âm "n".
3. in: phát nguyên âm "i" trước, sau đó chuyển sang phát phụ âm "n".
4. ün: phát nguyên âm "ü" trước, sau đó chuyển sang phát phụ âm "n".
5. ian: phát nguyên âm "i" trước, sau đó chuyển sang phát nguyên âm mũi "an".
6. uan: phát nguyên âm "u" trước, sau đó chuyển sang phát nguyên âm mũi "an"
7. üan: phát nguyên âm "ü" trước, sau đó chuyển sang phát nguyên âm mũi "an".
8. uen (un): phát nguyên âm "u" trước, sau đó chuyển sang phát phụ âm "en".
9. ang: phát nguyên âm "a" trước, sau đó, chuyển sang phát âm "ng".
10. eng: phát nguyên âm "e" trước, sau đó, chuyển sang phát âm "ng".
11. ing: phát nguyên âm "i" trước, sau đó, chuyển sang phát âm "ng".
12. ong: phát nguyên âm o trước, sau đó, chuyển sang phát âm "ng".
13. iong: phát nguyên âm "i" trước, sau đó, chuyển sang phát nguyên âm mũi "ong".
14. iang: phát nguyên âm "i" trước, sau đó, chuyển sang phát nguyên âm mũi "ang".
15. uang: phát nguyên âm "u" trước, sau đó, chuyển sang phát nguyên âm mũi "ang".
16. ueng: phát nguyên âm "u" trước, sau đó, chuyển sang phát nguyên âm mũi "eng".

Âm ng[sửa | sửa mã nguồn]

Cách đọc như sau: gốc lưỡi nâng cao, dính chặt vào ngạc mềm, lưỡi con rủ xuống, không khí từ xoang mũi thoát ra. Âm "ng" chỉ có thể đứng sau nguyên âm mà không thể đứng trước nguyên âm như trong tiếng Việt.

Phụ âm (Thanh mẫu 聲母/声母)[sửa | sửa mã nguồn]

Hệ thống ngữ âm Trung Quốc có 21 phụ âm (thanh mẫu), trong đó có 18 phụ âm đơn, 3 phụ âm kép, trong phụ âm đơn có một phụ âm uốn lưỡi:

1. b: là âm đôi môi. Cách phát âm: hai môi dính tự nhiên, sau đó tách ra, luồng không khí từ hang mồm thoát ra. Là một âm tắc, vô thanh, không bật hơi.
2. p: là âm đôi môi. Cách phát âm: hai môi dính tự nhiên, sau đó tách ra, luồng không khí từ hang mồm thoát ra. Là một âm tắc, vô thanh, có bật hơi.
3. m: là âm đôi môi. Cách phát âm: hai môi dính tự nhiên, luồng không khí từ khoang miệng thoát ra. Là một âm mũi, hữu thanh.
4. f: là âm môi răng. Cách phát âm: môi dưới dính nhẹ với răng trên, luồng không khí từ khe giữa răng và môi thoát ra. Là một âm xát, vô thanh.
5. d: là âm đầu lưỡi giữa. Cách phát âm: đầu lưỡi dính vào lợi trên, hình thành trở ngại, sau đó bỗng hạ thấp, luồng không khí từ hang mồm thoát ra. Là một âm tắc, vô thanh, không bật hơi.
6. t: là âm đầu lưỡi giữa. Cách phát âm: đầu lưỡi dính vào lợi trên, hình thành trở ngại, sau đó bỗng hạ thấp, luồng không khí từ hang mồm thoát ra. Là một âm tắc, vô thanh, có bật hơi.
7. n: là âm đầu lưỡi giữa. Cách phát âm: đầu lưỡi dính vào lợi trên, hình thành trở ngại, luồng không khí từ hang mũi thoát ra. Là một âm mũi, hữu thanh.
8. l: là âm đầu lưỡi giữa. Cách phát âm: đầu lưỡi dính vào lợi trên, luồng không khí từ hai mép lưỡi thoát ra. Là một âm biên, hữu thanh.
9. g: là âm gốc lưỡi. Cách phát âm: gốc lưỡi áp vào ngạc mềm, hình thành trở ngại, sau đó bỗng tách ra, luồng không khí từ khoang miệng thoát ra. Là một âm tắc, vô thanh, không bật hơi.
10. k: là âm gốc lưỡi. Cách phát âm: gốc lưỡi áp vào ngạc mềm, hình thành trở ngại, sau đó bỗng tách ra, luồng không khí từ khoang miệng thoát ra. Là một âm tắc, vô thanh, có bật hơi.
11. h: là âm gốc lưỡi. Cách phát âm: gốc lưỡi nâng cao, nhưng không áp vào ngạc mềm, hình thành trở ngại, luồng không khí từ giữa thoát ra. Là một âm xát, vô thanh.
12. j: là âm mặt lưỡi. Cách phát âm: mặt lưỡi áp nhẹ vào ngạc cứng, sau đó tách ra, luồng không khí từ giữa thoát ra. Là một âm bán tắc, vô thanh, không bật hơi.
13. q: là âm mặt lưỡi. Cách phát âm: mặt lưỡi áp nhẹ vào ngạc cứng, sau đó tách ra, luồng không khí từ giữa thoát ra. Là một âm bán tắc, vô thanh, có bật hơi.
14. x: là âm mặt lưỡi. Cách phát âm: mặt lưỡi nâng cao sát ngạc cứng, luồng không khí từ giữa thoát ra. Là một âm xát, vô thanh.
15. z: là âm đầu lưỡi trước. Cách phát âm: đầu lưỡi áp vào lợi trên, sau đó tách ra một tí, luồng không khí từ giữa thoát ra. Là một âm bán tắc, vô thanh, không bật hơi.
16. c: là âm đầu lưỡi trước. Cách phát âm: đầu lưỡi áp vào lợi trên, sau đó tách ra một tí, luồng không khí từ giữa thoát ra. Là một âm bán tắc, vô thanh, có bật hơi.
17. s: là âm đầu lưỡi trước. Cách phát âm: đầu lưỡi nâng sát lợi trên, luồng không khí từ giữa thoát ra. Là một âm xát, vô thanh.
18. zh: là âm đầu lưỡi sau. Cách phát âm: đầu lưỡi áp vào ngạc cứng trước, sau đó tách ra một tí, luồng không khí thoát ra khoang miệng. Là một âm bán tắc, vô thanh, không bật hơi, lúc phát âm phải uốn lưỡi.
19. ch: là âm đầu lưỡi sau. Cách phát âm: đầu lưỡi áp vào ngạc cứng, sau đó tách ra một tí, luồng không khí thoát ra khoang miệng. Là một âm bán tắc, vô thanh, có bật hơi, lúc phát âm phải uốn lưỡi.
20. sh: là âm đầu lưỡi sau. Cách phát âm: đầu lưỡi áp vào ngạc cứng trước, luồng không khí thoát ra miệng theo một đường nhỏ và hẹp. Là một âm xát, vô thanh, lúc phát âm phải uốn lưỡi.
21. r: là âm đầu lưỡi sau. Cách phát âm: đầu lưỡi nâng sát ngạc cứng trước, luồng không khí thoát ra miệng thoe một đường nhỏ và hẹp. Là một âm xát, hữu thanh, lúc phát âm phải uốn lưỡi.

Dấu thanh (Thanh điệu 聲調/声调)[sửa | sửa mã nguồn]

Ký hiệu dấu thanh[sửa | sửa mã nguồn]

Hệ thống ngữ âm tiếng Trung phổ thông có 4 thanh điệu cơ bản. Trong bính âm, các thanh điệu này được ký hiệu là:

1. Thanh thứ nhất: cũng gọi là "âm bình (陰平/阴平)", là thanh cao, rất đều. Gần giống thanh "ngang" trong tiếng Việt. Ký hiệu trong bính âm là "¯". Trong chú âm, thanh "ngang" lại không có ký hiệu.
2. Thanh thứ hai: cũng gọi là "dương bình (陽平/阳平)", là thanh cao, đều, từ thấp lên cao. Gần giống thanh "sắc" trong tiếng Việt. Ký hiệu trong bính âm và chú âm là "´".
3. Thanh thứ ba: cũng gọi là "thượng thanh (上聲/上声)", là thanh thấp, xuống thấp lại lên cao. Gần giống thanh "hỏi" trong tiếng Việt. Ký hiệu trong bính âm và chú âm là "ˇ".
4. Thanh thứ tư: cũng gọi là "khứ thanh (去聲/去声)", là thanh từ cao xuống thấp. Ngắn và nặng hơn thanh "huyền", dài và nhẹ hơn thanh "nặng" trong tiếng Việt. Ký hiệu trong bính âm và chú âm là "ˋ".

Ngoài ra còn một thanh nữa, gọi là thanh nhẹ (輕聲/轻声, khinh thanh). Thanh này chỉ dùng khi muốn làm nhẹ một âm phía trước. Trong bính âm, thanh nhẹ không có ký hiệu, nhưng trong chú âm thì nó được ký hiệu là "." (dấu khuyên nhỏ).

Cách đánh dấu thanh[sửa | sửa mã nguồn]

Dấu 4 thanh điệu trong hệ thống bính âm phải đánh trên nguyên âm chủ yếu của một âm tiết (tức là một chữ):

• Cách đánh dấu của nguyên âm đơn: dấu trực tiếp đánh trên nguyên âm đơn:

1. "a": Dấu trực tiếp đánh trên nguyên âm "a".
2. "o": Dấu trực tiếp đánh trên nguyên âm "o".
3. "e": Dấu trực tiếp đánh trên nguyên âm "e".
4. "i": Dấu trực tiếp đánh trên nguyên âm "i".
5. "u": Dấu trực tiếp đánh trên nguyên âm "u".
6. "ü": Dấu trực tiếp đánh trên nguyên âm "ü".

• Cách đánh dấu của nguyên âm kép và nguyên âm mũi:

1. Nếu trong nguyên âm kép hoặc nguyên âm mũi có nguyên âm đơn "a", thì dấu đánh trên nguyên âm "a". Ví dụ: "ai", "ao", "an", "ang", dấu đánh trên nguyên âm "a".
2. Nếu trong nguyên âm kép hoặc nguyên âm mũi không có nguyên âm đơn "a", thì dấu đánh trên nguyên âm "o". Ví dụ: "ou", "ong", "iou", "iong", "uo", dấu đánh trên nguyên âm "o".
3. Nếu trong nguyên âm kép hoặc nguyên âm mũi không có nguyên âm đơn "a", thì dấu đánh trên nguyên âm "e". Ví dụ: "ei", "en", "eng", "ie", "uei", "uen", "ueng", "üe", dấu đánh trên nguyên âm "e".
4. Nguyên âm kép "iu", dấu đánh trên nguyên âm "u".
5. Nguyên âm kép "ui", dấu đánh trên nguyên âm "i", dấu chấm trên nguyên âm "i" phải bỏ đi.

Quy tắc viết chữ[sửa | sửa mã nguồn]

• Các nguyên âm "ü", "üe", "üan", "ün", khi ghép với các phụ âm "y", "j", "q", "x" lúc viết phải bỏ hai dấu chấm trên nguyên âm "ü". Ví dụ: yu, yue, yuan, yun, ju, jue, juan, jun, qu, que, quan, qun, xu, xue, xuan, xun.
• Các nguyên âm "ü". "üe", khi ghép với phụ âm "l", "n", lúc viết hai dấu chấm trên nguyên âm "ü" phải giữ nguyên. Ví dụ: nü, nüe, lü, lüe.
• Nếu trước nguyên âm "u" không ghép với phụ âm, lúc viết phải thêm bán nguyên âm "w" ở phía trước: Ví dụ: u - wu.
• Các nguyên âm "ua", "uo", "uai", "uei", "uan", "uen", "uang", "ueng", nếu phía trước không ghép với phụ âm khi viết bỏ chữ "u" ở phía trước, thay bằng bán nguyên âm "w". Ví dụ: ua - wa, uo - wo, uai - wai, uei - wei, uan - wan, uen - wen, uang - wang ueng - weng.
• Các nguyên âm "uei", "uen" nếu phía trước ghép với phụ âm, lúc viết phải bỏ "e" ở giữa đi. Ví dụ: sui, dui, dun, cui, cun, rui, run.
• Nguyên âm "iou", nếu phía trước ghép với phụ âm, lúc viết phải bỏ "o" ở giữa. Ví dụ: qiu, niu, jiu, liu.
• Các nguyên âm: "i", "in", "ing", nếu phía trước không ghép với phụ âm, lúc viết phải thêm bán nguyên âm "y" ở trước, ví dụ: i - yi, in - yin, ing - ying.
• Các nguyên âm "ia", "ie", "iao", "iou", "ian", "iang", "iong", nếu phía trước không ghép với phụ âm, lúc viết phải thay nguyên âm "i" bằng bán nguyên âm "y", ví dụ: ia - ya, ie - ye, iao - yao, iou - you, ian - yan, iang - yang, iong - yong.
• Các âm tiết có nguyên âm "a", "o", "i" đứng đầu, khi đặt phía sau âm tiết khác, nếu xuất hiện hiện tượng ranh giới giữa hai âm tiết bị lẫn lộn phải dùng dấu cách âm (') tách ra. Ví dụ;

+) píng'ān (平安), có nghĩa là bình an, từ này có hai âm tiết, âm tiết sau có nguyên âm "a" đứng đầu nếu không dùng dấu cách âm tách ra có khi đọc thành "pín gān" không có nghĩa gì.

+) jiāo'ào (驕傲) có nghĩa là kiêu ngạo, từ này có hai âm tiết, âm tiết sau có nguyên âm "a" đứng đầu, nếu không dùng dấu cách âm tách ra thì rất khó đọc.

• Những danh từ riêng như tên người, địa danh, cơ quan, đoàn thể, đảng phái... chữ cái đầu phải viết hoa. Chữ cái đứng đầu mỗi câu, mỗi đoạn phải viết hoa.

Bảng ghép chữ[sửa | sửa mã nguồn]

Dựa trên các thanh mẫu, vận mẫu và quy tắc viết chữ. Chúng tra có bảng quy tắc ghép chữ thể hiện tất cả các từ trong tiếng Trung.

Cách ngắt chữ[sửa | sửa mã nguồn]

Tiếng Hán là ngôn ngữ đơn âm tiết, vì thế quy tắc cơ bản để ngắt chữ trong bính âm Hán ngữ là ngắt sau mỗi từ đơn. Trong trường hợp các danh từ cố hữu được tạo nên từ nhiều từ đơn thì hết cả danh từ mới ngắt.

Gõ trên máy điện toán

Do bính âm Hán ngữ dùng ký tự Latinh, nên vấn đề khó khăn chỉ là thể hiện được thanh điệu. Đối với các văn bản dạng html, có thể gõ ra các ký hiệu thanh điệu với UTF-8 trong Unicode hoặc với GB2312 của Trung Quốc. Trong các trường hợp khác, người ta phải dùng con số để thể hiện thanh điệu.

Ví dụ: để gõ bính âm của 我是越南人, nếu không gõ được Wǒ shì Yuènán rén có thể gõ Wo3 shi4 Yue4nan2 ren2.

Xem thêm

• Phiên âm Hán-Việt
• Phiên thiết Hán-Việt

Chú thích[sửa | sửa mã nguồn]

1. ^ Snowling, Margaret J.; Hulme, Charles (2005). The science of reading: a handbook. (Volume 17 of Blackwell handbooks of developmental psychology) (bằng tiếng Anh). Wiley-Blackwell. tr. 320–322. ISBN 1405114886.
2. ^ “ISO 7098:1982 - Documentation -- Romanization of Chinese” (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 1 tháng 3 năm 2009.
3. ^ “Hanyu Pinyin to be standard system in 2009”. Taipei Times. ngày 18 tháng 9 năm 2008. Truy cập ngày 20 tháng 9 năm 2008.
4. ^ “Gov't to improve English-friendly environment” (bằng tiếng Anh). The China Post. ngày 18 tháng 9 năm 2008. Bản gốc lưu trữ ngày 19 tháng 9 năm 2008. Truy cập ngày 20 tháng 9 năm 2008.
5. ^ ^{a b c} 曹澄方. 《小学汉语拼音教学问题》. 贵州人民出版社. Năm 1983. Trang 3.

Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]

• Trương Văn Giới, Lê Khắc Kiều Lục, 301 câu đàm thoại tiếng Hoa
• Tân Hán ngữ giáo trình

Bài viết hoặc đoạn này cần người am hiểu về chủ đề này trợ giúp biên tập mở rộng hoặc cải thiện. Bạn có thể giúp cải thiện trang này nếu có thể. Xem trang thảo luận để biết thêm chi tiết.

Wikisource tiếng Việt có toàn văn tác phẩm về: 汉语拼音方案

Liên kết ngoài[sửa | sửa mã nguồn]

• Chuyển đổi online chữ Hán sang bính âm
• Chuyển đổi online bính âm thể hiện thanh điệu bằng số sang bính âm thể hiện thanh điệu bằng dấu.

---------------------------------

Lịch Sử Về Đủa

Mặc dù hầu hết mọi người đều tin rằng đũa được phát minh ở Trung Quốc, nhưng theo nhiều tài liệu cổ, trước khi nó phổ biến ở các nước phía Bắc cũng như dọc theo lưu vực sông Hoàng Hà, đũa đã được người dân của nền văn minh lúa nước ở miền nam Trung Quốc và Bắc Đông Nam Á sử dụng. <>

Theo nhiều tài liệu nghiên cứu phương Tây, các nhà sử học phương Tây nói rằng đũa là một loại văn minh Trung Quốc, nền văn minh 'des baguettes'.
Đôi đũa được phát hiện sớm nhất là một cặp kim loại trong thời nhà Thương (khoảng 1600-1046 trước Công nguyên) được khai quật tại địa điểm khảo cổ Yinchu. Được phát minh cách đây khoảng 3000-5000 năm, đũa đã trở thành nền văn minh, bộ mặt của một nền văn hóa rộng lớn bao gồm nhiều quốc gia châu Á. Tuy nhiên, đây không phải là đôi đũa đầu tiên của nhân loại, nó là đôi đũa lâu đời nhất được tìm thấy chỉ vì nó là kim loại (đũa tre tất nhiên hầu như không để được lâu như vậy). Cho thấy thời Nhà Thương có sắt (kim loại) trong khi thời Đế Minh, Đế Nghi là thời đồ đá, chưa có luyện sắt).

Một minh chứng nữa cho thấy đũa xuất hiện từ rất sớm trong văn hóa Việt Nam là một chi tiết trong truyện cổ tích Trầu Cau. Khi cô gái mời đãi bữa cơm cho anh em Tân và Lãng hai anh em sinh đôi giống nhau như đúc, cô cố tình chỉ dọn lên một đôi đũa để cố gắng xem ai sẽ cho người kia ăn trước. Theo bối cảnh lịch sử của Trầu Cau, câu chuyện ra đời dưới thời vua Hùng Vương, tức là trước thời nhà Tần và trước 1000 năm bắc phương thống trị Bách Việt, đũa đã tồn tại trong văn hóa Việt Nam.

Gần đây, khác với các nghiên cứu về lịch sử phương Tây, nhiều nghiên cứu của Trung Quốc và Việt Nam đã chỉ ra rằng -- người dân của nền văn minh lúa nước là những người đã phát minh ra đũa. Nhiều nhà sử học và học giả Trung Quốc như Lương Khải Siêu, Khang Hữu Vi, Quách Mạt Nhược đã thừa nhận rằng: Tổ tiên của người Hán cổ đại đến từ phía tây lưu vực sông Hoàng Hà với một nền văn minh nông nghiệp khô cằn (trồng kê, lúa mạch, lúa mì), tức là nền văn minh đã ăn họ bằng tay mà không cần dùng đũa.

Theo cuốn sách Lịch sử văn hóa Trung Quốc do Đàm Gia Kiện biên soạn, người tiền Tần (pre Qin) không biết dùng đũa, họ dùng tay nhặt lên theo phong tục của nền văn minh nông nghiệp khô cằn trồng kê, đậu, v. v... Họ chỉ bắt đầu dùng đũa kể từ khi kéo quân thôn tính nam (Đông Nam Á) là vùng đất có nền văn minh lúa nước, điển hình là dân cư Bách Việt (người Baiyue).
Ghi nhớ rằng, trồng kê, lúa Mạch, lúa Mì dễ trồng hơn và trồng lúa. trồng kê, Mạch, lúa mì nơi có khí hậu khô cũng được, các loại ngũ cốc này không cần nhiều nước như trồng lúa. Trồng lúa thì phải theo khí hậu vùng gió mùa, và mùa vụ.


History of chopsticks

Although most people believe that chopsticks were invented in China, according to many ancient documents, before it was popular in the Northern countries as well as along the Yellow River basin, chopsticks were used by the people of the wet rice civilization in southern China and Northern Southeast Asia.<<== This is the area of the ancient Vietnamese.

According to many Western research documents, Western historians say that chopsticks are a type of Chinese civilization, the civilization des baguettes. The earliest discovered chopsticks were a metal pair during the Shang Dynasty (circa 1600-1046 BC) excavated at the Yinchu archaeological site. Invented around 3000-5000 years ago, chopsticks have become civilization, the face of a vast culture including many Asian countries. However, this is not the first chopsticks of mankind, it is the oldest chopsticks found just because it is metal (bamboo chopsticks of course hardly last that long).

Recently, unlike the studies of Western history, many Chinese and Vietnamese studies have shown that the people of the wet rice civilization are the ones who invented chopsticks. Many Chinese historians and scholars such as Lương Khải Siêu, Khang Hữu Vi, Quách Mạt Nhược have acknowledged that -- the ancestors of the ancient Han Chinese came from the west of the Yellow River basin with a dry agricultural civilization (growing millet, barley), i.e. the civilization that ate it by hand without using chopsticks.

According to the book Chinese Cultural History compiled by Đàm Gia Kiện, pre-Qin Chinese people did not know how to use chopsticks, they used their hands to pick them up in accordance with the custom of the dry agricultural civilization growing millet, pulses, wheat, etc. They only started using chopsticks since pulling troops to annex the South (Southeast Asia) which is the land with wet rice civilization, typically the population of Bach Viet (Baiyue people).

One more proof that chopsticks appeared very early in Vietnamese culture is a detail in the fairy tale 'Trau Cau'. When the girl served rice for twin brothers Tan and Lang, she purposely served only a pair of chopsticks to try to see who would let the other eat first. According to the historical context of Trau Cau, the story was born during the reign of King Hung Vuong, that is, before the Qin Dynasty and before the 1000 years of Northern domination, chopsticks existed in Vietnamese culture.

Conclusion:

Still lacking of evidence to prove the ancient Vietnamese invents chopsticks 🥢 by themselves but it showed that Han Chinese didn’t invent chopsticks and the Vietnamese knew how to use chopsticks while the Chinese used hands for eating.

Yue People

Hồ Nguyên Trừng và hồi ký NAM ÔNG MỘNG LỤC

Hồ Nguyên Trừng là con trai cả của Hồ Quý Ly nhưng không kế ngôi mà chỉ giữ chức Tư Đồ Tả Tướng Quốc. Khi quân Minh xâm lược nước ta, bắt được ông và cha ông cùng em và cháu đưa về Bắc Kinh, vì có tài chế được súng thần công mà Nguyên Trừng được tha không bị giết. Sau ông được làm quan triều Minh nên ông viết ký sự Nam Ông Mộng Lục.

南翁夢錄
胡元澄
NAM ÔNG MỘNG LỤC
Hồ Nguyên Trừng
năm 1438

Nam Ông Mộng Lục là tập hồi ký chữ Hán do Hồ Nguyên Trừng biên soạn trong thời gian làm quan ở Trung Quốc vào khoảng thế kỷ XV. Tác phẩm gồm 31 thiên và ba bài tựa của Hồ Huỳnh, quan Thượng Thư Bộ Lễ đồng triều với Hồ Nguyên Trừng, viết năm Chính Thống thứ năm (1440). Tiếp đến là bài tựa của chính Hồ Nguyên Trừng, viết năm Chính Thống thứ ba (1438). Cuối sách có bài hậu tự của Tống Chương, người Việt Nam, làm quan cho triều Minh, viết năm Chính Thống thứ bảy (1442). Một số dị bản chỉ ghi có 28 thiên, thiếu mất ba thiên "Mệnh thông thi triệu", "Thi chí công danh" và "Tiểu lệ thi cú", trong đó, thiên "Tiểu lệ thi cú" bị chuyển vào phần sau của "Thi ngôn tự phụ", bản thân thiên "Thi ngôn tự phụ" cũng bị cắt xén bớt một đoạn.

Theo lời đề tựa của tác giả, thì Nam Ông Mộng Lục được biên soạn, một là để "biểu dương các mẩu việc thiện của người xưa", hai là để "cung cấp điều mới lạ cho bậc quân tử". Bên cạnh đó, đây còn được coi là tác phẩm mở đường cho khuynh hướng viết về "người thực, việc thực" trong văn xuôi tự sự Việt Nam.

...........................

Cây Kiếm của Việt Vương Câu Tiễn - Mân Việt

Bronze sword of Câu Tiễn(Goujian) 越王勾踐 from MinYue:


We should reserved for the Hokkien (or Minnan 闽南) language, because it contains some older elements than Cantonese, for when China collapse.

Chúng ta nên giữ gìn riêng cho ngôn ngữ Phúc Kiến (hoặc Minnan 闽南), bởi vì nó chứa một số yếu tố cũ hơn tiếng Quảng Đông, khi Trung Quốc sụp đổ. Linguists estimate that the oldest layers of Min dialects diverged from the rest of Chinese around the time of the Han dynasty.

The reason could be summarized as follows: "The Min homeland of Fujian was opened to Chinese settlement by the defeat of the Minyue state by the armies of Emperor Wu of Han in 110 BC. The area features rugged mountainous terrain, with short rivers that flow into the South China Sea."

"Quê hương của người Mân ở Phúc Kiến đã được mở cửa cho làm khu định cư của Người Trung Quốc di cư lánh nạn, sau thất bại của nhà nước Minyue bởi quân đội của Hán Vũ Đế vào năm 110 trước Công Nguyên. Khu vực này có địa hình đồi núi gồ ghề, với những con sông ngắn chảy ra Biển Đông.”

Most subsequent migration from north to south China passed through the valleys of the Xiang and Gan rivers to the west, so that Min dialects have experienced less northern influence than other southern groups. As a result, whereas most varieties of Chinese can be treated as derived from Middle Chinese, Min varieties contain traces of older distinctions." (Min Yue - Wikipedia).

Hầu hết các cuộc di cư sau đó từ bắc xuống nam Trung Quốc đã đi qua các thung lũng của sông Xiang và Gan ở phía tây, do đó các phương ngữ Mân đã trải qua ít ảnh hưởng phía bắc hơn so với các nhóm phía nam khác. Kết quả là, trong khi hầu hết các giống của Trung Quốc có thể được coi là có nguồn gốc từ Hán Trung Quốc, thì các giống Min Yue không có dấu vết của sự khác biệt cũ hơn, họ vẫn còn lưu giữ nền nếp cũ. (Min Yue - Wikipedia).

Other coastal areas of southern China and to Southeast Asia. Pan and colleagues divided them into three groups:

• Eastern Min (Min Dong), centered around the city of Fuzhou, the capital of Fujian province, with Fuzhou dialect as the prestige form.

• Pu-Xian Min is spoken in the city of Putian and the county of Xianyou County. Li Rulong and Chen Zhangtai examined 214 words, finding 62% shared with Quanzhou dialect (Southern Min) and 39% shared with Fuzhou dialect (Eastern Min), and concluded that Pu-Xian was more closely related to Southern Min.[21]

• Southern Min (Min Nan) originates from the south of Fujian and the eastern corner of Guangdong. In popular usage, Southern Min usually refers to dialects of the Quanzhang type, which originated in southern Fujian (around Quanzhou, Zhangzhou and Xiamen) and spread to Southeast Asia, where they are known as Hokkien, and Taiwan, where they are known as Taiwanese. Zhenan Min of Cangnan County in Min language distribution.

Nam Mân (Mân Nam) có nguồn gốc từ phía nam Phúc Kiến và góc phía đông của Quảng Đông. Trong cách sử dụng phổ biến, Nam Mân thường đề cập đến các phương ngữ thuộc loại Quanzhang, có nguồn gốc từ miền nam Phúc Kiến (xung quanh Tuyền Châu, Chương Châu và Hạ Môn) và lan sang Đông Nam Á, nơi chúng được gọi là Phúc Kiến và Đài Loan, nơi chúng được gọi là Đài Loan. Zhenan Min của quận Cangnan trong phân phối ngôn ngữ Min.

Chinese Mandarin language is Manchurian or Peking people, the nomadic people. Chinese Mandarin language does not contain Han language much, it's so-called Han language only to fooled her people, to cheat other countries to believed that -- old Chinese did not lost their language, their custom, their traditional over Manchurian people. We don't want to bring this issue, let's Chinese people live in their dream.




Ngôi nhà mái cong của tộc Việt cổ

Aboriginal Yue / Viet stilt house architecture (base on bronze drum)
Thời kỳ Hồng Bàng

b



c



Lạc Long Quân




Shang 商 / Nhà Thương bị gọi là Sở! Còn một phần Shang khác đã bị Chu lấy đất đó là một phần của Shang, như vậy có nghĩa là nước Shang bị đổi tên là Sở và bị tách ra làm hai, và Chu sợ rằng phần đất Shang còn tồn tại sẽ đòi đất, và cũng sợ dân chúng của Shang đã mất đất sẽ phục quốc, cho nên Chu phải thêu dệt tội ác cho vua tên "Trụ 受" còn gọi là Đế Tân - 帝辛... trở thành một ông vua dâm ô, ác độc, loạn luân và kết quả là... Đế Tân đã chết lâu rồi, làm sao có thể làm được mãi chuyện dâm ô độc ác mới, thế mà triều đình nhà Chu cứ một thời gian sau, thì lại có chuyện "Trụ" vương (Đế Tân) một hình thức dâm ô mới mẻ, ác độc, ly kỳ thêm lên, để dân gian chỉ chúi mũi vào chuyện dâm ô, độc ác mà quên chuyện phục quốc, rồi truyền miệng kể cho nhau nghe chơi những chuyện dâm ô được thêu dệt bất tận, người dân nước Shang / Thương quên đi chuyện mất nước... khinh bỉ vua Đế Tân ông vua của họ triều đại nhà Thương.

Đó là cách diễn giải lịch sử độc quyền của Chu, để gạt hẳn văn hóa có sẵn của Văn-Lang hay Shang 商 qua một bên. Nhà Chu sau trở thành Hán-Chu. Giống như dân Việt Quảng Đông bị gọi là Chinese Yue - Việt Hán/Canton Hán.

chúng ta bây giờ mà vẫn cũng còn tin Đế Tân cứ năm này sang năm khác vẫn dâm ô, độc ác, Đắc Kỹ dâm tà, loạn luân qua nhiều thế kỷ, mà không để ý việc ý đồ cướp nước Thang/Shang của nhà Chu bằng cách làm cho chính người dân nước đó giết vua chính của họ bằng lời gièm pha của nước khác, manh tâm đi cướp nước là nhà Chu.

Chúng ta thời này nên bình tĩnh và công bằng, sáng suốt nhận định cho vị vua Việt Đế Tân này.

Lịch sử lập lại. Thời VNCH người Việt lại reo mừng khi tổng thống anh minh Ngô Đình Diệm bị giết, mà người dân Việt lại hân hoan hớn hở tung hô thờ lạy tên giặc bán nước họ Hồ c. m. Chúng ta dựng tượng Hồ c. m. xây lăng cho y rồi tự hào, tự cho là đỉnh cao trí tuệ, và rồi lại đi đập phá bao nhiêu tượng đài của Bảo Đại, bêu xấu lá cờ thời Nguyễn, dèm pha chính thể Cộng Hòa Việt Nam... Tung hô lá cờ cộng sản quốc tế, nhận giặc làm cha, nhận kẻ thù dân tộc làm bạn vàng, bạn tốt, bạn liền núi liền sông, để rồi trao sông núi cho chúng.

 

Di sản của Bách Việt Một số học giả đặt giả thuyết rằng Kinh Dịch là sản phẩm của nền văn minh Thần Nông ở phía Nam sông Dương Tử (nghĩa là thuộc vùng đất Bách Việt). Có người còn cho rằng đây là sản phẩm của người Âu Việt và Lạc Việt.

Hồng Bàng

Thời kỳ Hồng Bàng bắt đầu từ năm 2879 TCN (để biết được từ thời điểm đó đến nay đã trải qua bao nhiêu năm, ta lấy khoảng thời gian sau công nguyên cộng với 2879 sẽ có được kết quả) là niên đại của Đế Minh là cháu ba đời của Thần Nông Đế Viêm. Kinh Dương Vương, với quốc hiệu Xích Quỷ. Lãnh thổ của quốc gia dưới thời Kinh Dương Vương rộng lớn, phía bắc tới sông Dương Tử (cả vùng hồ Động Đình), phía nam tới nước Hồ Tôn (Chiêm Thành), phía đông là Đông Hải (một phần của Thái Bình Dương), phía tây là Ba Thục (Tứ Xuyên, Trung Quốc ngày nay). Về sau người Việt chỉ thấy có ở miền Bắc Việt Nam ngày nay, có thể một phần do sự lấn áp của các tộc người Hoa Hạ từ phương Bắc.

Theo Đại Việt Sử ký Toàn thư: Đế Minh là cháu ba đời của vua Thần Nông, đi tuần thú phương Nam, đến núi Ngũ Lĩnh (nay thuộc tỉnh Hồ Nam, Trung Hoa) gặp một nàng tiên, lấy nhau đẻ ra người con tên là Lộc Tục. Sau Đế Minh truyền ngôi lại cho con trưởng là Đế Nghi làm vua phương Bắc (từ núi Ngũ Lĩnh về phía Bắc), phong cho Lộc Tục làm vua phương Nam (từ núi Ngũ Lĩnh về phía Nam), xưng là Kinh Dương Vương, quốc hiệu là Xích Quỷ. Kinh Dương Vương làm vua Xích Quỷ vào năm Nhâm Tuất 2879 TCN, lấy con gái Động Đình Hồ quân (còn có tên là Thần Long) là Long nữ sinh ra Sùng Lãm, nối ngôi làm vua, xưng là Lạc Long Quân. Lạc Long Quân lấy Âu Cơ (một nàng tiên ở phương Bắc), sinh một lần trăm người con. Một hôm, Lạc Long Quân bảo Âu Cơ rằng: "Ta là giống rồng, nàng là giống tiên, thủy hỏa khắc nhau, chung hợp thật khó". Bèn từ biệt nhau, chia 50 con theo mẹ về núi, 50 con theo cha về ở miền biển (có bản chép là về Nam Hải), phong cho con trưởng làm Hùng Vương, nối ngôi vua.^[1]

Theo thuyết này, người ta cho rằng từ Lạc Long Quân về sau, nước Xích Quỷ được chia ra thành những nước nhỏ, gọi là Bách Việt, dù điều này không có ghi chép lịch sử xác nhận.

Đầu thời kỳ đồ đồng, người Việt gồm khoảng 15 nhóm Lạc Việt khác nhau sống trên vùng núi miền Bắc và miền châu thổ sông Hồng và hơn 12 nhóm Âu Việt sống ở vùng Đông Bắc, ngoài ra còn có một số nhóm người sinh sống trên các lưu vực sông thuộc khu vực Thanh Nghệ Tĩnh ngày nay. Để tiện việc trao đổi buôn bán, phòng chống lụt lội, chống lại kẻ thù... những bộ lạc Lạc Việt dần được gom lại thành một nước lấy tên Văn Lang và người đứng đầu tự xưng là Hùng Vương.

Có ít nhất 18 đời Hùng Vương cai trị trong thời đại Hồng Bàng, cho đến năm 258 TCN. Các thông tin về các đời vua Hùng dựa nhiều trên các truyền thuyết. Cũng có nhiều bằng chứng khảo cổ học như trống đồng Đông Sơn được tìm thấy ở miền bắc Việt Nam có cùng niên đại với thời kỳ Hồng Bàng, thể hiện một nền văn hóa đồ đồng rất phát triển (văn hóa Đông Sơn).

Hình thái xã hội[sửa | sửa mã nguồn]

Nước Văn Lang năm 500 TCN.

Xem thêm: Hành chính Việt Nam thời Hồng Bàng

Văn Lang, được coi là quốc hiệu đầu tiên của nước Việt Nam, có kinh đô đặt ở Phong Châu (nay thuộc tỉnh Phú Thọ). Lãnh thổ gồm Bắc Bộ và ba tỉnh Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh bây giờ.

Theo Lĩnh Nam chích quái, quyển 1, Hồng Bàng thị truyện (鴻龐氏傳) thì nước Văn Lang:

• Đông giáp Nam Hải (南海), tức biển Đông
• Tây tới Ba Thục (巴蜀)
• Bắc tới hồ Động Đình (洞庭湖)
• Nam tới nước Hồ Tôn Tinh (胡猻精), còn gọi là nước Hồ Tôn (胡孫). Hồ Tôn Tinh về sau trở thành nước Chiêm Thành (占城).

Cả nước được chia thành 15 bộ (部), còn gọi là quận (郡):

1. Việt Thường (越裳)
2. Giao Chỉ (交趾)
3. Chu Diên (朱鳶)
4. Vũ Ninh (武寧)
5. Phúc Lộc (福祿)
6. Ninh Hải (寧海)
7. Dương Tuyền (陽泉)
8. Lục Hải (陸海)
9. Hoài Hoan (懷驩)
10. Cửu Chân (九真)
11. Nhật Nam (日南)
12. Chân Định (真定)
13. Văn Lang (文郎)
14. Quế Lâm (桂林)
15. Tượng Quận (象郡)

Theo "Việt sử lược" (越史略), quyển thượng, Quốc sơ duyên cách (國初沿革) thì nước Văn Lang gồm 15 bộ lạc (部落) là:

1. Giao Chỉ (交趾)
2. Việt Thường Thị (越裳氏)
3. Vũ Ninh (武寧)
4. Quân Ninh (軍寧)
5. Gia Ninh (嘉寧)
6. Ninh Hải (寧海)
7. Lục Hải (陸海)
8. Thang Tuyền (湯泉)
9. Tân Xương (新昌)
10. Bình Văn (平文)
11. Văn Lang (文郎)
12. Cửu Chân (九真)
13. Nhật Nam (日南)
14. Hoài Hoan (懷驩)
15. Cửu Đức (九德)

Kinh đô đặt tại Văn Lang.

Trong Đại Việt sử ký toàn thư (大越史記全書), Ngoại kỉ (外紀), quyển 1, Hồng Bàng thị kỉ (鴻厖氏紀), cương vực và tên gọi 15 bộ của nước Văn Lang được chép gần như tương tự với Lĩnh Nam chích quái chỉ khác là không có bốn bộ Nhật Nam, Chân Định, Quế Lâm và Tượng Quận mà thay vào đó là bốn bộ Vũ Định (武定), Bình Văn (平文), Tân Hưng (新興) và Cửu Đức (九德). Bộ Văn Lang là nơi vua đóng đô. 15 bộ của nước Văn Lang theo "Đại Việt sử ký toàn thư" bao gồm:

1. Giao Chỉ (交趾)
2. Chu Diên (朱鳶)
3. Vũ Ninh (武寧)
4. Phúc Lộc (福祿)
5. Việt Thường (越裳)
6. Ninh Hải (寧海)
7. Dương Tuyền (陽泉)
8. Lục Hải (陸海)
9. Vũ Định (武定)
10. Hoài Hoan (懷驩)
11. Cửu Chân (九真)
12. Bình Văn (平文)
13. Tân Hưng (新興)
14. Cửu Đức (九德)
15. Văn Lang (文郎)

Trong triều đình có các quan Lạc hầu (駱侯) giúp việc, đứng đầu các bộ là các quan Lạc tướng (駱將), đều có thái ấp riêng, các quan nhỏ ở địa phương gọi là "Bồ chính" (蒲正). Con trai vua gọi là "Quan lang" (官郎), con gái vua gọi là "Mị nương" (媢娘) hay Mệ nàng, nữ nô lệ gọi là "xảo xứng" (稍稱) (còn gọi là "nô tỳ" (奴婢)). Xã hội phân làm ba tầng lớp là vua quan, dân, nô tỳ (nô lệ).

Sinh hoạt về vật chất còn thô sơ, dùng gỗ làm nhà sàn để ở, dệt cỏ làm chiếu, vỏ cây làm áo. Ngày thường đàn ông để trần mặc khố, vua quan thì có thêm áo hai mảnh, đàn bà thì mặc váy. Về sản xuất có trồng lúa nước, thuần hóa gia súc, dụng cụ có lưỡi cày, đồ dùng có thạp, vũ khí có rìu, đi lại có thuyền. Sinh hoạt tinh thần có những tục xăm mình, nhuộm răng đen, ăn trầu, thờ cúng tổ tiên, tôn thờ các sức mạnh thiên nhiên như thần núi, thần sông, thần gió... Vào các ngày lễ hội thường đội trên đầu mũ lông chim, thổi kèn, đánh trống, nhảy múa, bơi chải. Trích Thủy kinh chú (水經注):

"Giao Chỉ có ruộng Lạc, trông nước triều lên xuống mà làm. Người ăn ruộng là Lạc Vương (Lạc Hầu). Các huyện gọi là Lạc Tướng (quan cai quản), có ấn đồng dãi xanh, tức quan lệnh ngày nay."

Trích Lĩnh Nam chích quái:

"Hồi quốc sơ, dân không đủ đồ dùng, phải lấy vỏ cây làm áo, dệt cỏ gianh làm chiếu, lấy cốt gạo làm rượu, lấy cây quang lang, cây tung lư làm cơm (có chỗ viết là uống), lấy cầm thú, cá, ba ba làm mắm, lấy rễ gừng làm muối, cầy bằng dao, trồng bằng lửa. Đất sản xuất được nhiều gạo nếp, lấy ống tre mà thổi cơm. Bắc gỗ làm nhà để tránh hổ sói. Cắt tóc ngắn để dễ đi lại trong rừng rú. Đẻ con ra lấy lá chuối lót cho nằm, có người chết thì giã cối làm lệnh, người lân cận nghe tiếng đến cứu. Chưa có trầu cau, việc hôn thú giữa nam nữ lấy gói đất làm đầu, sau đó mới giết trâu dê làm đồ lễ, lấy cơm nếp để nhập phòng cùng ăn, sau đó mới thành thân."

Các truyền thuyết[sửa | sửa mã nguồn]

Thời Hồng Bàng được gắn với nhiều truyền thuyết. Dù có thể là độ chính xác không cao do được truyền miệng qua nhiều thế hệ, các truyền thuyết cho thấy nhiều khía cạnh đời sống văn hóa và chính trị ở Việt Nam thời kỳ này.

Truyện Hồng Bàng thị trong Lĩnh Nam chích quái chép rằng:

"Long Quân lấy Âu Cơ rồi đẻ ra một bọc, cho là điềm bất thường, vứt ra cánh đồng; qua sáu bảy ngày, bọc vỡ ra một trăm quả trứng, mỗi trứng nở ra một con trai, mới đem về nhà nuôi... Âu Cơ và năm mươi con lên ở đất Phong Châu suy phục lẫn nhau, cùng tôn người con cả lên làm vua, hiệu là Hùng Vương, lấy tên nước là Văn Lang, đông giáp Nam Hải, tây tới Ba Thục, bắc tới Động Đình hồ, nam tới nước Hồ Tôn (nay là Chiêm Thành). Chia nước làm 15 bộ (còn gọi là quận) là Việt Thường, Giao Chỉ, Chu Diên, Vũ Ninh, Phúc Lộc, Ninh Hải, Dương Tuyền, Lục Hải, Hoài Hoan, Cửu Chân, Nhật Nam, Chân Định, Văn Lang, Quế Lâm, Tượng Quận. Chia các em ra cai trị, lại đặt các em làm tướng văn tướng võ, văn là lạc hầu, võ là lạc tướng. Con trai vua gọi là quan lang, con gái vua gọi là mỵ nương, trăm quan gọi là bồ chính, thần bộc, nữ lệ gọi là xảo xứng (còn gọi là nô tỳ). Bề tôi gọi là hồn, đời đời cha truyền con nối gọi là phụ đạo. Vua đời đời thế tập gọi là Hùng Vương, không hề thay đổi".^[2]

Truyền thuyết bánh chưng bánh dày gợi ý, về chính trị, các vua Hùng đã có thể công khai tổ chức các cuộc thi để tìm người kế vị; về nông nghiệp, người Việt thời này đã phát triển trồng lúa nước (có thể bao gồm cả lúa nếp) và chăn nuôi (có thể bao gồm lợn/heo...); về triết học, bánh chưng và bánh dày có thể tượng trưng cho quan niệm vũ trụ gồm có mặt đất hình vuông màu xanh lá cây và bầu trời hình tròn màu trắng. Tuy nhiên có học giả, như Trần Quốc Vượng nói rằng bánh chưng nguyên thủy có hình tròn và dài, giống như bánh tét; đồng thời bánh chưng và bánh dày tượng trưng cho dương vật và âm hộ trong tín ngưỡng phồn thực Việt Nam.^[3] Bánh tét, dùng thay cho bánh chưng vào các dịp Tết trong cộng đồng người Việt ở miền nam Việt Nam, theo Trần Quốc Vượng là dạng nguyên thủy của bánh chưng.

Truyền thuyết Sơn Tinh - Thủy Tinh cho thấy thiên tai mà người Việt cổ phải chống chọi thiên về thủy tai, thể hiện ở mong muốn Thủy Tinh thua cuộc. Đó là thời rừng già nhiệt đới chưa bị phá hủy. Tại vùng trung du hay miền núi người cổ dễ dàng chống lại thú dữ và còn săn bắt chúng (loài ăn thịt như hổ báo, sói, đại bàng... có thể rình bắt các linh trưởng khác, nhưng thường phải chừa ra loài Homo Sapiens). Ở vùng đồng bằng thì di chuyển khó khăn, mùa mưa lụt lội, thủy quái không sợ người và ẩn dưới sông nước khó lường, nên chinh phục sông nước và đồng bằng khó hơn và diễn ra muộn hơn.^[a] Nó cũng cho thấy những nhân vật quan trọng giúp người dân chống chọi với thiên nhiên được thần tượng hóa. Các vị thần này vẫn có thể có tình cảm qua hôn nhân với các công chúa của vua Hùng, vốn là những người bình thường. Thông lệ cống nạp sản vật quý hiếm như là một thước đo cho giá trị đã thịnh hành vào thời các vua Hùng, theo lời kể của truyền thuyết này.

Các truyền thuyết khác như Phù Đổng Thiên Vương miêu tả một cuộc xâm lấn của giặc Thương Ân vào thời Hùng Vương thứ 6, Mai An Tiêm miêu tả sự khai phá vùng đất phía nam (Thanh Hóa) với giống hoa quả mới (dưa hấu), Sự tích trầu cau giải thích về phong tục ăn trầu...

Nguyên nhân chấm dứt[sửa | sửa mã nguồn]

Đến đời Hùng Vương thứ 18, Thục Phán ở phía đông bắc Văn Lang hợp nhất nước Văn Lang của người Lạc Việt với vùng đất của người Âu Việt (Tây Âu) (năm 258 TCN), kết thúc thời kỳ nhà nước Văn Lang. Ngày nay ở vùng cao nguyên Đà Lạt vẫn còn một tộc người thiểu số tự xưng là con cháu loài chim Lạc, có thể giả định là di dân của các bộ lạc Lạc Việt cổ sau nhiều thời kỳ chiến tranh loạn lạc.^{[cần dẫn nguồn]}

Nghi vấn lịch sử[sửa | sửa mã nguồn]

Quốc gia[sửa | sửa mã nguồn]

• Có đời Hồng Bàng hay không? Có người cho rằng di tích lịch sử chưa chứng minh được sự hiện hữu của một chế độ cai trị như sử vẫn chép về đời Hồng Bàng.
• Hồng Bàng là sản phẩm tưởng tượng của các sử gia thế kỷ 14. Nghi vấn này dựa trên việc sử cổ không viết về đời Hồng Bàng: Đại Việt Sử ký (1272) của Lê Văn Hưu không chép gì về đời Hồng Bàng mà bắt đầu từ đời Triệu Vũ Vương (Triệu Đà). An Nam chí lược của Lê Tắc, viết tại Trung Hoa khoảng 1335, cũng không viết gì về đời Hồng Bàng mặc dù có nói nước An Nam đã giao thiệp với Trung Hoa từ thời Nghiêu Thuấn. Phải đến khoảng năm 1377, trong Đại Việt Sử lược, một cuốn sách không rõ tác giả, mới có nhắc sơ qua đến đời Hồng Bàng: "Đến đời Trang Vương nhà Chu (696-682 trước Công nguyên), ở bộ Gia Ninh có người lạ, dùng ảo thuật áp phục được các bộ lạc, tự xưng là Hùng Vương, đóng đô ở Văn Lang, hiệu là nước Văn Lang".

Truyền thuyết Kinh Dương Vương được ghi lại lần đầu là do Ngô Sĩ Liên trong Đại Việt Sử ký Toàn thư năm 1479. Trong Việt sử tiêu án (1775), Ngô Thì Sĩ đặt nghi vấn về Kinh Dương Vương, Xích Quỷ, và nhiều truyền thuyết liên quan.

• Niên đại của đời Hồng Bàng có bắt đầu từ 2879 trước Tây lịch là không chính xác. Sử gia đặt nghi vấn này (như Trần Trọng Kim) tính từ con số truyền thuyết về vua Kinh Dương Vương (2879 TCN), qua Lạc Long Quân và 18 vua Hùng (kết thúc 257 TCN), tính ra 2622 năm cho 20 ông vua, trung bình mỗi người 121 năm. Nhiều người chấp nhận niên đại khoảng 700 TCN là năm bắt đầu đời Hồng Bàng vì Việt sử lược ghi rằng nước Văn Lang bắt đầu từ đời vua Chu Trang Vương (696-682 TCN).
• Tuy nhiên cũng có những giả thuyết nghi vấn về một quốc gia cổ là Việt Thường. Cổ sử Trung Hoa có chép: vào thời Chu Thành Vương (1042-1021 TCN) có người ở Việt Thường đến dâng chim Trĩ trắng. Có thể đặt ra giả thiết Văn Lang là nhà nước kế tục Việt Thường, khi Văn Lang thay thế Việt Thường đã đặt tên Việt Thường làm một trong 15 bộ của mình. Cả Văn Lang và Việt Thường đều thuộc thời đại Hồng Bàng, tên nước thì có thể đặt từ khi thành lập để gọi nhưng tên thời đại Hồng Bàng thì chắc chắn sau này các sử gia tự đặt cho dễ sắp xếp và theo dõi.
• Nói về niên đại đầu đời Hồng Bàng (2879 TCN) ở Việt Nam cũng giống như giả thuyết về quốc gia cổ Gojoseon trong lịch sử Triều Tiên (Triều Tiên này không phải là Bắc Triều Tiên ngay nay, mà là toàn bộ bán đảo Triều Tiên) được Dangun thành lập năm 2333 TCN và suy tàn vào khoảng thế kỷ 3 TCN và vương quốc này hiện nay cũng được chứng minh chỉ thực sự hình thành ở thế kỷ 5 TCN (tương tự Văn Lang).
• Một vấn đề khác là họ Hùng: Các sử gia cho rằng, người Việt cổ tới tận thời Hai Bà Trưng vẫn chưa có họ. Theo sách Lịch sử Việt Nam, tập 1 của Viện Sử học Việt Nam, chữ "Hùng" trong "Hùng Vương" thực ra là lấy từ tên các vua nước Sở, một nước chư hầu thời nhà Chu của Trung Hoa. Các vua Sở đều có tên mang chữ Hùng như: Hùng Thông (Sở Vũ vương), Hùng Vận (Sở Thành vương), Hùng Hòe (Sở Hoài vương)... Tổ tiên nước Sở vốn có tên là Hùng Dịch. Bởi Bách Việt ở gần nước Sở của Trung Hoa nhất nên những người Việt đã lấy theo tên các vua nước này. Mặt khác, người Việt ở Việt Nam còn tự gọi là người Kinh, mà chữ "Kinh" vốn xuất phát từ vùng Kinh Châu, sông Kinh mà nước Sở cai quản. Như vậy Hùng Vương nói riêng và Hồng Bàng nói chung, với nhiều tình tiết lịch sử pha lẫn truyền thuyết, có thể còn là sản phẩm pha trộn của người Việt gốc và người Việt lai Hán - người Kinh sau này.^[4]
• Giả thiết khác đặt ra về họ của các vua Hùng là họ Lạc theo họ của Lạc Long Quân và Hùng Vương chỉ là họ. Biểu hiện là những chức danh-tên gọi như Lạc hầu, Lạc tướng (quan giúp việc), Lạc dân (dân đen), Lạc điền (đất ruộng)...
• Một số thần phả còn ghi chép rõ thụy hiệu của các vua Hùng (như Hùng Hy vương, Hùng Duệ vương...) nhưng các nhà nghiên cứu không cho rằng đó là đáng tin. Mặt khác, lại có thuyết tính Kinh Dương Vương là Hùng Vương đầu tiên và Lạc Long Quân là Hùng vương thứ hai, sau đó chỉ có 16 Hùng Vương là hết thời Hồng Bàng.

Lãnh thổ[sửa | sửa mã nguồn]

• Theo Đại Việt Sử ký Toàn thư và Lĩnh Nam chích quái, tên 15 bộ của Văn Lang không được thuyết phục vì tên các bộ trên phần lớn là tên Hán-Việt chỉ có sau khi lệ thuộc nhà Hán. Chỉ có tên 2 bộ được sử cũ Trung Hoa ghi chép có trước khi văn hóa Hán xâm nhập là Việt Thường (thời vua Chu Thành Vương) và Gia Ninh (thời vua Chu Trang Vương). Theo như nhận định thì bộ Việt Thường ở cực nam Văn Lang tức vùng Hà Tĩnh ngày nay, còn bộ Gia Ninh ở Phú Thọ ngày nay.
• Về dân số đến đầu Công nguyên trên khu vực Giao Chỉ, Cửu Chân chưa đến 1 triệu người. Vậy trước đó hàng trăm năm thời Hùng Vương dân số còn ít hơn nữa, chắc chỉ vài trăm nghìn người là tối đa, chỉ tương đương với dân số tỉnh Điện Biên (500 nghìn) hoặc Lào Cai (560 nghìn) ngày nay, với dân cư như trên thì Văn Lang không thể là một quốc gia rộng như miêu tả của Lĩnh Nam chích quái được. (Tuy nhiên trước đây vùng Bắc Mỹ có nhiều bộ lạc của người da đỏ, mà mỗi bộ lạc chỉ có vài chục người cho đến hai, ba trăm người là nhiều. Vậy thuyết "ít dân số không thể tản mác trên một diện tích rộng lớn" cũng không có được tính thuyết phục).
• Về lãnh thổ, phía bắc thì không biết ở đâu nhưng chắc chắn ở phía nam lãnh thổ Văn Lang chỉ đến đèo Ngang vì khi An Dương Vương chiếm Văn Lang chia đất của Vua Hùng ra làm hai phần tương đương với đất Giao Chỉ và Cửu Chân thời Hán và vùng Việt Thường chính là phần đất cực Nam của Văn Lang - tương đương với Hà Tĩnh ngày nay.

Đặc điểm, dị hình[sửa | ]

Theo vài sử sách ở Trung Quốc thì người Văn Lang mặc áo đỏ, xăm mình. Một số nghi vấn về vấn đề nhân chủng học, các bằng chứng khai quật ở miền nam Bách Việt châu á, có thể cho rằng người Văn Lang mắt to, mồm bẹp và rộng, lông mày rậm, họ có thể nói ngôn ngữ Nam Đảo, những đặc điểm này có thể thấy ở một vài người bản địa Đài Loan hay Nam Hải. Quá trình này biến đổi cùng với sự di dân của các dân tộc phương Bắc, dần dần giống dân du mục này bị đồng hóa với người Việt cổ nên họ thành người dịnh cư định canh hoặc bán nông nghiệp (simi - argri culture) người Việt cổ. Rồi lại diễn ra các cuộc xâm lược và của giống dân người Hán/Hãn/Hung, và tộc Bách Việt bị Hán hóa của các triều đại đế quốc phương Bắc trở nên sâu sắc hơn sau này.

Chú giải[sửa |

1. ^ Đồng bằng miền Bắc được khai phá thời nhà Lý khi đắp được hệ thống đê điền. Các vùng sát biển ở miền Bắc bắc phần, hay phần miền Nam nam phần ở đồng bằng Mê Kông mới được khai phá từ 300 năm nay.

[ | ]

Wikisource tiếng Việt có toàn văn tác phẩm về: Truyện họ Hồng Bàng

• Hùng Vương
• Thời kỳ đồ đá
• Văn hóa Đông Sơn
• Trống đồng Đông Sơn
• Truyền thuyết Trăm trứng nở trăm con

Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]

1. ^ Đại Việt Sử ký Toàn thư, Ngô Sĩ Liên.
2. ^ Lĩnh Nam chích quái, Trần Thế Pháp, Nhà Xuất bản Trẻ, 2016.
3. ^ “Trần Quốc Vượng nói về bánh chưng”. Bản gốc lưu trữ ngày 7 tháng 2 năm 2012. Truy cập ngày 10 tháng 8 năm 2006.
4. ^ Lịch sử Việt Nam - Viện Sử học, Nhà Xuất bản Đại học và Giáo dục chuyên nghiệp, 1993.

Văn Minh Lúa Nước



1


2


3


Trước thế giặc mạnh, vua Hùng đã họp các Lạc tướng lại để bàn việc chống giặc



4



5
Chùa Tây Phương Hà Nội / Tây Phuong Pagoda


Mái uốn cong như kiến trúc trong trống Đồng
Kiến trúc thời Hồng Bàng/Văn Lang trong tâm thức người Việt Cung văn hóa Hà Nội
6
Temple of Literature, Hanoi



Kiến trúc thời Hồng Bàng/Văn Lang trong tâm thức người Việt


7



8



9


Văn hóa Đông Sơn - Việt Tộc được 'ghi lại' trên trống đồng Mái nhà uốn cong lên theo kiến trúc phỏng theo mô tả bằng hình trong trống đồng Ngọc Lũ.
a


b



=5




Kiến trúc thời Hồng Bàng/Văn Lang trong tâm thức người Việt

Nhà rông / Our long house

Cồng Chiêng Ha Tây | RUPtv Media

https://youtu.be/woN7XQlKgak


Nhà Rông of Vietnam


On Ritual and Resilience: The Nhà Rông of Vietnam








Kiến trúc thời Hồng Bàng/Văn Lang Bách Việt thời trước khi = bị nhà Tần xâm chiếm và đồng hóa



Hùng Vương house phỏng theo sự trống đồng Ngọc Lũ:
8


The portraits of Hùng Kings and their subjects were just like tropical tribal people:
7
Viet Tribes


9


Đình làng Việt Nam phỏng theo kiến trúc của thời Hùng Vương.
Mái đình nhà uốn cong theo kiến trúc xưa
The ancient Vietnamese village house is adapted from the architecture of the Hung Vuong period just like tropical tribal people:.
Kiến trúc thời Hồng Bàng/Văn Lang vùng Đông Nam Á
1

Concept of "nha Rong" innovation, rendering or cải tiến
Toraja house in Indonesia
2

Toraja house in Indonesia


00000000000000000000000000000000000000000000000

Thế Phả Chu

Jilian 季連 Lãnh đạo nước Sở

Yingbo 𦀚伯 Lãnh đạo nước Sở

Yuanzhong 遠仲

Yuxiong 鬻熊 Lãnh đạo nước Sở XIe siècle av. J.-C. Note : mối liên hệ chính xác giữa Yingbo và Yuxiong vẫn chưa rõ ràng. Theo các nguồn tin, người thứ hai là con trai hoặc cháu trai của người thứ nhất

Xiong Li 熊麗 Lãnh đạo nước Sở XIe siècle av. J.-C.

Xiong Kuang 熊狂 Lãnh đạo nhà Chu XIe siècle av. J.-C.

Xiong Yi 熊繹 Tử tước nước Sở 1042–1006 av J.C.

Xiong Ai 熊艾 Vicomte du Chu 1006–981 av J.C.

Xiong Dan 熊䵣 Vicomte du Chu 981–970 av J.C.

Xiong Sheng 熊勝 Vicomte du Chu 970–946 av J.C.

Xiong Yang 熊楊 Vicomte du Chu

Xiong Qu 熊渠 Vicomte du Chu 887–877 av J.C.

Xiong Kang 熊康 Vicomte du Chu

Xiong Zhi 熊摯 Vicomte du Chu 877–876 av J.C.

Xiong Yan 熊延 Vicomte du Chu 876–848 av J.C.

Xiong Yong 熊勇 Vicomte du Chu 847–838 av J.C.

Xiong Yan 熊嚴 Vicomte du Chu 837–828 av J.C.

Xiong Shuang 熊霜 Vicomte du Chu 827–822 av J.C.

Xiong Xue 熊雪

Xiong Xun 熊徇 Vicomte du Chu 821–800 av J.C.

Xiong Kan 熊堪

Xiong E 熊咢 Vicomte du Chu 799–791 av J.C.

Xiong Yi 熊儀 Ruo'ao 若敖 Vicomte du Chu 790–764 av J.C.

Dou Bobi 鬬伯比

Xiong Kan 熊坎 Xiāo’áo 霄敖 Vicomte du Chu 763–758 av J.C.

Xiong Xuan 熊眴 Fenmao 蚡冒 Vicomte du Chu 757–741 BC

Wu de Chu 楚武王 Roi de Chu 740–690 av J.C.

Qu Xia 屈瑕

Wen de Chu 楚文王 Roi de Chu 689–677 av J.C.

Ziyuan 子元 d. 664 BC

Xiong Jian 熊艱 Du'ao 堵敖 Roi de Chu 676–672 av J.C.

Xiong Yun 熊惲 Cheng de Chu 楚成王 Roi de Chu 671–626 av J.C.

Zheng Mao 鄭瞀

Xiong Shangchen Mu de Chu 楚穆王 Roi de Chu 625–614 av J.C.

Prince Zhi 王子职

Xiong Lü Zhuang de Chu 楚莊王 Roi de Chu 613–591 av J.C.

Xiong Shen 熊審 Gong de Chu 楚共王 Roi de Chu 600–590–560 av J.C.

Xiong Zhao 熊招 Kang de Chu 楚康王 Roi de Chu 559–545 av J.C.

Xiong Wei 熊圍 Ling de Chu 楚靈王 Roi de Chu 540–529 av J.C.

Xiong Bi 熊比 Zi'ao 訾敖 Roi de Chu 529 av J.C.

Zixi

Xiong Qiji 熊弃疾 Ping of Chu 楚平王 Roi de Chu 528–516 av J.C.

Jia'ao 郟敖 Roi de Chu 544–541 av J.C.

Prince héritier Lu 太子禄 d. 529 av J.C.

Prince Pidi 公子罢敌 d. 529 av J.C.

Shen 王子申 Zixi 子西

Xiong Zhen 熊珍 Zhao de Chu Roi de Chu 515–489 av J.C.

Jie 王子结 Ziqi 子期

Qi 王子啟 Zilü 子闾

Xiong Pingxia 平夏 d. 541 av J.C.

Xiong Mu 公子慕 d. 541

Xiong Zhang 熊章 Hui de Chu 楚惠王 Roi de Chu 488–432 av J.C.

Xiong Zhong 熊中 Jian de Chu Roi de Chu 431–408 av J.C.

Xiong Dang 熊當 Sheng de Chu 楚聲王 Roi de Chu 407–402 av J.C.

Xiong Yi 熊疑 Dao de Chu Roi de Chu 401–381 av J.C.

Xiong Zang 熊臧 Su de Chu 楚肅王 Roi de Chu 380–370 av J.C.

Xiong Liangfu 熊良夫 Xuan de Chu 楚宣王 Roi de Chu 369–340 av J.C.

Xiong Shang 熊商 Wei de Chu Roi de Chu 339–329 av J.C.

Xiong Huai 熊槐 Huai de Chu 楚懷王 Roi de Chu 328–299 av J.C.

Xiong Heng 熊橫 Qingxiang de Chu Roi de Chu 298–263 av J.C.

Huang Xie 黃歇 Seigneur Chunshen 春申君 d. 238 av J.C.

E Jun Qi 鄂君啟 Seigneur de l' État de E

?

Xiong Yuan 熊元 Kaolie de Chu 楚考烈王 Roi de Chu 262–238 av J.C.

Xiong Xin Yi de Chu 208–206 av J.C.

Xiong Han 熊悍 You de Chu 楚幽王 Roi de Chu 237–228 av J.C.

Xiong You 熊猶 Ai de Chu 楚哀王 Roi de Chu 228 av J.C.

Xiong Fuchu 熊負芻 Roi de Chu 227–223 av J.C.

Seigneur Changping 昌平君 Roi de Chu 224–223 av J.C.

Vietnam retains many aspects that make it unique.

• Legend of the Trung Sisters

• Dao Mau, Mother Goddess Worship

• Cao Dai Religion

• Ca Tru

• Water Puppets

• Champa Ruins

• Food

• Dress

Not to mention the many indigenous peoples of Vietnam who are not Sinicized at all.

Việt Tộc Có Chữ Viết Không?

Việt Tộc Có Chữ Viết Không?

27/09/2015

Kính dâng bài khảo cứu này lên Tổ Quốc Việt Nam & Tổ Tiên Bách Việt

I – Dẫn Nhập

Con người phát triển trước tiên tiếng nói để thông hiểu nhau trong đời sống hằng ngày, trao đổi nhau tư tưởng để xây dựng xã hội tiến bộ và một nền văn minh tốt đẹp cho ngày mai. Khi loài người đã tiến đến một trình độ khá cao, con người phát minh ra chữ viết để ghi lại tư tưởng và quan niệm cho con cháu hậu thế. Việt Tộc có một nền văn hóa cao như khảo cổ đã chứng minh, nhưng con cháu chưa bao giờ thấy chữ viết của cha ông để lại mặc dù Cổ Sử Nước Tàu chép nước Việt Thường dâng Đế Nghiêu (2358 TCN) một con rùa 1000 năm trên mai có chữ Khoa Đẩu (chữ con nòng nọc) kể lại sự tạo thiên lập địa trở về sau và viết sách để lại cho thế hệ con cháu trong tiến trình dựng nước và giữ nước.

Chữ Hán chính thức nhìn nhận có vào năm 1300 TCN cuối đời Thương, tức là 1058 năm sau chữ Khoa Đẩu. Nhiều nhà trí thức Việt Nam cũng quả quyết rằng Việt Tộc có chữ viết riêng trước khi người Tàu xâm chiếm nước ta. Nhưng không một ai có bằng chứng thuyết phục cả! Giáo sư Vũ Văn Mẫu trong sách Cổ Luật Việt Nam & Tư Pháp Sử (Sài Gòn 1973) đã viết Người Việt chúng ta có một lối chữ viết riêng (chữ Khoa Đẩu) trước khi người Tàu xâm lược nước ta…

Nhà học giả Trương Vĩnh Ký cũng có cùng một ý kiến và thêm rằng chữ viết ta là chữ tượng thanh (phonetic). GS Lương Kim Định viết rằng đất Trung Nguyên có nhiều kiểu chữ viết mà nổi hơn cả là chữ nòng nọc và trước nữa là chữ chân chim (điểu tích tự). Hai chữ này tượng trưng cho hai vật biểu Rồng Tiên của dân ta có từ họ Hồng Bàng. Khi Tần Thủy Hoàng thu tóm sáu nước cuối cùng cũng thống nhất chữ viết luôn. Ông ra lệnh đốt tất cả sách Phật Giáo viết bằng chữ Khoa Đẩu của Việt Tộc và chôn sống Nho Sĩ nào cố cất giữ các sách cổ đó. Trên đường tìm chữ viết, chúng tôi đặc biệt chú ý đến hai sự kiện quan trọng sau đây:

1 – Lý do nào người Tàu không bao giờ cho dân Việt biết hình dáng của chữ viết của dân Việt?
2 – Lý do nào Tần Thủy Hoàng ra lệnh đốt tất cả sách viết bằng chữ Khoa Đẩu của Việt Tộc và chôn sống Nho Sĩ nào cố cất giấu các sách cổ đó?

Những sự thật này có thể là ngọn hải đăng dẫn đường chúng ta tìm được lại chữ viết của Việt Tộc. Nghiên cứu Cổ Sử Nước Tàu, các chứng tích khảo cổ học do các nhà khảo cổ Tàu tìm được ở Nước Tàu và Madeleine Colani ở vùng Văn Hóa Hòa Bình Việt Nam năm 1923, chữ viết trên đồ đồng Đông Sơn, chữ Việt bộ Mễ và chữ Việt bộ Tẩu, sách «Nghiên cứu chữ Hán và tiếng Hán Việt 1989» của GS Vũ Thế Ngọc và chữ viết Việt Tộc được tìm lại tại tỉnh Vân Nam Nước Tàu năm 2010 cho phép chúng tôi tin tưởng chắc chắn rằng chữ viết Việt Tộc đã được tìm lại. Chúng tôi trình bày sự hiện hữu của chữ viết Việt Tộc (chữ Khoa Đẩu) bằng những chứng vật do khảo cổ học đào quật ở vùng Văn Hóa Ngưỡng Thiều ở Nước Tàu, vùng Văn Hóa Hòa Bình ở Việt Nam, chữ viết trên các đồ đồng Đông Sơn và lệnh của Chu Tuyên Vương (827 TCN – 782 TCN) sai Thái Sử Trửu thêm bớt lối chữ Khoa Đẩu đặt ra lối chữ Đại Triện (tiền thân của chữ Hán).

II – Chữ viết Việt Tộc trong Cổ Sử Nước Tàu

Cổ Sử Nước Tàu nói nhiều về chữ viết của Việt Tộc nhưng không bao giờ cho dân Việt biết hình dạng của chữ đó như thế nào cả suốt hơn 3000 năm (ba ngàn năm).

1 – Khổng An Quốc cháu 12 đời Khổng Tử viết trong lời tựa sách Thượng Thư (Kinh Thư): … Thời Lỗ Công Vương, thích sửa sang cung thất, Vương cho phá nhà của Khổng Tử để mở rộng thêm. Trong tường nhà tìm được Thư, phần Ngu, Hạ, Thương, Chu cùng Tả Truyện, Luận Ngữ, Hiếu Kinh, đều viết bằng chữ Khoa Đẩu cổ văn do ông cha chúng tôi cất giấu. Lối chữ Khoa Đẩu bỏ từ lâu, người đương thời không ai đọc được nữa, phải lấy sách nghe được ở Phục Sinh khảo luận văn nghĩa, định chỗ nào đọc được, dùng lối Chữ Lệ cổ viết sang thẻ tre, nhiều hơn sách của Phục Sinh 25 thiên (Khổng Tử, Kinh Thư – Bản dịch của Trần Lê Sáng và Phạm Kỳ Nam). Ta nhận thấy chữ Khoa Đẩu được gọi là Cổ Văn. Nó đã được dùng để viết sách quan trọng như Kinh Thư, Tả Truyện, Luận Ngữ, Hiếu Kinh trước Khổng Tử.

2 – Hậu Hán Thư – Lô Thực Truyện viết: Cổ Văn Khoa Đẩu: Nhan Sư xưa có chú: Cổ Văn là sách trong vách nhà Khổng Tử. Văn tự ấy hình nó giống con Khoa Đẩu (nòng nọc) nên lấy con ấy mà đặt tên gọi là chữ Khoa Đẩu. Chữ Khoa Đẩu cũng gọi là Cổ Văn.

3 – Tân Thư Vệ Hằng Truyện có nói: Thời Hán Đế, Lỗ Cung Vương phá nhà Khổng Tử lấy được Thượng Thư, Xuân Thu, Luận Ngữ, Hiếu Kinh.
Người đương thời không biết khôi phục lại chữ viết cũ của họ Hùng nên họ gọi là chữ Khoa Đẩu (Lãn Miên, Dân gốc bản địa Đài Loan có chữ viết không?).
Vậy chữ Khoa Đẩu là chữ viết cũ của Hùng Vương. Thêm nữa, Xuân Thu là sách do Khổng Tử soạn thảo bằng chữ Khoa Đẩu. Chúng tôi có lý do chính đáng tin rằng chữ chữ Hán thời đó là chữ Khoa Đẩu. Đó là Lổ Hổng Lịch sử Nước Tàu trong âm mưu che giấu chữ viết Việt Tộc vì họ sợ lộ tẩy sự thật rằng chữ Khoa Đẩu chính là chữ người Tàu mượn để gọi là chữ Hán.

4 – Khâm Định Việt Sử Thông Giám Cương Mục có ghi: Cương Mục Tiền Biên của Kim Lý Tường chép rằng: Năm Mậu Thân đời Đường Nghiêu (2357 TCN – 2358 TCN) Việt Thường thị sang chầu, dâng con Rùa Thần. Các sách cổ của Tàu cũng chép rõ:
Trên mai Rùa Thần này có chữ viết liên hệ đến nguồn gốc Kinh Dịch.

Vậy Kinh Dịch có trước Đế Nghiêu. Sách Thông Chí của Trinh Tiếu đời Tống (960-1270) viết: Rùa Thần này có lẽ sống tới ngàn năm. Trên lưng có văn Khoa Đẩu ghi lại việc từ khi trời đất mới mở mang về sau. Vua Nghiêu sai chép lấy, gọi là Qui Lịch (Lịch Rùa). Nếu Vua Nghiêu là Vua Tàu thì ông không có chữ viết để chép lại Lịch Rùa. Nếu Lịch Rùa được chép lại thì phải dùng chữ Khoa Đẩu chứ không phải chữ Hán nào cả. Suốt đời nhà Thương (1600 BC – 1050 BC) không có sử viết để lại chứng minh là chữ Hán được phát minh ở thời đó. Lịch sử nhà Thương được viết lại nhiều thế kỷ sau khi nhà Thương bị tiêu diệt. Sự thật thì sử viết của Nước Tàu được viết lại đầu tiên do Tư Mã Thiên năm 109 BC.

5 – Chu Tuyên Vương (827 TCN – 782 TCN) sai Thái Sử Trửu thêm bớt lối chữ Khoa Đẩu đặt ra lối chữ Đại Triện. Đó là sự bắt đầu của chữ Hán. Chúng tôi có thể chứng minh rằng chữ Đại Triện chính là chữ Khoa Đẩu bằng toán học hay tam đoạn luận.

6 – Truyện Thủy Hử có ghi lại các anh hùng Lương Sơn Bạc tìm được bia đá có khắc chữ Thiên Thư. Tống Giang thấy chữ ngoằn ngoèo khác hẳn lối thường, không còn ai biết nghĩa lý ra sao cả. Đạo Tràng Diệu thông dịch các chữ Khoa Đẩu trên bia đá giúp Tống Giang (Hoàn Tuấn trong văn minh Lạc Việt 2007).

7 – Kiếm Câu Tiễn (498 TCN – 465 TCN): Năm 1965, người ta đào được một thanh bảo kiếm bằng đồng sâu dưới đất trên 2000 năm. Nhưng kiếm vẫn còn sắc bén và bóng láng.

Sau hai tháng thảo luận sôi nổi, các nhà khảo cổ nổi tiếng Nước Tàu gồm cả Quách Mạc Nhược đồng ý tám chữ khắc trên kiếm là Việt Vương Câu Tiễn Tự Tác Dụng Kiếm viết bằng chữ Mân Ngữ. Sau khi nước Việt bị nước Sở thôn tính, con cháu Việt Vương Câu Tiển tiếp tục triều đình ở Phúc Kiến gọi là Mân Việt. Tự điển hiện tại và văn khố ngày xưa đều ghi rõ Mân là Việt, là Mân Việt.

Tiếng Mân Việt trải dài từ Hàng Châu, Phúc Kiến, Triều Châu, bán đảo Lôi Châu, qua Đài Loan, đảo Hải Nam … nước Việt Nam và đảo quốc Singapore.

Mân Ngữ là một ngôn ngữ địa phương mạnh nhất trong tám ngôn ngữ địa phương / phương ngữ ở Nước Tàu. Vậy chữ viết trên kiếm là chữ Việt (Khoa Đẩu) viết theo lối Điểu Trùng Văn (birds and worms characters), kiểu chữ khó đọc. Ta nhận thấy dạng chữ Khoa Đẩu Vương lộ ra (Hình 1c) nếu ta cắt bỏ phần trên của chữ Vương trên kiếm (Hình 1b):

Hình 01a: Việt Vương Câu Tiễn Tự Tác Dụng Kiếm (498 TCN – 465 TCN)

Hình 01b

Chữ viết trên chiếc bảo kiếm của Việt Vương Câu Tiễn này là nhân chứng hiếm hoi còn lại về hình dáng chữ Khoa Đẩu của Việt Tộc mà người Tàu tìm mọi cách giấu kín hơn 3000 năm. Cổ Sử của Nước Tàu là nhân chứng cho lịch sử của chữ viết Việt Tộc hiện hữu thật sự và được dùng viết sách truyền lại cái văn hóa cho con cháu.

III – Lịch Sử Văn Hóa Chữ Viết
Ở Trung Nguyên trước Nhà Thương đến Nhà Hán

Nhiều nhà Cổ Sử Nước Tàu nhất là Chu Cốc Thành trong Trung Hoa Thông Sử viết: Viêm Tộc (Việt Tộc) có mặt khắp Trung quốc Cổ Đại trước khi các dòng tộc khác tràn vào nên Viêm Tộc kể như chữ đầu tiên. Khi Viêm Tộc định cư rồi thì Hán Tộc còn sống đời sống du mục tại Tân Cương, Thanh Hải, rồi mãi về sau đến đánh chiếm đất của Viêm Tộc và bị Si Vưu lãnh tụ của Viêm Tộc chống cự. Chu Cốc Thành dẫn sách The State của Franz Oppenheimer chứng minh rằng: từ cổ chí kim dân định cư nông nghiệp luôn luôn có văn cao nhưng võ kém. Sau khi Si Vưu tử trận, Hiên Viên lãnh tụ Hán Tộc bá chiếm sáu tỉnh lưu vực sông Hoàng Hà mà lập ra nước Tàu. Ông liền phỏng theo sinh hoạt của Viêm Tộc mà tổ chức xã hội Háh Tộc.

Vậy Hán Tộc là một bộ lạc bán khai, du mục, gốc Turk lai Mông Cổ, với một nền văn hóa truyền khẩu (không có chữ viết), đến từ Tây Bắc, sống đời sống du mục tại Tân Cương và Thanh Hải. Mãi về sau mới đánh chiếm đất của Bách Việt kể từ 1600 TCN.

Giáo sư Lương Kim Định tóm tắt hai sách mới nhất «The Origin of the Chinese Civilization (Berkely 1980) và The Chinese Heritage do ông KC Wu (1982). Ông viết: Văn hóa đời nhà Thương phát xuất từ Hoài Di, tức là Di Việt. Cho đến hết nhà Thương chưa có gì gọi là văn hóa Tàu. Tất cả còn là Di.

1 – Việt Tuyệt Thư

Ông Đỗ Thành, người Triều Châu, viết trong Bách Việt Sử: Những Lớp Bụi Mờ Của Lịch Sử cho biết:
Việt Tuyệt Thư hay Việt Tuyệt Ký là tài liệu thời Xuân Thu – Chiến Quốc (770 TCN – 480 TCN), trước cả Sử Ký của Tư Mã Thiên (100 TCN), viết bằng chữ Tượng Hình như Việt Cổ Văn và Trung Văn ngày nay.

Cổ Thư này còn mang tên là Việt Chép và chép lại sử của Việt Tộc.

Nhờ Việt Tuyệt Thư mà sau này Tư Mã Thiên và nhiều sách sử khác có tài liệu về nguồn gốc Bách Việt bên cạnh những truyền thuyết.
Tài liệu này viết:
Chữ Viết & Văn Hóa của nhà Thương đều là kế tục của nhà Hạ. Chữ viết trong Chung Đỉnh Văn và Giáp Cốt Văn của khảo cổ học chứng minh được điều này. Kẻ chiến thắng chiếm đoạt tài sản của kẻ chiến bại là việc đương nhiên, rồi gom cả bắt dân Việt làm nô lệ, chiếm đất nước và thổ sản thiên nhiên, văn hóa và chữ viết như quân La Mã chiếm đoạt vần A, B, C của dân bị trị Etruscan để phiên âm tiếng nói dân La Mã ở Âu Châu.

Nhà Thương thôn tính và đồng hóa người Siberia da trắng Trung Sơn Quốc gọi là Bạch Địch… Nói chung nhà Thương bao gồm Việt Tộc và những ngoại tộc bị Việt Tộc đồng hóa… ngay cả tên của Trụ Vương … cũng được ghi chép lại là:
Đế Tân, theo văn phạm Việt chứ không phải là Tân Đế theo văn phạm Tàu.
Triều nhà Chu cũng bị Việt Tộc đồng hóa. Tộc Chu là tộc Khương đã liên kết với những tộc khác tiêu diệt nhà Thương. Trước khi lật đổ nhà Thương, trên đường Đông tiến từ Cao Nguyên phía Tây về Trung Nguyên là họ đã bị Việt đồng hóa rồi. Họ đổi tên xưng là Chu 周. Chữ Chu gồm chữ Điền 田ở trên + chữ khẩu口ở dưới, tức là miệng sống nhờ lúa. Nhà Chu không nói tiếng Khương nữa như dân tộc Khương hiện tại. Họ nói tiếng Việt gọi vào thời đó Nhã Ngữ (Nhã là đẹp). Tiếng Khương của dân tộc Khương vẫn còn tồn tại đến ngày nay, và khi đối chiếu, tiếng Khương với Cổ Sử, Tứ Thư và Ngũ Kinh cho thấy nhà Chu đã bị văn hóa Việt của nhà Hạ và nhà Thương đồng hóa. Triều Chu tự xưng là con cháu đích tôn của Vua Vũ nhà Hạ để được «chính danh».
Hạ là tên Hoàng Triều, là Hạ quốc, hay lãnh thổ.
Hoa không phải là chủng tộc. Hoa để chỉ giới quý tộc, tầng lớp lãnh đạo của Hạ quốc, vùng đất mới mà Hoàng Đế chiếm từ người Việt cổ, giới quý tộc hoàng triều của Hoàng đế đưọc gọi là Hoa để phân biệt tứ Di chung quanh vùng Trung Nguyên hay Trong Nguồn. Hoa (hoa lệ) là tên quí tộc. Khi nhà Chu muốn thiên hạ quy phục mình, họ tự xưng là «Hoa-Hạ». Vì văn hóa và ngôn ngữ Việt đã đồng hóa Thương, Chu, Yên và Ngụy (người Siberia thời Xuân Thu – Chiến Quốc) cho nên tiếng Việt có thêm một nhánh mới phía Bắc mà ngày nay người ta gọi là tiếng Bắc Kinh hay Mandarin. Hai thứ giọng pha trộn gây ra biến âm khó thông với nhau.
Người ta chọn tiếng Việt phía Nam làm tiếng tiêu chuẩn cho tiếng phổ thông dùng cho thời đó. Tiếng Việt để phổ thông thời đó được gọi là Nhã Ngữ. Khổng Tử dạy học bằng tiếng Nhã Ngữ. Vậy Khổng Tử viết và nói tiếng Việt. Ngài soạn sách Xuân Thu của Ngài bằng chữ Khoa Đẩu theo Tân Thư Vệ Hằng Truyện.

Nhã Ngữ hay Việt Ngữ còn tồn tại cho đến ngày nay ở tỉnh Quảng Đông. Sách Thuyết Văn của Hứa Thận biên soạn thời Hán phải đọc phần đánh vần bằng tiếng Việt. Nếu ai đọc sách đó theo giọng Quan Thoại – Bắc Kinh – Madarin thì sẽ không đánh vần được rất nhiều chữ.
Khi Tần Thủy Hoàng thâu tóm thiên hạ thì tiếng Việt Nhã Ngữ được Triều Đình »quy định» để dùng đồng nhất hóa chữ viết và tiếng nói cho toàn thể Nước Tàu. Ông Đỗ Thành kết luận:
Quá nhiều bằng chứng và quá rõ ràng là -- trước đây từ Hán, Tần, Xuân Thu – Chiến Quốc, Chu, Thương, Hạ, Ngũ Đế, Tam Hoàng, vân … vân … xa xưa, văn hóa và ngôn ngữ là Việt.

2 – Chữ Việt tượng hình Cái Rìu đời Thương

Chữ Việt tượng hình Cái Rìu đời Thương (Hình 2) do người Tàu tráo đổi bằng cách «khéo léo» tách rời phần dưới (cái móc) của chữ Việt này là chữ thứ nhì trong thư tịch Trung Hoa (ta gọi là chữ Việt bộ Mễ, nhưng Tàu gọi chữ Việt bộ Nguyệt). Chữ Việt bộ Mễ vào đời nhà Thương phải là chữ Khoa Đẩu của Việt Tộc mà nhà Thương thừa hưởng sau khi diệt nhà Hạ (Việt Tuyệt Thư). Mục đích của sự tráo đổi chữ Việt bộ Mễ này thành chữ Việt tượng hình Cái Rìu đời Thương (Hình 2) để gây ảo tưởng là:

1 – Nhà Thương cũng phát minh ra chữ Tượng Hình.
2 – Họ đã đặt tên Việt cho dân Việt. Tên Việt có lâu đời từ trước trong tên nước Việt Thường, chủng Bách Việt.
3 – Che giấu sự thật là Việt Tộc đã có chữ Việt bộ Mễ (lúa) ở trên và cái móc hình lưởi hái (dùng để cắt lúa) ở dưới từ lâu trước khi nhà Thương chiếm đất của Bách Việt vì Việt Tộc phát minh lúa nước trước nhất thế giới nên tổ tiên Việt thể hiện cái lịch sử vinh quang đó trên chữ Việt.

---

4 – Đưa các học giả Việt Nam gồm cả Bình Nguyên Lộc vào cạm bẩy về giả thuyết cái tên Việt có liên hệ đến Cái Rìu ở Quốc Oai.

Hình 1b: Chữ Việt tượng hình đời Thương là sự tráo đổi bằng cách chỉ lấy cái móc (hình lưởi hái) của chữ Việt bộ Mễ của Việt Tộc.

Ngoài Việt Tuyệt Thư, qua «Lỗ Hổng Lịch Sử Nước Tàu», chúng tôi nhận thấy có nhiều dấu hiệu trong đời sống hằng ngày thời đó đưa đến kết luận rằng tất cả các nước ở Trung Nguyên như Sở, Lỗ, Việt, Ngô, Tần, Tề … đều có cùng một thứ chữ viết và một ngôn ngữ với một số biến đổi tuỳ theo mật độ hợp chủng và pha trộn văn hoá của từng địa phương. Bằng chứng là:

a – Tất cả nhà học giả trước, đồng thời và sau Khổng Tử đều biết đọc và viết chữ Khoa Đẩu của Việt Tộc một cách thành thạo.
b – Nhiều sách cổ quan trọng như Kinh Thư, phần Ngu (Đế Thuấn), Hạ, Thương, Chu cùng Tả Truyện, Luận Ngữ, Hiếu Kinh đều viết bằng chữ Khoa Đẩu.
c – Chính Khổng Tử soạn thảo sách Xuân Thu của ngài bằng chữ Khoa Đẩu theo Tân Thư Vệ Hằng Truyện. Chúng tôi có lý do chính đáng tin rằng cái gọi là chữ «Hán» đang xử dụng đương thời thật sự là chữ Khoa Đẩu (Việt Tuyệt Thư).
d – Các học giả ở nước Lỗ, Sở, Việt, Ngô, Tần, Tề … đều thấm nhuần tư tưởng của Khổng Tử thì họ phải có cùng một chữ viết và tiếng nói với nước Lỗ.
e – Khổng Tử dẫn học trò đi chu du khắp Trung Nguyên để phổ biến tư tưởng của ngài và xin phục vụ cho các vương quốc khác nhau. Nếu các vương quốc và dân chúng của các nước đó không có cùng chữ viết và tiếng nói như nước Lỗ thì ngài phổ biến tư tưởng của ngài cho ai? và phục vụ cho vương quốc nào? Đó là tình hình văn hóa và chữ viết trên thực tế từ trước nhà Thương xâm chiếm đất của Bách Việt cho đến sau thời nhà Hán.

Thực tế văn hóa này được Bách Khoa Toàn Thư Wikipedia chứng nhận với bài Chữ Hán & Ký Hiệu (Chinese Scripts and Symbols): … trước khi Tần Thủy Hoàng thống nhất chữ viết năm 221 TCN, các nước ở Trung Nguyên (China) có cùng một thứ chữ viết mà mà họ có thể hiểu lẫn nhau (mutually comprehensible) và một số chữ ngoại lệ của mỗi nước (deviations). Tài liệu này minh chứng hùng hồn rằng giả thuyết của chúng tôi là đúng, nghĩa là tất cả các nước ở Trung Nguyên xử dụng cùng một thứ chữ viết và nói một thứ tiếng nói với vài thay đổi theo từng địa phương. Tần Thủy Hoàng không tiêu diệt chữ viết của một nước nào cả mà chỉ thống nhất các chữ ngoại lệ của các nước đó thôi.

Tóm lại Chữ Viết, Văn Hóa và Ngôn Ngữ của Việt Tộc được các nước ở Trung Nguyên xủ dụng từ trước nhà Thương đến nhà Tần và nhà Hán.

IV – Lịch Sử và Nguồn Gốc Chữ Hán.

Lịch sử chữ Hán có nhiều uẩn khúc pha trộn chuyện thần thoại với giả thuyết trái ngược của các nhà khảo cổ làm cho người đọc không biết đâu là thật đâu là giả. Truyền thuyết Nước Tàu cho rằng Hoàng Đế, Thương Hiệt (sứ quan của Hoàng Đế) và Phục Hi phát minh ra chữ Hán vào khoảng 2650 TCN. Nhưng chưa bao giờ khảo cổ học tìm thấy chữ Hán trước 1300 TCN cả. Tất cả phương pháp khoa học chứng minh rằng Hoàng Đế, Đế Nghiêu, Đế Thuấn là những nhân vật thần thoại tạo dựng lên vào cuối đời nhà Chu (GS Lương Kim Định).

Bách Khoa Toàn Thư Wikipedia viết (16/09/2009): Triện Thư là chữ cổ của thư pháp Nước Tàu. Nó có nguồn gốc từ chữ Giáp Cốt thời Chu (1050 TCN – 256 TCN) và phát triển ở nước Tần (221 TCN – 207 TCN) trong thời Chiến Quốc (480 TCN – 221 TCN). Đó là chữ viết chính thức cho toàn thể Nước Tàu dưới thời nhà Tần và nhà Hán.

Đây là một nhận định thiếu căn bản lịch sử và không có cơ sở khoa học, vì chữ Giáp Cốt còn nằm sâu dưới đất từ 1300 TCN đến 1899. Từ 1050 TCN đến 1899 là 3050 năm chưa ai biết có chữ Giáp Cốt thì làm sao Triện Thư có nguồn gốc từ chữ Giáp Cốt đời Chu được?

Cổ Sử chép Chu Tuyên Vương (827 TCN – 782 TCN) ra lệnh cho Thái Sử Trửu thêm bớt lối chữ Khoa Đẩu đặt ra lối chữ Đại Triện để viết lịch sử Tàu.

Tự Điển Việt Hán Nôm giới thiệu sơ lược lịch sử văn tự Hán Nôm viết: Chữ Triện ra đời vào khoảng năm 826 TCN – 827 TCN, là sản phẩm của quan Thái Sử Trửu thời Chu Tuyên Vương sáng tạo ra.

GS Vũ Thế Ngọc viết trong sách Nghiên Cứu Chữ Hán & Tiếng Hán Việt 1989 rằng Khoảng 800 TCN, Thái Sử họ Lưu nhà Chu gọi Cổ Văn (chữ Khoa Đẩu) bằng Đại Triện và dùng chữ này vào việc viết sử. Ba nguồn Cổ Sử này chứng minh chữ Hán xuất hiện với sự ra đời của chữ Đại Triện vào năm 827 TCN.
Tuy nhiên, người Tàu không bao giờ nhận sự thật này. Từ cuối đời Đông Hán, các học giả Nước Tàu như Liu Desheng (147-188), Wang Xizhi (151-230), Ouyang Xun (157-641) tiếp tục cải thiện và hoàn tất chữ Hán mà ta thấy ngày nay. Năm 1909, Lu Feikui đề nghị đơn giản hóa chữ Hán. Đến năm 1956 và 1964, nước Cộng Hòa Nhân Dân Tàu cho phát hành hai Bản Hán Tự Giản Thể. Vậy ta thấy rõ, cho đến nước Cộng Hòa Nhân Dân Tàu chữ Hán mới bắt đầu thoát ly khỏi chữ Khoa Đẩu.

V – Khám Phá Chữ Giáp Cốt Năm 1899

Năm 1899, ông Wang Yrong một viên chức Bắc Kinh ngã bệnh được cho toa mua thuốc có xương rồng (dragon bone). Ông tình cờ thấy xương rồng có khắc chữ viết giống chữ Hán. Vậy ông Wang Yrong là người Tàu đầu tiên thấy chữ Giáp Cốt. Sự tình cờ này đã dẫn đến sự khám phá chữ Giáp Cốt (Oracle Bone Scripts) ở Anyang tỉnh Henan.

GS Vũ Thế Ngọc trong sách Nghiên Cứu Chữ Hán & Tiếng Hán Việt 1989 viết: Khảo cổ học đã khai quật gần 5000 chữ Giáp Cốt ở cuối đời nhà Thương 1300 TCN. Những chữ này đã đạt đến giai đoạn hội ý mà không qua các giai đoạn căn bản thuần túy tượng hình và chỉ sự nào cả … Thật ra cho đến nay, gần thập niên cuối cùng trước khi bước sang thế kỷ 21, vấn đề nguồn gốc chữ Hán vẫn là một vấn đề chưa được giải đáp trọn vẹn. Nhưng phân tách thì ta thấy một số lớn chữ đó đã được viết theo nguyên tắc nghiêm ngặt: chữ đã phát triển tới giai đoạn hội ý, vượt xa giai đoạn căn bản thuần túy tượng hình và chỉ sự. Vì vậy chữ này phải có một giai đoạn tiền thân sơ khai hơn nữa.

Nhưng cho đến nay (1987) chúng ta còn chưa phát hiện ra.

Cho đến những năm gần đây thì giới khảo cổ học, đặc biệt là ở Lục Địa Nước Tàu vẫn đang cố gắng tìm kiếm câu trả lời dứt khoát về nguồn gốc chữ Hán và người ta đã tưởng là tìm được. Nguyên là khi khảo cổ học tìm ra các chứng tích cổ vào hạng nhất Nước Tàu được gọi chung là nền Văn Hóa Ngưỡng Thiều cổ đến 4000 năm trước Tây Lịch. Trong một số đồ đất người ta nhận thấy có một số hình vẽ và ký hiệu rất có thể có khả năng là cơ sở cho các chữ Tượng Hình nguyên thủy. Nhiều nhà khảo cổ và cổ ngữ học Nước Tàu đã cho rằng những hình vẽ hoặc hoa văn này chính là tiền thân của các chữ Tượng Hình Nước Tàu.

Các nhà khảo cổ quốc tế và một số nhà khảo cổ Nước Tàu như Qiu Xigui (2000 tr 31) không chấp nhận là chữ Hán có liên hệ với nền Văn Hóa Ngưỡng Thiều. Qiu Xigui viết: Chúng ta không có cơ sở căn bản nào để nhận những hình vẽ trên đồ gốm, xương thú hay mai rùa là chữ viết và lý do nào để kết luận chúng là nguồn gốc của chữ viết đời Thương.

VI – Khảo Sát Chữ Giáp Cốt Trên Căn Bản Lục Thư

Ngoài sự thiếu hoàn toàn chữ Tượng Hình, GS Vũ Thế Ngọc cũng không thấy bước sơ khởi nào đi đến phát minh chữ Giáp Cốt trong vùng Văn Hóa Ngưỡng Thiều, ông viết: «Tuy nhiên kể từ thời Ngưỡng Thiều đến đó, là gần 3000 năm mà trong suốt 3000 năm ta không thấy bất cứ một chứng liệu nào chứng tỏ sự sáng tạo liên tục từ các hình vẽ hay dấu hiệu thời Ngưỡng Thiều tiến đến các lối văn tự xuất hiện gần cuối đời Thương (1300 TCN). Khoảng trống 3000 năm đó đủ đánh đổ giả thuyết có sự liên hệ giữa hai bên».

Sự phân tích khoa học này chứng minh hùng hồn rằng chữ Giáp Cốt không được phát minh trong vòng 3000 năm tại vùng văn hóa Ngưỡng Thiều mà có lẽ chúng được để lại đây bởi một dân tộc nào khác. Vậy người Tàu không phát minh ra chữ Giáp Cốt cuối đời Thương như họ tự nhận.

Để giúp cho dễ hiểu tiến trình phát minh chữ viết, chúng tôi xin vắn tắt trình bày cách thành lập chữ viết chung cho mọi dân tộc trên thế giới và riêng cho chữ Hán.

1 – Cách thành lập chữ viết chung cho mọi dân tộc

Con người nguyên thủy hợp lại từng nhóm lớn nhỏ khác nhau. Họ phát ra những âm thanh mà không ai hiểu ai cả. Họ chỉ giao dịch với nhau bằng cách ra dấu tay hay dấu chân. Dần dần một người có uy tín trong nhóm chỉ vào một cái cây và phát ra một âm thanh như cây. Cả nhóm nhận đó là tên của cái cây. Cứ như thế với thời gian họ tạo ra một ngôn ngữ cho gia đình hay bộ lạc. Hằng ngày họ giao dịch với nhau và truyền cho nhau cái hiểu biết, kinh nghiệm, những suy tư hiện tại hay tư tưởng sáng kiến cho ngày mai. Khi con người phát triển một nền văn hóa cao, họ phát minh ra chữ viết để lưu lại những tư tưởng quan trọng cho con cháu hậu thế. Cũng như phương pháp tạo tiếng nói, con người vẽ ra một cái cây thật đơn giản để tượng trưng cho chữ viết của cái cây.

Ta gọi nó là chữ Tượng Hình (pictogram). Rồi muốn diễn tả cái rừng, con người vẽ hai cái cây sát nhau theo một thể lệ mà cả nhóm chấp thuận. Đó là chữ hội ý (ideogram). Mỗi dân tộc có một phương pháp riêng để tạo chữ viết của họ. Trong sự phát minh ra chữ viết, con người dù ở nơi nào trên trái đất đều bắt đầu vẽ ra một hình thật đơn giản để diễn tả cái ý họ muốn viết ra. Các hình đó được gọi là chữ Tượng Hình (pictogram). Rồi theo một thể lệ chung, con người phối hợp lại hai hay nhiều chữ Tượng Hình với nhau để tạo chữ mới phức tạp hơn và được gọi là chữ hội ý (ideogram). Đó là phương thức căn bản nhất để tạo chữ viết mà không một dân tộc nào bỏ qua được giai đoạn này, tuy mỗi dân tộc có cách riêng để phát minh ra chữ viết đặc biệt của họ. Với thời gian, họ đơn giản hóa tối đa các hình vẽ nói trên đôi khi chỉ còn lại một cái ký hiệu nào đó mà ta gọi là chữ Tượng Hình hoặc tượng thanh riêng cho mỗi bộ lạc hay dân tộc.

2 – Cách thành lập chữ Hán

Chữ Hán khác với các chữ viết theo vần. Cách thành lập chữ Hán được xác định trong Lục Thư (sáu cách thành lập chữ Hán). Chúng tôi áp dụng chữ Giáp Cốt vào lăng kính Lục Thư để xem chữ Giáp Cốt có theo đúng Lục Thư không? Lục Thư gồm có các chữ sau đây:

1 – Tượng hình
2 – Chỉ sự
3 – Hội ý
4 – Hình thanh
5 – Chuyển chú
6 – Giả tá

1 – Chữ Tượng Hình: là những chữ gốc rễ của văn tự Nước Tàu. Chúng là những chữ căn bản thấy sao vẽ vậy. Ví dụ: Mộc là cây, vẽ hình cái cây 木.

2 – Chữ Chỉ Sự: là loại chữ trông mà biết được, xem thời rõ ý. Ví dụ: chữ Mộc (cây) nếu ta thêm một gạch ngang ở trên thì ta có chữ Mạt (ngọn) 末, nếu ta thêm một gạch ngang ở dưới thì ta có chữ Bản (gốc) 本. Hai chữ Tượng Hình và chỉ sự này là những chữ căn bản nhất của chữ Hán để tạo ra các chữ mới khác.

3 – Chữ Hội Ý: được thành lập bởi cách phối hợp hai hay nhiều chữ căn bản để tạo ra chữ mới. Ví dụ: chữ Lâm (rừng) 林, thành lập bởi phối hợp hai chữ Mộc. Chữ Sâm (rừng rậm) 森 thành lập bởi phối hợp ba chữ Mộc. Vậy chữ Hội Ý phải có chữ Tượng Hình mới thành lập được.

Nhưng chữ Giáp Cốt cuối đời Thương không có chữ Tượng Hình. Nếu chữ Hội Ý của Giáp Cốt Văn có thể thành lập được mà không qua chữ Tượng Hình thì Lục Thư trở thành vô dụng. Sự thật này chứng minh rằng Lục Thư và chữ Hội Ý không do người Tàu phát minh vì không một dân tộc nào mà không bắt đầu vớí chữ Tượng Hình khi mới phát minh ra chữ viết cả. Vậy nguồn gốc chữ Giáp Cốt lộ rõ khi chữ Giáp Cốt được cứu xét qua lăng kính Lục Thư. Do đó chữ Giáp Cốt có thể do một dân tộc nào khác đã để lại vùng Văn Hoá Ngưỡng Thiều chữ viết hoàn hảo của họ như GS Vũ Thế Ngọc khảo sát và phát hiện ở trên. Dân tộc đó sẽ được phát hiện ra ở khảo cổ học thứ nhất, thứ hai và hai chữ Việt bộ Mễ và chữ Việt bộ Tẩu mà nhà Thương thừa hưởng sau khi nhà Thương chiếm đất của Bách Việt.

Vì một lý do gì không rõ hay vì người Tàu quen dùng chữ viết của Việt Tộc trong nền hành chánh cai trị sau nhiều năm nên họ quyết định lấy chữ viết Việt Tộc tạo ra chữ Hán.

Việc làm này tỏ ra thực dụng cấp thời và dễ dàng hơn là chờ đợi một thiên tài Tàu nào đó phát minh ra chữ Tàu trong nhiều thế kỷ hay thiên kỷ trong tương lai. Lịch sử cho thấy trường hợp tương tự như là dân La Mã đã cưởng đoạt vần A, B, C của dân bị trị Etruscan để phiên âm tiếng nói của dân La Mã ở Âu Châu.

VIb – Bằng Chứng Chữ Việt Tộc Tại Tỉnh Vân Nam Nước Tàu Năm 2010

Hình 3: a – Chữ Khoa Đẩu; b – Chữ Khoa Đẩu đổi;
c – Chữ Hán «Phật» thành chữ Hán «Phật» hiện đại.

Cổ Sử Nước Tàu chép Chu Tuyên Vương (827 TCN – 782 TCN) sai Thái Sử Trửu thêm bớt lối chữ Khoa Đẩu đặt ra lối chữ Đại Triện đẻ viết sử Tàu. Chúng tôi thâu thập một số chữ viết Việt Cổ ở các chùa nhỏ tỉnh Vân Nam Nước Tàu năm 2010. Chữ Khoa Đẩu Phật (Hình 3a) được người Bắc Kinh đọc là Phỏ và người Quảng Đông đọc là Phật y như người Việt đọc vậy. Chữ Khoa Đẩu Phật sửa thành chữ Hán Phật (Hình 3b) cũng phát âm Phỏ (âm Bắc Kinh) và Phật (âm Quảng Đông). Dân Vân Nam, Bắc Kinh và Quảng Đông đều nhìn nhận chúng là chữ Hán Cổ. Du Miên tác giả sách Việt Nam Suối Nguồn Văn Minh Phương Đông viết Vân Nam là vùng đất mà truyền thuyết nói rằng Mẹ Âu Cơ dẫn 50 con lên núi. Cổ Sử Nước Tàu ghi chép dân Điền Việt (môt nhóm trong Bách Việt) sinh sống ở Vân Nam. Chữ Khoa Đẩu Phật (Hình 3a) bắt đầu bằng hai sổ thẳng đứng nối với nhau ở đầu trên. Một trong hai nét đó được thay thế bằng một phết từ phải sang trái nằm trên nét thẳng đứng còn lại. Cách sửa đổi này tìm thấy trong 28 chữ khác trong số 1000 chữ Khoa Đẩu mẩu của sách «Nghiên Cứu Chữ Hán & Tiếng Hán Việt 1989» của GS Vũ Thế Ngọc. Chữ Phật trên hình (3b) và (3c) giống nhau hoàn toàn ngoại trừ chữ viết tay (Hình 3b) và chữ in (Hình 3c). Việc Chu Tuyên Vương (827 TCN – 782 TCN) sai Thái Sử Trửu thêm bớt lối chữ Khoa Đẩu đặt ra chữ Đại Triện (14 VN) hoàn toàn ăn khớp với sự sửa đổi chữ Khoa Đẩu «Phật» thành chữ Hán «Phật» trình bày ở đây.

VII – Bằng Chứng Khảo Cổ Học Thứ Nhất

Khi thảo luận về văn minh cổ Á Châu trước 1900, các nhà khảo cổ Tây phương chỉ biết có Nước Tàu và Ấn Độ mà thôi. Họ khinh khi các dân tộc khác trong vùng là lạc hậu và dã man.

Năm 1923, Madeleine Colani (1866-1943) một nhà khảo cổ nổi danh Pháp khai quật một số hang động tại một vùng Bắc Việt Nam. Bà nhận thấy những chứng vật đào được khác với các nền văn minh trên thế giới nên bà đề nghị «Một Nền Văn Hóa Hòa Bình». Cả thế giới đều chấp nhận đề nghị của bà. Cùng năm 1923, trong khi bà đào quật một hang động vùng Văn Hóa Hòa Bình, bà tìm thấy hai chiếc đĩa gốm nhỏ ở chân núi Lam Gan có khắc hai chữ Sĩ và chữ Thượng. Nhưng niên đại của hai chiếc đĩa nhỏ ấy là 8000 TCN, thời gian mà người Tàu chưa có chữ viết, chưa có mặt tại Á Châu.

Chữ Sĩ và chữ Thượng phải là chữ viết của dân tộc Hòa Bình. Hai chứng tích này làm điên đầu các nhà khảo cổ vì chữ Hán được chấp nhận xuất hiện vào 1300 TCN, tức là 6700 năm sau chữ viết trên hai đĩa nhỏ này.

(Trích từ sách Nghiên cứu chữ Hán và
tiếng Hán Việt 1989» của GS Vũ Thế Ngọc)

Lúc mới khai quật lên, hai chữ viết này không được chú ý lắm vì bị lầm tưởng là hoa văn trang trí. Nhưng khi xét kỹ mới khám phá ra hai chữ này có dạng chữ Sĩ và chữ Thượng trên Bản Hán Tự Thượng Hải (Shanghai Chinese Text). Hai chứng tích này là bằng chứng khảo cổ học thứ nhất quả quyết rằng người Tàu đã lấy chữ viết Việt tạo ra chữ Hán hoàn toàn ăn khớp với lệnh của Chu Tuyên Vương (827 TCN – 782 TCN) và chữ Giáp Cốt cuối đời Thương không do người Tàu phát minh. Ta thấy chữ Sĩ (Hình 4a) có cách sửa đổi giống trong chữ «Phật» thảo luận ở trên. Chữ Sĩ (Hình 4b) không có sửa đổi nào ở kiểu chữ Lệ và Chân. Đoạn ngoằn nghoèo của nét thẳng đứng trong chữ Thượng (Hình 4c) được thay thế bằng một đoạn thẳng thôi ở chữ Lệ và chữ Chân. Chữ Hạ (Hình 4d) có cùng một cách sửa đổi với chữ Thượng. Sau đây là hình chụp (Photo) thực của hai chữ Sĩ và Thượng trên hai đĩa gốm nhỏ do Madeleine Colani đào được (Hình 5).

Chữ Thượng – Chữ Sĩ

Hình 5: Hình chụp hai chiếc đĩa gốm nhỏ do Madeleine Colani đào quật ở chân núi Lam Gan vùng Văn Hóa Hòa Bình Việt Nam năm 1923.

Hai chữ Sĩ và chữ Thượng này minh chứng cho giả thuyết của GS David Keightley (Berkely 1983) rằng: «Nền văn minh Nước Tàu không phát xuất từ phía Bắc sông Wei (sông Vị) như đã lầm tưởng. Nó phát xuất từ phía Nam sông Dương Tử / sông Trường Giang (Yangtze river).

Sự phát triển của dân Việt và các dân lân bang khác cho thấy nguồn gốc văn hóa và thể thức từ đó nền văn minh sớm nhất của Nước Tàu được thành hình. Khảo cổ học, ngôn ngữ học và nhân chủng học cho phép đưa ra giả thuyết rằng một dân tộc phía Nam Nước Tàu vào thời đồ đá mới (Neolithic) nắm giữ vai trò căn bản trong Trung Tâm Văn Hóa Hòa Bình đã di dân vào thiên kỷ thứ năm TCN qua tỉnh Szechwan đến bờ sông Wei lập ra nền văn minh thời đồ đá mới Nước Tàu (The Origin of the Chinese Civilization 1983, Đại Học Berkely).

Giả thuyết này cho chúng tôi tin tưởng hơn rằng dân Hòa Bình đã để lại vùng Văn Hóa Ngưỡng Thiều những chữ Giáp Cốt hoàn hảo khi họ di dân qua đó.

VIII – Bằng Chứng Khảo Cổ Học Thứ Hai
(Chữ viết trên đồ đồng Đông Sơn)

Năm 1979, khi khảo sát những di vật thuộc văn hóa Đông Sơn do nhà khảo cổ học Thụy Điển O Janse khai quật được ở Thanh Hóa, hiện để ở bảo tàng Guimet, Paris, GS Hà Văn Tấn thấy một công cụ bằng đồng mà các nhà khảo cổ học quen gọi là lưỡi cày cánh bướm, đặc trưng cho vùng sông Mã – có hai ký hiệu ở hai bên họng tra cán (Hình 4, hàng trên). Hai ký hiệu này do không đối xứng với nhau, có nhiều khả năng là chữ viết. Chữ thứ nhất là chữ Tài (tài giỏi), chữ thứ hai là chữ Dĩ (xử dụng).

Hình 6: Hàng trên: Chữ viết trên lưỡi cày hình cánh bướm ở Thanh Hóa.
Hàng dưới: Chữ viết trên chiếc Qua ở vùng sông Mã, Thanh Hóa.

Trong số đồ đồng ở Viện Bảo Tàng Lịch Sử Việt Nam (Hà Nội), GS Hà Văn Tấn gặp một chiếc Qua, một thứ vũ khí cổ, tìm được ở vùng sông Mã Thanh Hóa, trên thân có khắc 5 ký hiệu (Hình 4, hàng dưới). Cặp chữ số bốn là chữ «Lâm» (rừng) lập thành bởi phối hợp hai chữ »Mộc» (cây). GS Hà Văn Tấn xác định «Chữ viết trên lưỡi cày văn hoá Đông Sơn thì hẳn là chữ của người Việt Cổ». Cái Qua Đồng vừa tìm thấy ở vùng sông Mã Việt Nam, lại vừa tìm thấy ở phía Nam sông Dương Tử. Ông nghĩ rằng chữ viết trên cái qua là chữ viết của người Lạc Việt.

Ở Trường Sa (Hồ Nam), người ta tìm thấy trong một ngôi mộ Sở một con dao găm có cán hình người. Đó là sãn phẩm của văn hóa Đông Sơn. GS Hà Văn Tấn kết luận: Ảnh hưởng của văn hóa Đông Sơn lên phía Bắc theo lưu vực sông Nguyên, sông Tương đến đất Sở là rõ ràng. Giờ đây có thể nói rằng: Có một hệ thống chữ viết Việt Cổ thời kỳ văn minh Đông Sơn phát triển rực rỡ ở khoảng thế kỷ IV trước công nguyên, trước khi người Hán vào xâm lược, đô hộ đất nước của người Việt Cổ hơn một nghìn năm, và đến năm 938 đã bị đánh đuổi về phương Bắc.

Dưới đây là cách người Tàu sửa đổi chữ Khoa Đẩu thành chữ Đại Triện (chữ Hán):

Chữ Khoa Đẩu Chữ Hán (Chữ của người Lạc Việt)

Hình 7: Chữ Khoa Đẩu «Mộc» (cây) sửa thành chữ Hán «Mộc»

Trích từ sách Nghiên Cứu Chữ Hán & Tiếng Hán Việt 1989 của GS Vũ Thế Ngọc, trang 280, cột 15.

Chữ Khoa Đẩu «Mộc» được sửa thành chữ Hán «Mộc» theo lệnh của Chu Tuyên Vương (827 TCN – 782 TCN) trong kế hoạch chiếm giữ và thu gom những chữ viết Việt Tộc. Nét cong ngửa mặt lên trên của chữ Khoa Đẩu Mộc được thay thế bằng một nét thẳng nằm ngang và nét cong úp mặt xuống được thay thế bằng hai nét xéo ra hai bên. Nét sổ thẳng đứng ở giữa giữ nguyên.

Hình 8 cho thấy cách tạo chữ Khoa Đẩu mới được tạo thành theo Lục Thư:

Chữ Khoa Đẩu ± Chữ Hán

± Chữ Mộc (cây)
→ Chữ Lâm ( rừng )
┃ ┃ → Chữ Sâm ( rừng rậm )
Hình 8 : Lục Thư: Cách thành lập chữ Hội Ý từ chữ Tượng Hình Mộc

Kết hợp hai chữ Tượng Hình Mộc (cây) làm ra chữ Hội Ý «Lâm» (rừng) và hợp ba chữ Mộc làm ra chữ «Sâm» (rừng rậm) cho thấy dân Hoà Bình phát minh ra Lục Thư. Việt Tộc có hai cách viết chữ Sâm là:

a – Ba chữ Mộc sắp theo hàng ngang hoặc
b – Một chữ Mộc chồng lên hai chữ Mộc khác sắp hàng ngang ở dưới (Hình 8).

Việt Tộc viết con số cũng khác với người Tàu (Hình 9):

Hình 9: Chữ số của Việt Tộc

Việt Tộc có ký hiệu hình cái vỏ nghêu cho con số «không» (zero). Có lẽ Việt Tộc thời tiền sử ưa ăn ốc, nghêu … nên lấy cái vỏ nghêu trống không (sau khi ăn ruột nghêu) làm ký hiệu số «không».
Việt Tộc và người Maya ở Mỹ Châu có cùng một ký hiệu cho số «Không».
Số 1, 2, 3. và 4, người Việt viết bằng 1, 2, 3 và 4 nét nằm ngang chồng lên nhau như bốn ngón tay của bàn tay (trừ ngón cái).
Số 5: có ký hiệu giống số 10 La Mã.
Số 7: có ký hiệu giống chữ Thập.
Số 10: viết bằng một đường sổ thẳng đứng.
Việt Tộc dựa theo thiên tạo 10 ngón tay hay 10 ngón chân mà phát minh ra hệ số đếm thập phân (10).

IX – Bằng Chứng Chữ Khoa Đẩu Khác Sửa Thành Chữ Hán

Chúng tôi trình bày vài chữ Khoa Đẩu và chữ Hán giống nhau như hai anh em sinh đôi đã thảo luận ở trên:

→ Chữ Nhân (10a)

± Chữ Hoàng (10b)
→ Chữ Hỏa (10c
± Chữ ± Đế (10d)
→ Chữ Vương (10e)
Hinh 10: Chữ Khoa Đẩu Nhân, Hoàng, Hỏa, Đế và Vương .

Chữ Khoa Đẩu Nhân (Hình 10a) được thay thế bằng hai phảy qua bên phaỉ và bên trái. Chữ Khoa Đẩu Hoàng (Hình 10b) hoàn toàn giống chữ Hoàng trên cái triện của Tần Thủy Hoàng (Hình 11a) và có thay đổi ở kiểu chữ Chân nhưng dạng tổng quát còn giữ nguyên.

Hình 11: Cái triện của Tần Thủy Hoàng
→ Hoàng (11a)
→ Đế (11b)

Chữ Khoa Đẩu Hỏa (Hình 10c) có hai nét thẳng đứng hai bên nghiên hơn ở chữ Lệ và chữ Chân.
Chữ Khoa Đẩu Đế (Hình 10d) không khác gì với chữ Đế (Hình 11b) trên cái triện của Tần Thủy Hoàng.
Ở chữ Chân có thay đổi đáng kể nhưng dạng tổng quát còn giữ nguyên.
Chữ Khoa Đẩu Vương (Hình 10e) có thay đổi không đáng kể ở chữ Chân.

B – Chữ Khoa Đẩu trên trống đồng ở Giám Tử Học tại thủ đô Huế Việt Nam

Hình 12: Chữ Khoa Đẩu trên trống đồng ở Giám Tử Học, Huế Việt Nam.

[? Chữ Án (bàn dài) … Chữ sau cùng Nhân (người)]

Hình 13: Chữ Khoa Đẩu Trên Trống Đồng ở Quốc Tử Giám, Huế, Việt Nam.

[Từ trái sang phải: … Chữ Hạ (ở dưới) và chữ Nhi (thế mà)]

X – Chữ Đại Triện Lại Có Một Tên Khác Là Khoa Đẩu Văn

GS Vũ Thế Ngọc viết:

Cho đến 800 trước Tây lịch, Thai sử họ Lưu đời nhà Chu nhân vì để soạn lại một bản liệt kê các từ ngữ đã có, để cho dùng cho việc viết sử đã chỉnh đốn lại Cổ Văn. Thứ chữ này gọi là Lưu Văn hay Đại Triện.

Đại Triện lại có một tên khác là Khoa Đẩu Văn (chữ hình con nòng nọc) – như người ta đọc thấy trong truyện Hiệp Khách Hành của Kim Dung.

Theo lệnh của Chu Tuyên Vương (827TCN – 782 TCN), các Thái Sử Tàu (họ Lưu và Trửu) đã thêm bớt chữ Khoa Đẩu tạo ra chữ Đại Triện để viết sử Tàu 2827 năm trước khi chữ Giáp Cốt được đào quật lên năm 1899 ở vùng Văn Hóa Ngưỡng Thiều.

Như Vậy -- chữ Hán bắt đầu với chữ Đại Triện, tức là chữ Khoa Đẩu sửa đổi dưới thời Chu Tuyên Vương.

Hình 14: Chữ Đại Triện

Năm 213 TCN, theo lệnh của Tần Thủy Hoàng, Thừa Tướng Lý Tư chỉnh đốn lại sự hổn độn văn tự, sắp đặt lại cho thống nhất, giải thích cách cấu tạo, ý nghĩa các chữ mà không sáng tạo thêm chữ mới nào cả. Ông cho xuất bản 3300 chữ dưới tựa đề Tam Thương.

Hệ thống này goị là Tiểu Triện (Hình 13). Vậy Đại Triện và Tiểu Triện không khác nhau. Cả hai viết bằng bút tre hay gỗ với nét đậm và đều.
Đại Triện và Tiển triện còn đậm màu chữ Khoa Đẩu. Trên hình 13, ta còn nhận ra chữ Khoa Đẩu Bạch, Vương, Đế và bên cạnh là chữ Thổ.

Triện Thư được dùng viết sử từ khoảng 827 TCN, tức là 2827 năm sau chữ Giáp Cốt và là chữ chính thức cho toàn thể Nước Tàu dưới thời nhà Tần và nhà Hán. Suốt nhiều ngàn năm lịch sử của Nước Tàu, người Tàu xử dụng chữ viết Việt Tộc (chữ Khoa Đẩu) dưới ẩn danh là 'Triện Thư'. Đây là một hệ thống viết bắt buộc cho giới học giả thời đó.

→ ± Bạch
→ Vương
→ Đế (kế bên là chữ Thổ)

Hình 15: Chữ Tiểu Triện

XI – Một Thứ Chữ Mang hai Tên Khác Nhau

Đây là một chứng liệu lịch sử cho thấy lời nói Chữ Đại Triện lại có một tên khác là Khoa Đẩu Văn là đúng.

GS Vũ Thế Ngọc viết: Tên này (chữ hình con nòng nọc) có nguyên do bởi ông Thế Tử dốt chữ của nuớc Lỗ. Vào khoảng thế kỷ thứ hai trước Dương Lịch, khi người ta rỡ vách nhà của Khổng Tử tìm ra được một số sách cổ (của Khổng Tử, được giấu đi trong thời Tần Thủy Hoàng). Sách được viết bằng Đại Triện, ông hoàng kia không biết bèn kêu là «hình con nòng nọc» nên có tên tục từ đó.

Cùng một thứ chữ trong cùng một số sách cổ giấu trong cùng một vách nhà của Khổng Tử mang hai tên khác nhau «Đại Triện» bởi GS Vũ Thế Ngọc và «Khoa Đẩu» bởi Khổng An Quốc cháu 12 đời của Khổng Tử.

Sau đây là lý do của sự khác biệt đó:

a – GS Vũ Thế Ngọc sinh ra đời hơn 2000 năm sau khi Tần Thủy Hoàng ra lệnh đốt tất cả sách Phật Giáo viết bằng chữ Khoa Đẩu và chôn sống Nho Sĩ nào cố cất giấu các sách cổ đó. Ông học với sách viết bằng chữ Nho (chữ Hán) và theo sách mà gọi chữ Đại Triện thì chả có gì đáng trách cả!
b – Nhà học giả Khổng An Quốc đời Hán có tài liệu (Phục Sinh) và người đương thời biết đọc chữ Khoa Đẩu giúp ông nên ông gọi bằng chữ Khoa Đẩu. Cái đáng chú ý là chữ Đại Triện chính là chữ Khoa Đẩu được sửa đổi theo lệnh của Chu Tuyên Vương (827 TCN – 782 TCN). Chúng tôi có thể chứng minh bằng toán học hay tam đoạn luận rằng chữ Đại Triện chính là chữ Khoa Đẩu. Khổng An Quốc gọi chữ Khoa Đẩu là Cổ Văn.

Hậu Hán Thư – Lô Thực Truyện viết: Cổ Văn Khoa Đẩu: Nhan Sư xưa có chú: Cổ Văn là sách trong vách nhà Khổng Tử. Văn tự ấy hình nó giống con Khoa Đẩu (nòng nọc) nên lấy con ấy mà đặt tên goị là chữ Khoa Đẩu.

Tân Thư Vệ Hằng Truyện có nói: Thời Hán Đế, Lỗ Công Vương phá nhà Khổng Tử lấy được Thượng Thư, Xuân Thu, Luận Ngữ, Hiếu Kinh .

Người đương thời không biết khôi phục lại chữ viết củ của họ Hùng nên gọi là chữ Khoa Đẩu .

Thái Sử họ Lưu đời nhà Chu gọi Cổ Văn là Đại Triện.

Chữ Khoa Đẩu = Cổ Văn (Khổng An Quốc, Nhan Sư)

Chữ Đại Triện = Cổ Văn (Thái Sử họ Lưu đời nhà Chu )

Vậy: Chữ Đại Triện = Chữ Khoa Đẩu

Tóm lại, người Tàu đã sử dụng chữ viết của Việt Tộc (chữ Khoa Đẩu) suốt dòng lịch sử của dân tộc họ hơn ba nghìn năm. Chữ Hán (827 TCN) có nguồn gốc từ chữ viết của Việt Tộc (10 000 TCN-15 000 TCN).

XII – Chữ Viết Người Lạc Việt ở Quảng Tây

Lý Nhĩ Chân thuộc Hôi Nghiên Cứu Văn Hóa Lạc Việt tỉnh Quảng Tây thông báo chữ viết cổ Lạc Việt được phát hiện ở huyện Bình Quả tỉnh Quảng Tây ngày 22/12/2011. Chữ cổ này tại di chỉ cúng tế xẻng đá lớn Cảm Tang, thị trấn Mã Đầu, huyện Bình Quả, tỉnh Quảng Tây được khắc trên mấy chục khối mảnh vỡ xẻng đá lớn. Ngoài ra Hội Nghiên Cứu cũng phát hiện phù hiệu và bản vẽ của người Lạc Việt Cổ ở núi Đại Minh tỉnh Quảng Tây.

Quán Trưởng Bác Vật Quán Quảng Tây, Chủ Nhiệm Ủy Viên Hội Giám Định Văn Vật Quảng Tây là Tưởng Đình Du cho rằng phù hiệu và bản vẽ này là phù hiệu khắc vẽ cúng tế của người Lạc Việt Cổ thời đại đồ đá mới. Bộ môn khảo cổ uy tín của nhà nước giám định niên đại chữ viết này vào thời văn hóa xẻng đá lớn (4000-6000 năm trước Công Nguyên). Chữ viết của người Lạc Việt sớm hơn chữ Giáp Cốt của nhà Thương ở Trung Nguyên đến hơn 1000 năm, cũng có niên đại sớm hơn so với tiền thân của chữ Giáp Cốt là chữ viết trên xương thú của người Đông Di ở tỉnh Sơn Đông và có nguồn gốc với chữ viết của người Thủy.

Hình 16: Phiến đá có khắc chữ Lạc Việt ở Bình Quả tỉnh Quảng Tây

Hình 17: Sơ đồ hình (14a) phiến đá có khắc chữ Lạc Việt ở Quảng Tây

(a = Mộc – b = Sĩ , c = Xuất – d = Chấp – e = Công)

Phía trên ngón tay cái cầm phiến đá (Hình 14 b) có khắc:

a – Chữ Mộc giống chữ trên cái qua đồng Đông Sơn với niên đại 2000 TCN (Hình 6) mà Hà Văn Tấn cho là chữ viết của người Lạc Việt.
b – Chữ Sĩ giống chữ trên hai chiếc đĩa gốm nhỏ (Hình 5) Madeleine Colani đào quật ở chân núi Lam Gan trong vùng Văn hóa Hòa Bình Bắc Việt Nam năm 1923 với niên đại 8000 TCN thời gian người Tàu chưa có chữ viết và sự hiện diện ở Á Châu.
c – Chữ Xuất (đi ra)
d – Chữ Chấp (hai mươi, 20) có dạng hai chữ thập liền nhau.
e – Chữ Công (công việc, người thợ).

Vậy chữ viết của người Lạc Việt bao gồm chữ viết trên đồ đồng Đông Sơn (Việt Nam), chữ viết người Hòa Bình (trên hai chiếc đĩa gốm nhỏ) chứng minh chữ Giáp Cốt hay Sấm Ngữ là chữ Khoa Đẩu của Việt Tộc.

Do đó chữ được gọi chữ Hán từ hơn 3000 năm nay thật sự là chữ viết của Việt Tộc phát minh rồi người Tàu chiếm thu bằng bạo lực.

Ngày 22/11/2011, hội Nghiên Cứu Văn Hóa Lạc Việt tỉnh Quảng Tây viết:

Người Lạc Việt ở Nước Tàu đã sáng tạo chữ viết vào bốn nghìn năm trước, phá bỏ quan niệm tổ tiên của dân tộc Tráng là người Lạc Việt không có chữ viết. Phát hiện chữ viết của người Lạc Việt lần này sẽ viết lại lịch sử chữ viết ở Nước Tàu, chứng minh văn hóa Lạc Việt là một trong những nguồn gốc trọng yếu của Trung Hoa .

Hình 18: Cái qua đá có khắc chữ Lạc Việt ở sông Tả tỉnh Quảng Tây

Vậy sự phát hiện chữ người Lạc Việt chứng minh một cách tuyệt đối rằng chữ Giáp Cốt (Sấm Ngữ) cuối đời Thương do người Bách Việt phát minh và để lại ở vùng văn hóa Ngưỡng Thiều. Sự phát hiện chữ người Lạc Việt là một nỗi mừng lớn lao cho nhà khảo cổ Việt Nam. Nhưng đó không phải là sự đột ngột quá bất ngờ vì họ đã có nhiều dữ kiện sớm hơn về sự phát minh và phát triển của chữ Việt Cổ sau đây:

1 – Văn bản trên bình gốm ở di chỉ Bán Pha 2 tỉnh Sơn Tây có niên đại 12 000 TCN.
2 – Những ký tự khắc trên yếm rùa ở di chỉ Giả Hồ tỉnh Hà Nam có niên đại 9 000 TCN.
3 – Một số chữ phát hiện rải rác ở vùng Sơn Đông.
4 – Chữ Thủy của bộ lạc Thủy, di duệ của Việt Tộc với 250 000 người sống tại Quý Châu.

Theo Hà Văn Thùy, tất cả các chữ đó có những đặc điểm như sau:

a – Ký tự Bán Pha 2 và Giả Hồ đều có niên đại trước cuộc xâm lăng của Hiên Viên (2600 TCN) tức là trước khi người Hoa Hạ ra đời. Điều này chứng tỏ đó là sản phẩm của người Việt Cổ, tộc người đã sống trên Hoa Lục 40 000 năm trước.

b – Cả ký tự Bán Pha 2, ký tự Giả Hồ và chữ viết bộ lạc Thủy đều có sự gần gủi với Giáp Cốt Văn và Kim văn.

Dựa trên quy luật đọc chữ Giáp Cốt, các nhà chuyên môn người Mỹ đã đọc được bản văn trên bình cổ Bán Pha 2 .

c – Chữ xưa nhất và đơn giản nhất cũng gần gũi hay «gợi nhớ» tới chữ muộn hơn có tự dạng phức tạp hơn là Giáp Cốt Văn. Điều này cho thấy chữ Tượng Hình trên đất Trung Quốc có sự phát triển liên tục, từ ít nhất 12 000 TCN tới 15 000 TCN.

Phân tích tự dạng rìu Cảm Tang, ta thấy chữ Cảm Tang phức tạp hơn chữ Bán Pha 2 và Giả Hồ, nhưng lại đơn giản hơn giáp cốt và Kim Văn. Điều này cho phép giả thuyết hệ thống chữ Lạc Việt có thể từ tự dạng Bán Pha 2 và Giả Hồ tiến tới Cảm Tang. Câu hỏi đặt ra:
Từ đâu dẫn tới ký tự Bán Pha 2?
Ta cần nhiều hơn phát hiện khảo cổ học để thấy tiến trình của chữ Việt Cổ. Nhưng dựa vào những dữ kiện hiện có, ta có thể đoán rằng chữ Việt Cổ được bắt đầu bằng những ký tự hiếm hoi trên bãi đá Sapa. Có thể là từ Sapa, một nhóm Việt đi theo hướng Tây Bắc mang chữ lên vùng Sơn Tây Thiểm Tây và lưu lại chữ viết trên bình gốm Bán Pha 2. Những nhóm Việt khác mang ký tự Sapa lên Quảng Tây, Quảng Đông rồi vượt Dương Tử lên vùng Sơn Đông thành lập trung tâm lớn của người Việt. Do ở giai đoạn sớm nên chữ viết ở Bán Pha 2 và Giả Hồ còn đơn giản. Ở thời kỳ muộn hơn nên chữ Cảm Tang đã phức tạp hơn. Từ đó, chúng tôi cho rằng, chữ Giáp Cốt và chữ viết trên đồ đồng Ân Khư là sự phát triển sau cùng của chữ viết tượng hình Lạc Việt.

Việt Tuyệt Thư hay Việt Tuyệt Ký (còn gọi là Việt Chép) là một tài liệu thời Xuân Thu Chiến Quốc (770 TCN – 480 TCN), trước Sử Ký của Tư Mã Thiên (100 TCN). Tư Mã Thiên và nhiều sử liệu khác đã lấy nguồn liệu về Bách Việt Sử và các truyền thuyết đương thời từ Việt Thuyệt Thư. Tài liệu này chép rằng đời nhà Thương đã nhận gia sản chữ viết Việt, văn hóa Việt và ngôn ngữ Việt từ nhà Hạ. Sử kiện này ăn khớp với nhận định của GS Lương Kim Định rằng hết đời Thương, văn hóa chưa có gì là Tàu cả mà vẫn còn là Di Việt.

Khổng Tử dạy học bằng tiếng Việt gọi là Nhã Ngữ vào thời đó và viết sách Xuân Thu của Ngài bằng chữ Khoa Đẩu (Tân Thư Vệ Hằng Truyện).

Tần Thủy Hoàng quy định dùng Nhã Ngữ để thống nhất hóa chữ viết và tiếng nói cho cả Trung quốc cho đến nhà Hán.

Khi xuống phương Nam để dẹp cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng, Mã Viện nói tiếng Việt và viết chữ Việt.

Sau khi dẹp cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng, Mã Viện đã tịch thu ở đây Bộ Việt Luật bằng chữ vuông tượng hình. Mã Viện đưa 300 gia đình quý tộc Việt đi an trí ở Nam Dương Tử, sông Trường Giang. Chữ Việt bị tiêu diệt. Những người Việt này phải học chữ vuông lại từ đầu. Và chữ vuông lúc này được gọi là chữ Hán (!?). Chữ vuông tượng hình không thay đổi, nhưng cái tên lại đổi thành chữ Hán! Điều này cho thấy chữ Hán chính là chữ Khoa Đẩu mà giới thống trị Tàu bắt buộc dân chúng gọi là chữ Hán.

XIII – Liên Quan Giữa Giáp Cốt Văn & Âm Cổ Việt Ngữ

Đây là một bằng chứng người Tàu không những lấy chữ viết của Việt Tộc tạo ra chữ Hán mà còn vay mượn luôn cả ngôn ngữ nữa.

GS Vũ Thế Ngọc viết (tr 71): Ngày nay sự khai thác kho tàng Giáp Cốt Văn và các công trình về Ngữ Âm Học lịch sử Hán Tự ta còn có thể phục hồi lại một số cổ âm Việt Ngữ là những chữ đã được «Hán Tự hóa», để có thêm một thứ chứng liệu lịch sử trong việc nghiên cứu văn hóa cổ ở Việt Nam.

Lời nói này cho thấy một số cổ âm Việt Ngữ được «Hán Tự hóa»: Thật ra chính những chữ Khoa Đẩu đó đã được nhà Thương chiếm đoạt sau khi chiếm đất của Bách Việt.

Người Tàu chỉ Hán hóa giọng đọc các cổ âm Việt Ngữ để dùng trong ngôn ngữ hằng ngày của họ như Việt Tuyệt Thư ghi chép vào thời Xuân Thu – Chiến Quốc. Điều này rất ăn khớp với lời phát biểu của ông Đỗ Thành, người Triều Châu, trong bài khảo cứu của GS Lương Kim Định Nước Việt của Việt Vương Câu Tiển:

Người Hán ở Bắc Kinh hiện nay nói tiếng Hán với giọng lơ lớ tiếng Việt.
Ví dụ: Người Việt nói phát minh, người Hán Bắc Kinh nói phá ming.
Người Việt nói khảo cổ người Hán Bắc Kinh nói khào của.

Sự thật lịch sử này đi ngược với quan niệm của sử gia Nguyễn Phương cho rằng người Việt có gốc Tàu và không có tiếng nói riêng. Tiếng Việt là do nói trại ra từ tiếng Tàu ra. Nhưng nhà Ngôn Ngữ Học (Đỗ Thông Minh) nhận thấy rằng tiếng Việt có 15,000 âm điệu, trong khi tiếng Tàu chỉ có 1,300 âm điệu thôi. Nguyễn Phương đã phạm lỗi lầm đáng kể vì thiếu nghiên cứu.

*

Chu Cốc Thành viết:
Hiên Viên liền phỏng theo sinh hoạt của Viêm Tộc (Việt Tộc) mà tổ chức xã hội Hán Hoa . Hoàng Đế, Đế Nghiêu, Đế Thuấn là mhững nhân vật thần thoại được tạo dựng lên vào cuối đời nhà Chu (Kim Định). Vậy chúng tôi có giả thuyết rằng những chữ: Hoàng Đế, Đế và Vương người Tàu vay mượn của Việt Tộc và phong cho những nhân vật thần thoại của Tàu các tước vị như Hoàng Đế, Đế Nghiêu, Đế Thuấn. Chữ Đế Nghiêu và Đế Thuấn viết và đọc theo pháp ngữ của Việt Ngữ là bằng chứng cho giả thuyết trên. Có thể cha của Đế Minh có tước vị là Hoàng Đế mà sử Tàu không chép lại.

XIV – Hai Chiếc Đĩa Gốm Nhỏ ở Vùng Văn Hóa Hòa Bình

Hai chiếc đĩa gốm nhỏ do Madeleine Colani đào quật lên ở chân núi Lam Gan vùng Văn Hóa Hòa Bình Việt Nam có một tầm quan trọng rất lớn vì hai chứng vật đó chứng minh một cách tuyệt đối là người Tàu lấy chữ viết Việt Tộc tạo ra chữ Hán. Chúng là sợi dây vô hình về nguồn gốc dân tộc và văn hóa giữa dân Bách Việt và dân Hòa Bình. Trước hết, chúng tôi xin kính cẩn nghiên mình trước di ảnh của Bà Madeleine Colani (1866- 1943), người có công viết lại lịch sử nền văn minh cổ nhất Á Châu và thế giới của Việt Tộc, đã bị chôn vùi dưới đất sâu từ ít nhất 8000 TCN đến 16000 TCN. Bà còn là nhân chứng cho sự chiếm thu chữ viết của Việt Tộc để tạo chữ Hán hơn 3000 năm rồi.

1 – Hai chiếc đĩa gốm nhỏ có niên đại 8000 TCN thì chữ viết Việt Tộc trên đĩa có thể xuất hiện ít nhất 8000 TCN hay lâu hơn nữa, thời điểm người Tàu chưa có chữ viết và chưa có hiện diện ở lưu vực sông Hoàng Hà …
2 – Chữ viết Việt Tộc là chữ viết cổ nhất trên thế giới với niên đại ít nhất là 12000 TCN. đến 15000 TCN.
Chữ viết cổ thứ nhì là chữ viết Sumérian (écriture cunéiforme ở Lưỡng Hà, Iraq) với niên đại 3100 TCN.
Chữ viết cổ thứ ba là chữ Ai Cập ít lâu sau chữ viết Sumérian.

3 – Chữ Hán (827 TCN) có nguồn gốc từ chữ viết Việt Tộc (12000 TCN – 15000 TCN).
4 – Hai chiếc đĩa gốm nhỏ là sợi dây vô hình về dân tộc và văn hóa giữa dân Bách Việt và dân Hòa Bình hay nói cách khác dân Bách Việt là chủ thể nền Văn Hóa Hòa Bình.

Sau nhiều năm cai trị, người Tàu đã quyết tâm đồng hóa dân Việt. Việc đầu tiên họ phải làm là chiếm đoạt chữ viết của Việt Tộc để độc quyền viết sử cho Việt Tộc.
Nhà Thương khởi sự bằng cách tráo đổi chữ Việt bộ Mễ này của Việt Tộc thành cái gọi là chữ Việt tương hình Cái Rìu đời Thương (Hình 2) mà Bình Nguyên Lộc mô tả như sau trong sách Nguồn gốc Mã Lai của dân tộc Việt Nam của ông (trang 154-157):

Chữ Việt nguyên thủy viết rất kỳ lạ: một nét ngang dài và một cái móc ở dưới. Đó là chữ Việt cuối đời nhà Thương, đầu đời nhà Chu, chớ đời Hạ không ai biết nó ra sao cả, vì không tìm được Cổ Thư đời Hạ bao giờ, nếu đời Hạ đã có chữ.
Chữ Việt giản dị đó, đích thị là cái đuôi của chữ Việt thứ nhì trong thư tịch Trung quốc, chữ Việt mà các nhà nho ta gọi là Việt bộ Mễ, nhưng người Trung Hoa gọi là chữ Việt bộ Nguyệt, và cái bộ Nguyệt đó chính là khúc đuôi ấy, chớ không phải là chữ Mễ trong cái khung vuông.
Cho đến khi Khổng Tử san định Kinh Thư thì mới thấy chữ Việt bộ Mễ xuất hiện, chớ trước đó thì chỉ có chữ Việt nguyên thủy là cái đuôi của chữ Việt bộ Mễ.
Tại sao họ lại viết như vậy?
Không thấy sách nào cắt nghĩa cả, chúng tôi nghiên cứu riêng thì thấy rằng chữ Việt nguyên thủy và đơn giản đó có thể có nghĩa là Cái Rìu … Một loại rìu như vậy đã được đào lên ở Quốc Oai giữa Hà Đông và Sơn Tây …

Câu hỏi đặt ra là -- chữ Việt tượng hình Cái Rìu đời Thương có phải do người Tàu phát minh ra hay không?
Câu trả lời là không! Người Tàu đời Thương chỉ khéo léo tách rời cái đuôi (cái móc) của chữ Việt bộ Mễ này mà tạo ra chữ Tượng Hình Cái Rìu đời Thương.

Giới thống trị Tàu bắt dân đọc chữ Tượng Hình Cái Rìu mới tạo ra là chữ Việt. Họ nhận thấy phương pháp này có vẽ thành công nên Chu Tuyên Vương (827 TCN – 782 TCN) ra lệnh cho Thái Sử Trửu thêm bớt lối chữ khoa đâu đặt ra lối chữ Đại Triện (14VN) dùng vào việc viết sử Trung quốc.

XV – Thảo Luận & Kết Thúc

Hán Tộc là một bộ lạc bán khai, gốc Turk lai Mông Cổ với một nền văn hóa du mục truyền khẩu (không có chữ viết), đến từ Tây Bắc, sống đời sống du mục ỏ vùng cao nguyên Tân Cương và Thanh Hải, mãi về sau mới đánh chiếm đất của Bách Việt, một dân tộc định cư đã lâu đời ở phía bắc sông Hoàng Hà, với một nền văn hóa nông nghiệp tổng hợp và biện chứng. Lẽ tất nhiên, kẻ chiến thắng có toàn quyền chiếm đoạt đất nước, tài sản, văn hóa và chữ viết của Việt Tộc. Nếu Hoa Hán Tộc chiếm đoạt Chữ Viết & Văn Hóa của Việt Tộc là việc dĩ nhiên của dân tộc kém văn hóa bắt chước cái tiến bộ của một dân tộc văn minh hơn.

Chúng tôi có thêm tài liệu chữ viết Việt Tuyệt Thư, một tài liệu thời Xuân Thu – Chiến Quốc (770 TCN – 480 TCN), có trước cả Sử Ký của Tư Mã Thiên (100 TCN) để minh chứng thêm cho cái việc tất nhiên đó. Tài liệu này viết: Chữ Viết & Văn Hóa của nhà Thương đều là kế tục của nhà Hạ.

Sự xác định này đúng với sự nhận xét của GS Lương Kim Định cho rằng Cho đến hết đời nhà Thương văn hóa không có gì gọi là văn hóa Tàu cả. Văn hóa vẫn còn là văn hóa Di Việt.

GS Vũ Thế Ngọc phân tích kỹ lưỡng chi tiết các chứng vật của cuộc đào quật chữ Giáp Cốt năm 1899 tại vùng văn hóa Ngưỡng Thiều chứng minh một cách minh bạch là «Chữ Giáp Cốt không được phát minh tại vùng văn hóa Ngưỡng Thiều trong 3000 năm trước Công Nguyên mà có lẽ chúng được để lại đó bởi một dân tộc nào khác khi họ di dân qua vùng này. Vậy lẽ tất nhiên là người Tàu không phát minh chữ Giáp Cốt vì họ sống trên vùng đó có 300 năm (1600 TCN tới 1300 TCN), một thời gian quá ngắn để có thể hoàn tất một hệ thống chữ viết đòi hỏi cả thiên kỷ cho việc làm đó.

Sự gỉả tạo chữ Việt tượng hình Cái Rìu đời Thương bằng cách tách rời cái đuôi của chữ Viêt bộ Mễ của Việt Tộc là một chứng cớ không chối cãi được rằng nhà Thương không có chữ viết riêng.

Sử viết của nhà Thương được nhà Chu viết lại nhiều thế kỷ sau khi nhà Chu diệt nhà Thương năm 1050 trước Công Nguyên chứng minh một lần nữa nhà Thương không có chữ viết riêng.

Bài Chữ Hán và ký hiệu (Chinese Scripts and Symbols) chép rằng -- cho đến đời Tần Thủy Hoàng khắp Trung Nguyên còn dùng chữ Khoa Đẩu chứng minh rằng nhà Thương không có chữ viết riêng.

Sử viết của nhà Thương được nhà Chu viết lại nhiều thế kỷ sau khi nhà Chu diệt nhà Thương năm 1050 trước Công Nguyên chứng minh một lần nữa nhà Thương không có chữ viết riêng.

Sau nhiều năm cai trị, người Tàu đã quyết định đồng hóa dân Việt. Việc đầu tiên họ phải làm là chiếm đoạt chữ viết của Việt Tộc để độc quyền viết sử cho Việt Tộc.

Nhà Thương khởi sự bằng cách tráo đổi chữ Việt bộ Mễ này của Việt Tộc thành cái gọi là chữ Việt tương hình Cái Rìu đời Thương (Hình 2) mà Bình Nguyên Lộc mô tả như sau trong sách Nguồn gốc Mã Lai của dân tộc Việt Nam của ông (trang 154-157):

Chữ Việt nguyên thủy viết rất kỳ lạ: một nét ngang dài và một cái móc ở dưới. Đó là chữ Việt cuối đời nhà Thương, đầu đời nhà Chu, chớ đời Hạ không ai biết nó ra sao cả, vì không tìm được Cổ Thư đời Hạ bao giờ, nếu đời Hạ đã có chữ. Chữ Việt giản dị đó, đích thị là cái đuôi của chữ Việt thứ nhì trong thư tịch Trung quốc, chữ Việt mà các nhà nho ta gọi là Việt bộ Mễ, nhưng người Tàu gọi là chữ Việt bộ Nguyệt, và cái bộ Nguyệt đó chính là khúc đuôi ấy, chớ không phải là chữ Mễ trong cái khung vuông. Cho đến khi Khổng Tử san định Kinh Thư thì mới thấy chữ Việt bộ Mễ xuất hiện, chớ trước đó thì chỉ có chữ Việt nguyên thủy là cái đuôi của chữ Việt bộ Mễ. Tại sao họ lại viết như vậy?
Không thấy sách nào cắt nghĩa cả, chúng tôi đành làm nghiên cứu riêng thì thấy rằng -- chữ Việt nguyên thủy và đơn giản đó có thể có nghĩa là Cái Rìu … Một loại rìu như vậy đã được đào lên ở Quốc Oai giữa Hà Đông và Sơn Tây …

Câu hỏi đặt ra là chữ Việt tượng hình Cái Rìu đời Thương có phải do người Tàu phát minh ra hay không? Câu trả lời là không! Người Tàu đời Thương chỉ «khéo léo» tách rời cái đuôi (cái móc) của chữ Việt bộ Mễ này mà tạo ra chữ Tượng Hình Cái Rìu đời Thương. Giới thống trị Tàu bắt dân đọc chữ Tượng Hình Cái Rìu mới tạo ra là chữ Việt.

Họ nhận thấy phương pháp này có vẽ thành công nên Chu Tuyên Vương (827 TCN – 782 TCN) ra lệnh cho Thái Sử Trửu thêm bớt lối chữ khoa đâu đặt ra lối chữ Đại Triện (14VN) dùng vào việc viết sử Trung quốc.

Hình 2: Chữ Việt tượng hình Cái Rìu đòi Thương do chỉ lấy cái phần dưới, tức là cái móc hình lưởi hái gặt lúa của chữ Viêt bộ Mễ (lúa) của Việt Tộc.

Vì họ biết họ không thể giấu sự thật nên họ cho biết dân Việt có chữ viết khi nước Việt Thường dâng cho Đế Nghiêu con rùa sống 1000 năm trên lưng có khắc chữ Khoa Đẩu kể lại sự việc khai thiên lập địa về sau. Nhưng họ không bao giờ cho dân Việt thấy hình dáng của nó ra sao cả hơn 3000 năm. Tần Thủy Hoàng ra lệnh đốt tất cả sách Phật Giáo viết bằng chữ Khoa Đẩu và chôn sống Nho Sĩ nào cố cất giấu các sách cổ đó. Tội cất giấu sách cổ đâu có phải là tội đáng bị chôn sống? Nhưng Tần Thủy Hoàng đã thi hành hình phạt vô nhân đạo đó thì phải có một nguyên do thâm sâu nào khác.

Người Tàu sửa đổi chữ viết xong thì Khổng Tử, bậc hiền triết đã tự nhận ông không sáng tác điều gì mới cả mà chỉ lập lại lời của tiền hiền đã truyền ra thôi, khởi sự biến đổi (san định) văn hóa Việt Tộc bằng cách biên soạn lại các sách của Việt Tộc như Kinh Thư, Tả truyện, Luận Ngữ, Hiếu Kinh … bằng cái gọi là chữ Hán.

Vậy: Khổng Tử chỉ lập lại các tư tưởng cao siêu của tiền hiền Bách Việt trong các sách cổ đó thôi. Nhưng sách Khổng Tử san định lại được cho là tư tưởng của Khổng Tử!
Nhà Chu đổi tên Kinh Dịch thành Chu Dịch. Trớ trêu thay chữ Hán là chữ Đại Triện (Hình 8) sửa đổi từ chữ Khoa Đẩu.

Chữ Mộc, Lâm và Sâm cùng các chữ số Việt Tộc cũng được tìm thấy trong các chữ Giáp Cốt 1300 TCN. Người Tàu mượn số 1, 2, 3, 6, 8 và 9 của con số Việt Tộc. Việt Tộc viết số 1, 2, 3,và 4 bằng nhũng nét nằm ngang chồng lên nhau như bốn ngón tay trong bàn tay trừ ngón cái, số 5 bằng một ký hiệu giống số 10 La Mã; số 7 bằng ký hiệu giống chữ thập và số 10 bằng một nét thẳng đứng. Việt Tộc dùng ký hiệu vỏ nghêu cho con số không.

Người Tàu không có ký hiệu cho số Không có lẽ vì họ không có quan niệm toán học về số Không.

Số không của Việt Tộc được khắc trên mai rùa và xương thú (giáp cốt hay Sấm Ngữ) từ 1300 TCN có nghĩa là ký hiệu đó đã có trước năm 1300 TCN lâu hơn nữa. Người Maya thổ dân Mỹ Châu cũng có cùng một ký hiệu hình vỏ nghêu cho số không cùng Hai Vật Biểu (chim và rắn/rồng và tiên hay chim) và cùng Mitochondrial DNA. Ta có thể kết luận Việt Tộc và Maya là một dân tộc anh em. Họ đã mang ký tự số Không từ Á Châu sang thế giới mới là Mỹ Châu. Người Maya dựa vào 10 ngón tay và 10 ngón chân để có số 20 trong Thánh Lịch Zolkin (20 x 13 = 260 ngày). Lịch thường của họ có 365 ngày. Dân Việt lập hệ thống số thập phân (10) dựa trên thiên tạo 10 ngón tay (hay 10 ngón chân).

Chữ Giáp Cốt ở vùng Ngưỡng Thiều giống chữ viết trên hai chiếc đĩa gốm nhỏ Madeleine Colani đào lên được ở vùng Hòa Bình Việt Nam năm 1923. Hai chiếc đĩa gốm nhỏ có niên đại 8 000 TCN, tức là 6700 năm trước chữ Giáp Cốt cuối đời Thương (1300 TCN).

Chữ Giáp Cốt cuối đời Thương (1300 TCN) cũng giống chữ viết trên các đồ đồng Đông Sơn với niên đại 2000 TCN, tức là 700 năm trước chữ Giáp Cốt.

Vậy chữ Giáp Cốt hay Sấm Ngữ chính là chữ Khoa Đẩu của Việt Tộc mà dân Hòa Bình đã để lại tại vùng Văn Hóa Ngưỡng Thiều khi họ di dân qua đó. Thêm nữa, rùa không có hoặc có rất ít ở vùng lạnh. Ở vùng Nam sông Dương Tử trời ấm áp nên có nhiều rùa. Vậy gần 5000 mảnh chữ viết giáp cốt hay Sấm Ngữ ở vùng Ngưỡng Thiều có thể được mang đến từ các vùng ấm miền Nam sông Dương Tử.

Chữ viết trên Việt Vương Câu Tiển Kiếm (498 TCN – 465 TCN) là chữ Mân Việt, một lối chữ đồng thời với chữ viết thời Khổng Tử nhưng viết theo kiểu «Điểu Trùng Văn» (Birds and worms characters), một lối chữ khó đọc. Như đã thảo luận, chữ viết từ trước nhà Thương xâm lăng đến đời Hán là chữ Khoa Đẩu (Việt Tuyệt Thư).
Khổng Tử soạn thảo sách Xuân Thu của ngài bằng chữ Khoa Đẩu theo Tân Thư Vệ Hằng Truyện. Do đó chữ Việt trên bảo kiếm do vua Việt tự đúc lấy để dùng (tự tác dụng kiếm) là chứng nhân hiếm hoi còn sót lại sau 3000 ngàn năm người Tàu đã cố công che giấu hình dáng chữ viết của Việt Tộc. Chữ viết đó cho chúng ta một ý niệm rõ rệt về hình dạng của chữ Khoa Đẩu như thế nào (xem Hình 1a, 1b, 1c, trang 3).

Cổ Sử Nước Tàu cho thấy rõ cái bình rượu là Tàu mà rượu bên trong bình là Việt, tức là văn hóa, tiếng nói và chữ viết … là Việt.

Người Tàu đồng hóa chữ Hán với chữ Giáp Cốt cuối đời nhà Thương (1300 TCN) là một sự mạo nhận không có căn bản lịch sử. Chữ Giáp Cốt nằm sâu dưới đất không một ai biết đến từ 1300 TCN đến 1899 trong khi chữ Hán bắt đầu với chữ Đại Triện dưới thời Chu Tuyên Vương năm 827 TCN.

Triện Thư không có liên hệ gì với chữ Giáp Cốt cả.

Chữ Triện Nó ra đời với Thái Sử Trửu theo lệnh của Chu Tuyên Vương sửa đổi chữ Khoa Đẩu tạo ra nó, nghĩa là nó được xử dụng để viết sử Tàu 2.827 năm trước khi chữ Giáp Cốt được khám phá.

Người Tàu nhận 1400 trong số 2500 chữ Giáp Cốt được nhận diện với chữ Hán sau này (can be identified with later Chinese characters).

Chữ Hán sau này là chữ Đại Triện sửa đổi từ chữ Khoa Đẩu. Cũng vậy người Tàu về sau này vẫn tiếp tục biện minh cho chữ Đại triện một cách vô căn cứ và không có căn bản lịch sử, trong bài đăng trên Bách KhoaToàn Thư Wikipedia (16-09-2009) rằng -- Triện Thư là chữ cổ của thư pháp Nước Tàu. Nó có nguồn gốc từ chữ Giáp Cốt thời Chu (1050 TCN – 256 TCN) và phát triển ở nước Tần (221 TCN-207 TCN) trong thời Chiến Quốc. Ở thời nhà Thương, Chu, Chiến Quốc, Tần và Hán … không một ai biết có chữ Giáp Cốt cả. Vậy làm sao chữ Đại Triện (827 TCN) và cả Tiểu Triện (213 TCN) có nguồn gốc từ chữ Giáp Cốt mới đào quật lên vào năm 1899 sau này được??!

Qua Lỗ Hổng Lịch Sử Nước Tàu và tài liệu đáng tin cậy, chúng tôi nhận thấy nhiều sử kiện cho phép kết luận rằng trong suốt thời cổ trước đời nhà Thương đến nhà Hán, các nước ở Trung Nguyên có cùng một thứ chữ viết tuy không thống nhất. Tóm tắt bài nghiên cứu, ông Đỗ Thành, người Triều Châu kết luận:

Quá nhiều bằng chứng và quá rõ ràng là trước đây từ nhà Hán, Tần, Xuân Thu – Chiến Quốc, Chu, Thương, Hạ, Ngũ Đế, Tam Hoàng … xa xưa, văn hóa và ngôn ngữ là Việt.

Quả nhiên đúng như thế: Bách Khoa Toàn Thư Wikipedia có bài về «Chữ Hán và Ký hiệu» (Chinese Scripts and Symbols) viết rằng: … Trước khi Tần Thủy Hoàng đồng nhất chữ viết năm 221 TCN, mọi nước ở Trung Nguyên (China) có cùng một thứ chữ viết mà họ có thể đọc hiểu lẫn nhau (mutually comprehensible) với một số chữ ngoại lệ riêng cho mổi nước (deviations).

Sau khi thâu tóm sáu nước cuối cùng, Tần Thủy Hoàng sai Thừa Tướng Lý Tư chỉnh đốn lại sự hổn độn văn tự, sắp đặt lại cho đồng nhất, giải thích cách cấu tạo, ý nghĩa các chữ mà không sáng tạo thêm chữ mới nào cả.
Vậy: Tần Thủy Hoàng không loại bỏ chữ viết của một nước nào cả mà chỉ đồng nhất một số chữ ngoại lệ riêng cho mỗi nước thôi (deviations).

Chúng tôi có thể kết luận là: Khắp cả Trung Nguyên chữ viết Việt, văn hóa Việt và ngôn ngữ Việt được mọi nước xữ dụng với vài thay đổi theo từng địa phương tùy theo mức độ pha chủng và giao tiếp văn hóa khác nhau mà Tần Thủy Hoàng sai Thừa Tướng Lý Tư chỉnh đốn cho toàn thể Nước Tàu.

Nếu xét về lịch sử địa danh thì Chu Cốc Thành và nhiều nhà Cổ Sử Nước Tàu khác xác nhận Viêm Tộc (Việt Tộc) đã định cư sinh sống lâu đời tại phía bắc lưu vực sông Hoàng Hà trước khi một bộ lạc bán khai có gốc Turk đến từ Tây Bắc sống đời sống du mục tại Tân Cương và Thanh Hải mãi về sau, họ mới đến đánh chiếm đất của Bách Việt, Việt tộc, một dân tộc định cư nông nghiệp với văn cao nhưng võ kém và bị Si Vưu lãnh tụ Viêm Tộc chống cự. Sau khi Si Vưu tử trận, Hiên Viên lãnh tụ Hán Tộc bá chiếm sáu tỉnh lưu vực sông Hoàng Hà mà lập ra nước Tàu. Ông liền phỏng theo sinh hoạt của Viêm Tộc mà tổ chức xã hội Hoa Tộc. Sử kiện này làm cho địa thế Ngưỡng Thiều mất giá trị lịch sử về văn hóa của dân bán khai du mục Hoa Tộc mới đến sau này với văn hóa du mục truyền khẩu (không có chữ viết) chưa có in dấu trên đất phía bắc nước Tàu. Do đó, Hoa Tộc không thể nào phát minh ra chữ Giáp Cốt, một hệ thống chữ viết hoàn hảo đòi hỏi đến cả hằng thiên kỷ để hoàn thành. Thêm nữa, nghiên cứu chữ Giáp Cốt cho thấy chúng không được phát minh ở vùng văn hóa Ngưỡng Thiều trong khoảng thời gian 3000 năm trước Công Nguyên. Ông Wilhem G. Solheim II tại Đại Học Hawaii quả quyết rằng:
Nền Văn Hóa Hòa Bình là nguồn gốc của nền Văn Hóa Ngưỡng Thiều.
Do đó quan niệm chữ Giáp Cốt cuối đời nhà Thương (1300 BC) do người Tàu phát minh không còn thế đứng vửng được nữa vì nhiều lý do:

1 – Chữ Giáp Cốt cuối đời nhà Thương (1300 TCN) thiếu hoàn toàn chữ Tượng Hình và đã phát triển đến giai đoạn hội ý vượt xa giai đoạn căn bản thuần túy tượng hình và chỉ sự (GS Vũ Thế Ngọc).

Không một chữ viết của bất cứ dân tộc nào trên trái đất mà không qua giai đoạn tượng hình khi khởi sự phát minh ra chữ viết như đã chứng minh ở trên.

Các nhà khảo cổ Nước Tàu không phát hiện, suốt trong khoảng 3000 năm, bất cứ một chứng liệu nào chứng tỏ sự sáng tạo liên tục từ các hình vẽ hay dấu hiệu thời Ngưỡng Thiều tiến đến lối văn tự xuất hiện ở gần cuối đời nhà Thương (1300 TCN) chứng minh hùng hồn rằng các chữ Giáp Cốt hoàn hảo đó đã được để lại vùng Văn Hóa Ngưỡng Thiều bởi một dân tộc nào di dân qua đây và để lại chữ viết của họ tại đây vì nhà Thương cư trú ở đó 300 năm với gia tài Chữ Viết Việt & Văn Hóa Việt do nhà Hạ để lại như Việt Tuyệt Thư đã ghi lại.

Sự khảo cứu của GS David Keightley cho thấy đó là một dân tộc phía Nam sông Dương Tử (Yangtze River)/Trường Giang nắm giữ một vai trò căn bản trong Trung Tâm Văn Hóa Hòa Bình đã di dân vào thiên kỷ thứ năm TCN qua tỉnh Szechwan đến bờ sông Wei (sông Vị) lập ra nền văn minh thời đồ đá mới của Nước Tàu. Khi họ đi qua vùng Ngưỡng Thiều, họ đã để lại chữ viết hoàn hảo của họ trong đó không có dấu vết nào của chữ Tượng Hình mà chỉ có chữ Hội Ý, hình thanh, chuyển chú và giả tá. Đây là lý do thích đáng nhất và duy nhất có thể giải thích được tại sao chữ Giáp Cốt, giống:

** a – chữ viết trên hai chiếc đĩa gốm nhỏ ở vùng Văn Hóa Hòa Bình tại Việt Nam,

** b – chữ viết trên đồ đồng Đông Sơn (Việt Nam), và

** c – hai chữ Việt bộ Mễ và chữ Việt bộ Tẩu mà sau này cũng được tìm lại trong Sấm Ngữ hay Giáp Cốt Văn vào năm 1899.

Rõ ràng người Tàu không phát minh ra chữ Giáp Cốt cuối đời nhà Thương (1300 TCN) như đã lầm tưởng và ngộ nhận bởi người Tàu để che giấu sự thật lấy chữ viết Việt Tộc tạo ra chữ Hán ngay từ thời Chu Tuyên Vương (827 TCN – 782 TCN).

2 – Chữ Hội Ý của Giáp Cốt Văn thành lập không cần chữ Tượng Hình là trái với Lục Thư.

Vậy Lục Thư trở thành Vô Dụng. Nói đúng hơn Lục Thư không phải do người Tàu phát minh. Chữ Hội Ý cũng không phải do người Tàu phát minh mà do một dân tộc nào khác phát minh ra Lục Thư. Đó là dân Bách Việt như đã trình bày trên Hình 8.

3 – Chữ Giáp Cốt giống chữ viết trên hai đĩa gốm nhỏ do Madeleine Colani đào quật ở vùng Văn Hóa Hòa Bình tại Việt Nam với niên đại 8 000 TCN, tức là 6700 năm trước chữ Giáp Cốt cuối đời nhà Thương. Vào thời điểm đó (8000 TCN) người Tàu chưa có chữ viết, chưa có lịch sử ở Á Châu, chưa có sự hiện diện ở lưu vực sông Hoàng Hà. Nó cũng giải thích được tại sao chữ Giáp Cốt không có chữ Tượng Hình mà vẫn thành lập được chữ Hội Ý vì chữ viết của dân Hòa Bình đã vượt xa giai đoạn căn bản thuần túy tượng hình đến giai đoạn cuối cùng là giả tá rồi.

4 – Chữ Giáp Cốt cũng giống chữ viết trên các đồ đồng Đông Sơn với niên đại 2000 TCN, tức là 700 năm trước chữ Giáp Cốt cuối đời nhà Thương. Ta thấy rõ rằng chữ Giáp Cốt, chữ viết trên đồ đồng Đông Sơn và chữ trên hai chiếc đĩa gốm nhỏ tìm thấy ở Hòa Bình Việt Nam là cùng một thứ chữ viết. Chúng thuộc về gia đình chữ Khoa Đẩu của Bách Việt.

5 – Nếu chữ Giáp Cốt cuối đời nhà Thương (1300 TCN) là do người Tàu phát minh và xuất hiện 250 năm trước khi nhà Thương bị tiêu diệt vào năm 1050 TCN thì lịch sử nhà Thương phải được viết lại lâu rồi không phải đợi nhiều thế kỷ sau nữa mới được viết lại bởi nhà Chu. «Quan niệm chữ Giáp Cốt cuối đời Thương 1300 TCN do người Tàu phát minh» là chuyện hoan tưởng mà người Tàu tạo dựng lên, không có giá trị lịch sử, để che đậy việc họ lấy chữ viết Việt Tộc tạo ra chữ Hán từ thời Chu Tuyên Vương. Họ không nhận chữ Giáp Cốt là nguồn gốc của chữ Hán, mặc dầu họ đồng hóa chữ Hán với chữ Giáp Cốt, là bằng chứng hiển nhiên của sự hoang tưởng đó.

Kết luận tất nhiên là:

1 – Chữ Lạc Việt (4000 TCN – 6000 TCN) giống chữ dân Hòa Bình, chữ trên đồ đồng Đông Sơn và chữ Giáp Cốt (Sấm Ngữ) chứng minh một cách tuyệt đối là người Tàu không phát minh ra chữ Giáp Cốt cuối đời Thương và họ lấy chữ Khoa Đẩu của Việt Tộc tạo ra chữ Hán. Tác giả bài Chữ Hán & Ký Hiệu» (Chinese Scripts and Symbols) thú nhận rằng:
Chữ Giáp Cốt 1200 TCN là một hệ thống chữ viết rất phát triển. Một hệ thống phức tạp và tân tiến như thế phải có một lịch sử của nó nhưng cho đến bây giờ chúng tôi còn chưa phát hiện ra dấu vết nào của cái lịch sử đó cả.

Bài Chữ Hán và Ký Hiệu trực tiếp nhìn nhận rằng chữ Giáp Cốt không được phát minh trong vòng 3000 năm trước Công Nguyên tại vùng Văn Hóa Ngưỡng Thiều.

2 – Chữ gọi là Chữ Hán hơn 3000 năm lịch sử thực sự là chữ Lạc Việt với niên đại 12000 TCN – 15000 TCN mà người Tàu chiếm đoạt bằng bạo lực.

3 – Chữ Giáp Cốt cuối đời nhà Thương và Lục Thư không do người Tàu phát minh.

4 – Chữ Hán (827 TCN) có nguồn gốc với chữ Đại Triện dưới thời Chu Tuyên Vương.

5 – Chữ viết Việt Tộc là chữ cổ nhất thế giới với niên đại từ 12000 TCN – 5000 TCN.

6 – Chữ Hán (827 TCN) có nguồn gốc từ chữ viết của Việt Tộc (15 000 TCN).

7 – Dân Bách Việt là chủ thể của nền Văn Hóa Hòa Bình.

8 – Những thuyết cao siêu như Kinh Dịch, Âm Dương, Hà Đồ, Lạc Thư … có nguồn gốc từ nền Văn Hóa Hòa Bình.

XVI – Tài liệu tham khảo

1 – Vũ Thế Ngọc, Nghiên cứu chữ Hán và tiếng Hán Việt 1989, Eastwest Institute, Ngôn Ngữ Văn Tự Việt Nam, Nhà In Mai Anh, 2148 Carobwood Lane, San Jose, CA 95132.
2 – Lịch Sử Chữ Viết Việt Nam. Ficland Info Internet.
3 – Lãn Miên, Dân gốc bản địa Đài Loan có chữ viết không? Trung Tâm Nghiên Cứu Lý Học Đông Phương, Internet.
4 – Jonathan Fenby, China’s Imperial Dynasties 1600 BC – AD 1912, Metrobooks, 122 Fifth Avenue New York, NY 10011.

5 – Du Miên Lê Thanh Hoa, Việt Nam Suối Nguồn Văn Minh Đông Phương, Trung Tâm Nghiên Cứu Văn Hóa Việt Nam, 10872 Westminster Avenue, Suite 214-215, Garden Grove, CA 92843, USA.
6 – Harry N. Abraham, Inc, Writing: The Story of Alphabets and Scripts, 100 Fifth Avenue, New York, NY 10011.
7 – Đỗ Thành, Bách Việt Sử: Những Lớp Bụi Mờ Của Lịch Sử.
8 – Lê Văn Ẩn, Viet linhnam.

9 – Lý Nhỉ Chân, Đại Văn Chấn: tìm được chữ Lạc Việt TT: «http://www.news.cn».

Bài này trích từ Tập San Y Sĩ (Canada) số 195

Nguyễn Thành Đệ – 2013/12/03

****************************


Liên bang Văn Lang của tộc Việt














----------------------------

Các vị Hùng Vương

1. 陸陽王（Kinh Dương Vương），即涇陽王
2. 雄賢王（Hùng Hiển Vương），即貉龍君
3. 雄國王（Hùng Quốc Vương）雄麟
4. 雄曄王（Hùng Diệp Vương）
5. 雄犧王（Hùng Hy Vương）
6. 雄暉王（Hùng Huy Vương）
7. 雄昭王（Hùng Chiêu Vương）
8. 雄暐王（Hùng Vi Vương）
9. 雄定王（Hùng Định Vương）
10. 雄曦王（Hùng Nghi Vương）
11. 雄楨王（Hùng Trinh Vương）
12. 雄武王（Hùng Vũ Vương）
13. 雄越王（Hùng Việt Vương）
14. 雄英王（Hùng Anh Vương）
15. 雄朝王（Hùng Triệu Vương）
16. 雄造王（Hùng Tạo Vương）
17. 雄毅王（Hùng Nghi Vương）
18. 雄璿王（Hùng Tuyên Vương）

Các vị Hùng Vương

Đời vua	Vương hiệu	Chữ Hán Nôm	Năm sinh	Năm mất	Ghi chú
Thượng Tổ	Kinh Dương Vương	涇陽王	2919 TCN[12]	2792 TCN	Húy là Lộc Tục (祿續).
Thái Tổ	Lạc Long Quân	駱龍君	~2825 TCN	Không rõ	Hiệu là Lạc Long Quân (駱龍君 hoặc 雒龍君 hoặc 貉龍君). Húy là Sùng Lãm (崇纜).
1	Hùng Đức Vương	雄德王	Không rõ		...
2	Hùng Hiền vương	雄賢王			...
3	Hùng Lân vương	雄麟王
4	Hùng Diệp vương	雄曄王
5	Hùng Hi vương	雄犧王			Phần bên trái chữ "hi" 犧 là bộ "ngưu" 牛
6	Hùng Huy vương	雄暉王
7	Hùng Chiêu vương	雄昭王
8	Hùng Vĩ vương	雄暐王
9	Hùng Định vương	雄定王
10	Hùng Hi vương	雄曦王			Phần bên trái chữ "hi" 曦 là bộ "nhật" 日
11	Hùng Trinh vương	雄楨王
12	Hùng Vũ vương	雄武王
13	Hùng Việt vương	雄越王
14	Hùng Anh vương	雄英王
15	Hùng Triêu vương	雄朝王
16	Hùng Tạo vương	雄造王
17	Hùng Nghị vương	雄毅王
18	Hùng Duệ vương	雄睿王		258 TCN

Chú ý: "雄犧王" và "雄曦王" tuy đều đọc là "Hùng Hi Vương" nhưng chữ "hi" trong hai tên gọi này khác nhau về tự dạng và ý nghĩa.

 

 

**********************************

Quý Liên lập ra họ Mi/Mị, còn gọi là Hùng. Quý Liên được xem là tiên tổ của các vua Sở sau này.

Sau Quý Liên sinh Phụ Tự,
Phụ Tự sinh Huyệt Hùng.
Hậu duệ của Huyệt Hùng làm dân thường ở rải rác khắp nhân gian.

Đến đời Dục Hùng ở vào cuối thời kỳ Thương Ân, Dục Hùng từng làm thủ lĩnh của bộ lạc ở phía nam Triều Ca.

Dục Hùng từng có chức vị cao trong nhà Thang/Thương, đó là Thái Sư trong triều nhà Thương và Dục Hùng từng là thầy dạy học của Chu Văn Vương (Vua nước Chu).
Khi nhà Thương bị tiêu diệt thì Dục Hùng được phong làm thủ lĩnh ở đất Kinh, con của Dục Hùng là Hùng Lệ và cháu ông là Hùng Cuồng đều được phong khanh sĩ trong triều Chu.

Yuxiong, known as Yuzi or Master Yu. He was an ally and teacher of King Wen of Zhou, and was an early ruler of Chu. Yuxiong 鬻熊;Bears reigned 11th century BC),

vend (yù)Bear (?-?), also known as bear, (chī) tincture (yǎn), Ji Lian, Mi surname.

He was a lord of Yin and Shang, he was the teacher of King Wen of Zhou and formed an alliance with the Zhou Dynasty. Yuxiong / Dục Hùng / 鬻熊 was the founder of the state of Chu. Nước Sở

Nước Sở tính từ đời Dục Hùng tới đời Xương Bình quân bị Tần diệt năm 223 TCN gồm có 46 vua. Nước Sở được lập lại cuối thời Tần, truyền được 5 vua nữa, tổng cộng 51 vua.
Dưới đây là bảng liệt kê các vị vua nước Sở (theo Sử ký)

Thứ tự (thế hệ)	Thụy hiệu	Tên húy	Thời gian ở ngôi	Số năm	Quan hệ với vua trước	Ghi chú
1 (1)	Sở Dục Hùng	Dục Hùng			thầy của Chu Văn vương
2 (2)	Sở Hùng Lệ	Hùng Lệ/Mị Lệ			con Dục Hùng
3 (3)	Sở Hùng Cuồng	Hùng Cuồng/Mị Cuồng			con Hùng Lệ
4 (4)	Sở Hùng Dịch	Hùng Dịch (thụ phong ở đất Kinh)			con Hùng Cuồng
5 (5)	Sở Hùng Ngải	Hùng Ngải/Mị Ngải			con Hùng Dịch
6 (6)	Sở Hùng Đán	Hùng Đán/Mị Đán			con Hùng Ngải
7 (7)	Sở Hùng Thắng	Hùng Thắng/Mị Thắng			con Hùng Đán
8 (7)	Sở Hùng Dương	Hùng Dương/Mị Dương			em Hùng Thắng
9 (8)	Sở Hùng Cừ	Hùng Cừ/Mị Cừ			con Hùng Dương
10 (9)	Sở Hùng Chí	Hùng Chí/Mị Chí/Hùng Chí Hồng			con Hùng Cừ
11 (9)	Sở Hùng Duyên	Hùng Duyên/Mị Duyên/Chấp Tì	?-848 TCN		em Hùng Chí
12 (10)	Sở Hùng Dũng	Hùng Dũng/Mị Dũng	747 TCN-838 TCN	10	con Hùng Duyên
13 (10)	Sở Hùng Nghiêm	Hùng Nghiêm/Mị Nguyên	837 TCN-828 TCN	10	em Hùng Dũng
14 (11)	Sở Hùng Sương	Hùng Sương/Mị Sương/Bá Sương	827 TCN - 822 TCN	6	con Hùng Nghiêm
15 (11)	Sở Hùng Tuân	Hùng Tuân/Mị Tuân/Quý Tuân	821 TCN - 800 TCN	22	em Hùng Sương	giành ngôi với hai anh
16 (12)	Sở Hùng Ngạc	Hùng Ngạc/Mị Ngạc	799 TCN - 791 TCN	9	con Hùng Tuấn
17 (12)	Sở Nhược Ngao	Hùng Nghi (Mị Nghi)	790 TCN - 764 TCN	27	em Hùng Ngạc
18 (13)	Sở Tiêu Ngao	Hùng Khảm/Mị Khảm	763 TCN - 758 TCN	6	con Nhược Ngao
19 (14)	Sở Phần Mạo/Sở Lệ vương	Hùng Thuận/Mị Thuận	757 TCN - 741 TCN	17	con Tiêu Ngao
20 (15)	Sở Vũ vương	Hùng Thông/Mị Thông	740 TCN - Tháng 3/690 TCN	51	con Phần Mạo
21 (16)	Sở Văn vương	Hùng Xi/Mị Xi	689 TCN - 6/675 TCN TCN	15	con Vũ vương
22 (17)	Sở Đổ Ngao	Hùng Gian/Mị Gian	674 TCN - 672 TCN	3	con Văn vương	bị giết
23 (17)	Sở Thành vương	Hùng Uẩn/Mị Uẩn	671 TCN - Tháng 10/626 TCN	46	em Đổ Ngao	tự sát
24 (18)	Sở Mục vương	Hùng Thương /Mị Thương	625 TCN - 614 TCN	12	con Mục vương
25 (19)	Sở Trang vương	Hùng Lữ (Mị Lữ)	613 TCN - 591 TCN	23	con Mục vương
26 (20)	Sở Cung vương	Hùng Thẩm (Mị Thẩm)	590 TCN - 560 TCN	31	con Trang vương
27 (21)	Sở Khang vương	Hùng Chiêu/Mị Chiêu	559 TCN - Tháng 9/545 TCN	15	con trưởng Cung vương
28 (22)	Sở Giáp Ngao	Hùng Viên (Mị Viên)	544 TCN - 541 TCN	4	con Khang vương	bị giết
29 (21)	Sở Linh vương	Hùng Vi (Mị Vi)	540 TCN - 529 TCN	12	con Cung vương	bị giết
30 (21)	Sở vương Bỉ/Sở Ti Ngao	Hùng Bỉ/Mị Bỉ	529 TCN	1	em Linh vương	tự sát
31 (21)	Sở Bình vương	Hùng Khí Tật/Hùng Cư	528 TCN - Tháng 9/516 TCN	13	em Bỉ
32 (22)	Sở Chiêu vương	Hùng (Mị) Trân/Chẩn	515 TCN - Tháng 7/489 TCN	27	con Bình vương
33 (23)	Sở Huệ vương	Hùng Chương (Mị Chương)	488 TCN - 432 TCN[54]	57	con Chiêu vương
34 (24)	Sở Giản vương	Hùng Trung (Mị Trung)	431 TCN - 408 TCN	24	con Huệ vương
35 (25)	Sở Thanh vương	Hùng Đương (Mị Đương)	407 TCN - 402 TCN	6	con Giản vương	bị giết
36 (26)	Sở Điệu vương	Hùng Nghi (Mị Nghi)	401 TCN - 381 TCN	21	con Thanh vương	bị bắn vào thây
37 (27)	Sở Túc vương	Hùng Tang (Mị Tang)	380 TCN - 370 TCN	11	con Điệu vương
38 (27)	Sở Tuyên vương	Hùng/Mị Lương Phu	369 TCN - 340 TCN	30	em Túc vương
39 (28)	Sở Uy vương	Hùng Thương/Mị Thương	339 TCN - 329 TCN	11	con Tuyên vương
40 (29)	Sở Hoài vương	Hùng Hòe (Mị Hòe)	328 TCN - 299 TCN	30	con Uy vương	bị giam ở Tần
41 (30)	Sở Tương vương	Hùng Hoành (Mị Hoành)	298 TCN - 263 TCN	36	con Hoài vương
42 (31)	Sở Khảo Liệt vương	Hùng Nguyên/Mị Nguyên	262 TCN - 238 TCN	25	con Tương vương
43 (32)	Sở U vương	Hùng Hãn/Mị Hãn	237 TCN - 228 TCN	10	con Khảo Liệt vương
44 (32)	Sở Ai vương	Hùng Do (Mị Do)	228	1	em U vương	bị giết
45 (32)	Sở vương Phụ Sô	Hùng Phụ Sô/Mị Phụ Sô	227 TCN - 223 TCN	5	anh Ai vương	bị bắt
46 (32)	Xương Bình quân	Hùng Khải (Mị Khải)	223 TCN	1	anh Phụ Sô	tử trận
47		Tương Cương	209 TCN	1		bị giết
48	Sở Ẩn vương	Trần Thắng	209 - 208 TCN	2	khởi nghĩa nông dân	bị giết
49	Sở Giả vương	Cảnh Câu/Mị Câu	208 TCN	1	con cháu nước Sở	bị giết
50	Sở Nghĩa Đế	Hùng Tâm/Mị Tâm	208 TCN - 206 TCN	3	dòng dõi vua Sở	bị giết
51	Sở Bá vương	Hạng Vũ/Hạng Tịch	206 TCN - 202 TCN	5		tự tử

Thế phả các quân chủ

Thế phả

=====

Dục Hùng

Thụ Thúc Đấu thị

Hùng Lệ

Hùng Cuồng

Hùng Dịch

Khuất Tuần Khuất thị

Hùng Ngải

Hùng Đán

Hùng Thắng

Hùng Dương

Hùng Cừ

Hùng Khang

Hùng Chí Quỳ quốc

Sở Hùng Duyên

Hùng Dũng ?-847 TCN - 838 TCN

Hùng Nghiêm ?-838 TCN - 828 TCN

Hùng Sương ?-828 TCN - 822 TCN

Trọng Tuyết ?- 822 TCN

Thúc Kham

Hùng Tuấn ?-822 TCN - 800 TCN

Hùng Ngạc ?-800 TCN - 791 TCN

Nhược Ngao ?-791 TCN - 764 TCN

Lệ vương ?-764 TCN - 758 TCN

Tiêu Ngao ?-758 TCN - 741 TCN

Vũ vương ?-741 TCN - 690 TCN

Văn vương ?-690 TCN - 675 TCN

Vương tử Thiện

Đổ Ngao ?-675 TCN - 672 TCN

Thành vương ?-672 TCN - 626 TCN

Vương tôn Khải

Mục vương ?-626 TCN - 614 TCN

Vương tử Chức

Trang vương ?-614 TCN - 591 TCN

Công tử Anh Tề

Công tử Nhâm Phu

Thẩm Doãn Tử Kinh Thẩm Doãn thị

Vương tử Dương Dương thị

Cung vương 600 TCN -591 TCN - 560 TCN

Vương tử Cốc Thần

Vương tử Trinh Nang thị

Công tử Ngọ

Công tử Truy Thư

Khang vương ?-560 TCN - 545

Linh vương ?-541 TCN - 529 TCN

Ti Ngao ?-529 TCN

Công tử Hắc Quang

Bình vương ?-529 TCN - 516 TCN

Khí Tật

Giáp Ngao ?-545 TCN - 541 TCN

Thái tử Lộc

Công tử Bãi Địch

Tử Tây Cảnh thị

Thái tử Kiến

Công tử Kết

Công tử Khải

Chiêu vương ?-516 TCN - 489 TCN

□

Mạc

Bình Hạ

Công tôn Ninh

Công tôn Triêu

Bạch công Thắng

Công tôn Yên

Công tôn Khoan

Bình

Huệ vương ?-489 TCN - 432 TCN

Tử Lương Chiêu thị

Điền công Đà Thành

Giản vương ?-432 TCN - 408 TCN

Thanh vương ?-408 TCN - 402 TCN

Điệu vương ?-402 TCN - 381 TCN

Túc vương ?-381 TCN - 370 TCN

Sở Tuyên vương ?-370 TCN - 340

Đông Trạch công Điệu thị

Lăng quân

Uy vương ?-340 TCN - 329 TCN

Hoài vương ?-329 TCN - 299 TCN - 296 TCN

Khoảnh Tương vương ?-299 TCN - 264 TCN

Dương Văn quân

Xuân Thân quân

Ngạc quân Khải

Tử Lan

□

Khảo Liệt vương ?-264 TCN - 238 TCN

Sở Nghĩa Đế ?-208 TCN - 206 TCN

Sở U vương ?-238 TCN - 228 TCN

Phụ Sô ?-228 TCN - 223 TCN

Ai vương ?-228

Xương Bình quân ?- 223 TCN

Nước Sở

Sở (chữ Hán: 楚國), đôi khi được gọi Kinh Sở (chữ Hán: 荆楚), là một chư hầu của nhà Chu tồn tại thời Xuân Thu Chiến Quốc kéo đến thời Hán-Sở. Cương vực của quốc gia này án ngữ khoảng dọc sông Hoài Hà và Dương Tử.

Suốt dọc lịch sử, Sở tận dụng được địa thế núi non hiểm trở cận Tây để thôn tính dần 45 phiên khác ở bình nguyên Hoa Trung, có lúc lấn át cả thiên tử, dẫu vậy vẫn duy trì hình thái phong kiến chứ không chuyển hóa sang tập quyền. Quốc tính của Sở là họ Mị.

Trong thời kỳ hưng thịnh nhất của mình, Sở có lúc lấn át cả thiên tử nhà Chu và các chư hầu Xuân Thu-Chiến Quốc hùng mạnh còn lại. Những thần dân cũ của nước Sở trước khi bị nước Tần (thời Tần Thủy Hoàng) thôn tính như là Hạng Vũ, Lưu Bang và Hàn Tín đều đóng một vai trò rất quan trọng trong lịch sử Trung Quốc cổ đại bởi họ có ảnh hưởng quyết định trong những sự kiện mang tính bước ngoặt: sự sụp đổ sớm của nhà Tần (hay đế quốc Tần), chiến tranh Hán-Sở và sự ra đời của nhà Hán (hay đế quốc Hán). Vậy là triều Hán (mà từ đó ra đời các tên gọi phổ biến theo sau như Hán tộc "Hànzú", Hán nhân "Hànrén", Hán tự "Hànzì", Hán ngữ "Hànyǔ") đã được khai sinh do những người Sở cũ là Lưu Bang và Hàn Tín.

Lịch sử[sửa | sửa mã nguồn]

Thủy tổ[sửa | sửa mã nguồn]

Theo Sử Ký, mục Sở thế gia thì tổ tiên của quốc vương Sở là Xứng con trai Chuyên Húc, một trong Ngũ Đế trong huyền sử Trung Quốc. Xứng sinh Quyển Chương, Quyển Chương sinh Trọng Lê và Ngô Hồi, 2 anh em có công dẹp loạn Cộng Công nên thay nhau giữ chức hỏa chính thời Đế Cốc Cao Tân thị với danh hiệu Chúc Dung. Ngô Hồi sinh Lục Chung, Lục Chung sinh 6 trai: Côn Ngô, Tham Hồ, Bành Tổ, Hội Nhân, Tào An và Quý Liên. Côn Ngô được nhà Hạ phong hầu nhưng đời sau bị vua Thành Thang nhà Thương diệt, Bành Tổ cũng được Đại Bành thị quốc nhưng đời sau bị vương hậu Phụ Hảo của vua Vũ Đinh nhà Thương đánh bại. Quý Liên lấy họ Mị được xem là thủy tổ của các vua Sở sau này.

Triều đại[sửa | sửa mã nguồn]

Sở quốc - triện văn, 220 TCN

Giản đồ các nước thời Chiến Quốc^[7]

Thụ phong ở đất Kinh[sửa | sửa mã nguồn]

Tổ tiên của Sở là Dục Hùng, được cử đi cai quản khu vực ở phía Nam Triều Ca ^[8], giữ chức quan trong triều Thương. Dục Hùng đổi thành họ Hùng^[9]. Dục Hùng từng là thầy dạy học của Chu Văn Vương, có công trong việc tiêu diệt nhà Thương, nên con ông là Hùng Lệ và cháu ông là Hùng Cuồng đều được phong quan trong triều Chu. Đến đời Hùng Dịch thì được Chu Thành Vương phong cho đất Kinh, làm chư hầu kiến quốc, tước hiệu là Sở tử^[10]. Từ thời điểm đó, Sở chính thức trở thành nước chư hầu của nhà Chu. Đất Kinh còn gọi là Kinh Sở, hay Sở quốc. Kinh đô nước Sở ban đầu đặt tại Đan Dương^[11].

Xưng vương lần thứ nhất[sửa | sửa mã nguồn]

Đất tổ ở nam Trường Giang (thuộc phía đông nam tỉnh Hồ Bắc ngày nay), nước Sở nằm ngoài các cuộc tranh chấp tại Trung nguyên, tự do phát triển thế lực ở phương Nam bằng các thành công trong những chiến dịch quân sự mở rộng lãnh thổ. Sở nổi tiếng vì khả năng ép buộc và thu hút các nước khác gia nhập liên minh với họ. Từ một nước độc lập nhỏ ban đầu, Sở phát triển trở thành một đế chế rộng lớn và giàu mạnh so với chư hầu. Đầu tiên, Sở củng cố quyền lực bằng cách thu hút các nước chư hầu nhỏ hơn thành các nước phụ dung của họ ở vùng Hồ Bắc; sau đó họ mở rộng ra phía bắc về phía Đồng bằng Hoa Bắc.

Đến thời Sở Hùng Cừ (khoảng năm 877 TCN), nhà Chu cũng bước vào giai đoạn suy yếu, mà nước Sở tiếp tục lớn mạnh. Để chứng tỏ uy thế, Hùng Cừ phong cho người con trưởng là Hùng Vô Khang làm Câu Nghi Vương, người con thứ là Hùng Chí Hồng làm Ngạc Vương và người con út là Hùng Chấp Tỳ là Việt Chương Vương^[10]. Bấy giờ ông Chu Công có câu nói: " Nhung Địch thị ưng, Kinh Thư thị trừng " tức quân Nhung Địch phải dẹp yên, quân Kinh Thư - tức quân nước Sở - phải trừng phạt " là ý muốn dẹp nước Sở trong giai đoạn này vậy. Như vậy, Sở là nước chư hầu nhà Chu đầu tiên ở Trung Nguyên tự xưng tước vương.

Sang đến thời Việt Chương vương Chấp Tì lên ngôi (sau đổi tên là Hùng Duyên), nhà Chu chuẩn bị đem quân trừng phạt nước Sở dám tự ý xưng vương. Hùng Duyên sợ nhà Chu còn mạnh, đành thôi không xưng vương nữa, sai sứ sang nhà Chu nộp cống cỏ mao như cũ, bỏ vương hiệu, tự xưng là tử như cũ nên nhà Chu không đưa quân chinh phạt Sở nữa. Lần xưng vương thứ nhất cũng đánh dấu sự hùng mạnh nhanh chóng của Sở trong thời Tây Chu.

Từ đời Sở Hùng Duyên, niên đại của các quân chủ nước Sở mới được ghi chép rõ rằng trong sử sách.

Nội loạn trong dòng tộc[sửa | sửa mã nguồn]

Từ đời Chấp Tì truyền thêm ba đời nữa thì tới Sở Hùng Nghiêm. Hùng Nghiêm có bốn người con trai là Hùng Sương (熊霜) hay Bá Sương (伯霜), Hùng Tuyết (熊雪) hay Trọng Tuyết (仲雪), Hùng Kham (熊堪) hay Thúc Kham (叔堪), và Hùng Tuấn (熊徇) hay Quý Tuấn (季徇). Sau này, Hùng Nghiêm truyền ngôi cho con trưởng Hùng Sương nhưng ông này chỉ làm vua 6 năm thì mất. Nội bộ nước Sở lại phát sinh tranh chấp quyền lực. Cuối cùng, Hùng Tuấn đánh bại được hai anh, tự lập làm vua, còn Hùng Tuyết tự sát, Hùng Kham bỏ trốn. Ngôi vua của nước Sở được chuyển qua ngành thứ của Hùng Tuấn^[10].

Tranh bá Trung Nguyên[sửa | sửa mã nguồn]

Xưng vương lần thứ hai[sửa | sửa mã nguồn]

Bài chi tiết: Sở Vũ vương

Sang thời Đông Chu thế lực nhà Chu ngày càng suy do sự xâm lấn của Nhung Địch, buộc phải thiên về Lạc Ấp^[12]. Nước Sở ở xa Trung Nguyên nên sự ràng buộc với nhà Chu cũng lỏng lẻo. Đến năm 706 TCN, vua Sở là Hùng Thông (741 TCN-690 TCN) nhận thấy tổ tiên mình là thầy của Chu Văn vương, mà thế lực của mình hơn hẳn các nước Trung Nguyên nên không hài lòng với tược vị tử nữa. Hùng Thông dùng chính sách chinh phạt các chư hầu khác để tạo uy thế ép nhà Chu nâng tước phong cho mình. Năm 704 TCN, Hùng Thông mời các chư hầu là Ba, Dung, Bộc, Đặng, Giảo, La, Chẩn, Thân, Giang… đến dự hội chư hầu ở đất Lộc thuộc lãnh thổ của Sở^[13]. Thấy nước Tùy^[14] và nước Hoàng không đến dự, Hùng Thông bèn sai sứ đến trách cứ nước Hoàng và tấn công nước Tùy, buộc vua Tùy giảng hòa và quy phục^[15].

Năm 704 TCN, Hùng Thông tự làm lễ xưng vương hiệu, tức Sở Vũ vương bất chấp sự phản đối của vua nhà Chu^[10]. Từ đấy, nước Sở duy trì tước vương đến tận lúc diệt vong.

Sau khi xưng vương, Hùng Thông ra sức khuếch trương thế lực, lần lượt tiêu diệt các chư hầu là Mi^[16], Lô, La^[17], trở thành bá chủ cả một miền Hoa Nam.

Dời đô đến đất Dĩnh[sửa | sửa mã nguồn]

Sau khi Hùng Thông qua đời, con là Hùng Xi lên nối ngôi (Sở Văn vương), thế lực của Sở vẫn cường thịnh. Hùng Xi dời đô sang đất Dĩnh^[10][18] và mở rộng thế lực lên vùng Trung Nguyên, diệt các nước Tức, Thân, Đặng và đánh nước Sái, bắt được vua của Sái^[19].

Bước sang thời Sở Thành vương (672 TCN-626 TCN), dưới sự lãnh đạo cải cách của lệnh doãn (tướng quốc) Tử Văn, Sở bước sang một giai đoạn mới: tiến lên tranh bá với các nước ở Trung Nguyên. Sau những thất bại ban đầu trước nước bá chủ vào thời điểm đó là Tề, cuối cùng, năm 637 TCN, khi Tề đã suy yếu, Sở đã đạt được mục đích của mình khi đánh bại đối thủ tranh bá là Tống trong trận Hoằng Thủy^[20][21]. Thắng lợi này là một bước quan trọng trên con đường xưng bá của Sở.

Tuy nhiên sau đó, nước Tấn ở miền Tây Bắc cũng đang trên đà lớn mạnh và cũng có tham vọng tranh bá. Cuối cùng, quân đội hai nước cũng đã bước vào trận chiến tranh giành ngôi bá với nhau và Tấn đã chiến thắng khi vượt qua Sở ở trận Thành Bộc, qua đó chính thức bước lên ngôi bá chủ^[22][23]. Trận đánh này cũng đã mở đầu cho 100 năm tranh hùng giữa hai nước Tấn và Sở.

Sở Trang vương xưng bá[sửa | sửa mã nguồn]

Bài chi tiết: Sở Trang vương

Bản đồ các nước lớn thời Xuân Thu

       Sở (楚)

  Tống (宋)

  Tấn (晋)

  Yên (北燕)

  Tề (齊)

  Tần (秦)

  Ngô (吳)

  Cử (莒)

  Lỗ (鲁)

  Vệ (卫)

  Trịnh (鄭)

  Ba (巴)

  Đất do thiên tử nhà Chu cai quản

Sau nhiều lần giao tranh với Tấn, Sở cũng đã bước lên được ngôi bá chủ ở Trung Nguyên dưới thời Sở Trang vương (614 TCN-591 TCN). Ở giai đoạn này, Sở Trang vương thi hành chính sách của Tôn Thúc Ngao, phát triển cả về văn hóa lẫn quân đội. Sử ký có ghi lại sự kiện vào năm 606 TCN, Sở Trang Vương mang quân đánh ngoại tộc Nhung, đóng quân khắp một dải Lạc Thủy^[24]. Thế lực hùng mạnh, vua Sở sai người hỏi lấy chín đỉnh - vốn là vật linh thiêng trong tông miếu của nhà Chu, tượng trưng cho quyền lực của thiên tử. Chu Định vương phải sai Vương Tôn Mãn đi lựa lời từ chối, quân Sở mới rút đi^[10][12].

Năm 597 TCN, thời cơ của Sở đã đến. Sở Trang vương đem quân đánh nước Trịnh là thuộc quốc của Tấn^[10][25], buộc Trịnh phải quy phục. Sau đó, quân Tấn mới đến cứu Trịnh và giao chiến với quân Sở ở trận Bật. Cuối cùng, quân Sở đánh tan được quân Tấn^[22], giành được quyền bá chủ. Các nước chư hầu lớn như Trần, Sái, Hứa, Trịnh　đều quy phục, tôn Sở Trang vương làm minh chủ.

Năm 595 TCN. Sở lại đem binh đánh nước Tống. Quân Tấn không đủ sức đến cứu, khiến Tống đành phải giảng hòa với Sở và cùng hội thề^[10][20][26]. Từ chiến thắng này, phần lớn các chư hầu Trung Nguyên (trừ một số nước lớn hay ở xa như Tấn, Tề, Lỗ) đều phải thần phục Sở. Sở Trang vương trở thành một trong Ngũ bá của thời Xuân Thu.

Cùng xưng bá với Tấn[sửa | sửa mã nguồn]

Sau khi Sở Trang vương qua đời, thế lực của nước Tấn cũng phục hồi và lại tiếp tục tranh giành ngôi bá chủ với Sở, và Sở đã thất bại trong trận Yển Lăng năm 575 TCN, qua đó mất đi uy thế với các chư hầu khác ở Trung Nguyên.

Năm 546 TCN, do sự sắp đặt của đại thần nước Tống là Hướng Tuất, Tấn và Sở quyết định giảng hòa với nhau để cùng làm bá chủ. Cùng năm đó, hai vị tướng quốc của Tấn và Sở là Triệu Vũ và Khuất Kiến đã triệu tập 14 nước chư hầu là Tấn, Sở, Tề, Tần, Tống, Lỗ, Trịnh, Vệ, Trần, Sái, Tào, Hứa, Chu, Đằng đến hội ở đất Tống cùng lập minh ước. Theo đó, ngoại trừ Tề, Tần là hai nước lớn, các nước còn lại chia nhau làm thuộc quốc của Tấn và Sở, ngôi vị bá chủ do hai nước Tấn, Sở thay nhau nắm giữ. Cuộc hội thề này đã chấm dứt thời đại tranh hùng với Tấn gần 100 năm của Sở^[27].

Thời kì tạm suy yếu[sửa | sửa mã nguồn]

Tranh chấp nội tộc[sửa | sửa mã nguồn]

Sau khi chấm dứt thời kì chiến tranh giành ngôi bá, thì nội loạn lại phát sinh ở Sở, cộng thêm nước Ngô ở phía đông phát triển cường thịnh, làm thế lực của Sở suy yếu hơn trước. Trong 12 năm từ 541 TCN đến 529 TCN, ngôi quốc vương của Sở đã thay đổi đến 4 lần. Sở Giáp Ngao (con Sở Khang vương, trị vì từ 544 TCN-542 TCN) vừa lên ngôi được ba năm thì bị chú là công tử Vi đoạt ngôi và giết chết. Công tử Vi tự xưng là Sở Linh vương. Sở Linh vương ra sức phô trương thế lực, đánh và diệt hai nước Trần, Sái, gây chiến với nước Ngô. Tuy nhiên đến năm 529 TCN, khi ông tiến hành chiến tranh với nước Từ thì ở kinh đô, ba người em là công tử Bỉ, công tử Hắc Quang và công tử Khí Tật nổi dậy. Sở Linh vương cùng đường, phải tự tử^[10][28]. Sau đó, công tử Bỉ vừa lên ngôi được 3 tháng cũng bị em là Khí Tật đoạt ngôi, tức Sở Bình vương (529 TCN-516 TCN). Nội loạn nước Sở chấm dứt với việc ngôi vua chuyển về ngành thứ, nhưng kèm theo đó là họa ngoại xâm từ phía đông cũng bắt đầu đe dọa đến Sở.

Chiến tranh với Ngô[sửa | sửa mã nguồn]

Giản đồ các nước cuối thời Xuân Thu

Bài chi tiết: Sở Bình vương, Nang Ngõa, Sở Chiêu vương, và Ngô Hạp Lư

Từ thời Sở Cung vương (590 TCN-561 TCN, cha Sở Bình vương), thế lực nước Ngô đã phát triển, vua Ngô là Ngô Thọ Mộng tự xưng vương. Kể từ đó, Ngô và Sở lại xảy ra chiến tranh. Chỉ riêng trong thời Sở Bình vương, hai nước đã đánh nhau tới 4 lần. Sang thời Sở Chiêu vương thì con số này là 7^[29]. Trong những trận giao tranh đó, quân nước Ngô thường tỏ ra thắng thế, chiếm được đất đai của Sở.

Để phòng tránh sự xâm lấn của Ngô, Sở Bình vương phong cho Nang Ngõa làm lệnh doãn. Nang Ngõa cho xây thành vững chắc để củng cố phòng thủ^[10]. Đến khi Sở Bình vương qua đời, con là Sở Chiêu vương (515 TCN-489 TCN lên ngôi khi vừa mới 10 tuổi. Do vua còn nhỏ, Nang Ngõa nắm hết quyền lực điều hành đất nước.

Từ năm 515 TCN đến 509 TCN, Ngô và Sở giao tranh thêm 5 lần, quân Sở hầu như thất bại cả 5. Đến năm 506 TCN, thấy thế lực đã lớn, vua Ngô Hạp Lư thân chinh đánh Sở, tiến vào tận Dĩnh Đô. Sở Chiêu vương phải bôn đào qua nước Tùy. Năm 505 TCN, do sự cầu xin của Phần Mạo Bột Tô (có sách chép là Thân Bao Tư), nước Tần mới đồng ý cử binh giúp Sở, nước Sở mới thu hồi lại được Dĩnh Đô và không bị mất nước^[10][30][31].

Tuy đã khôi phục kinh đô, song sức mạnh của Sở cũng đã suy giảm. Để tránh sự xâm lược của quân Ngô, năm 504 TCN, Sở Chiêu vương dời đô từ đất Dĩnh sang đất Nhược, đổi tên lại là Dĩnh^[10].

Lại phát triển cường thịnh[sửa sửa mã nguồn

Bắc tiến mở rộng lãnh thổ[sửa | ]

Bước sang thời Sở Huệ vương (489 TCN-432 TCN), nước Sở tiến hành cải cách, ổn định đất nước phát triển trở lại. Sau đó, Sở tiến hành chiến tranh nhằm tiêu diệt các chư hầu ở phía bắc để mở rộng lãnh thổ, lần lượt diệt các nước Trần (478 TCN)^[32], Sái (447 TCN) và Kỉ (445 TCN)^[10], Cử (431 TCN thời Sở Giản vương)^[10], làm chủ một vùng rộng lớn đến vùng Tứ Thủy, Giang Hoài.

Biến pháp Ngô Khởi[sửa | sửa mã nguồn]

Bài chi tiết: Ngô Khởi

Ngô Khởi (?-381 TCN).

Bước sang thời Chiến Quốc, nước Sở cùng với một số nước khác thi hành cải cách để phát triển thế lực, dưới sự đề xuất của lệnh doãn Ngô Khởi, cũng là một nhà quân sự nổi tiếng thời Chiến Quốc. Ngô Khởi chủ trương tăng cường sức mạnh quân đội, giảm bớt quyền lực của bọn quý tộc, củng cố thế lực ở phía bắc, giảng hòa với nước Tần ở phía tây, nhờ vậy mà thế lực của Sở nhanh chóng lớn mạnh^[10][33]. Năm 481 TCN, Sở đánh bại quân của nước Ngụy (vốn là một khanh tộc của nước Tấn) là nước chư hầu hùng mạnh nhất vào thời điểm đó. Mặc dù không lâu sau đó, Ngô Khởi bị sát hại, nhưng cuộc cải cách của ông vẫn có ý nghĩa quan trọng, góp phần nâng cao thực lực của Sở, đưa Sở trở thành một trong bảy nước chư hầu hùng mạnh nhất thời đó (Thất hùng).

Quốc lực cường đại[sửa | sửa mã nguồn]

Thời đại hùng mạnh nhất của Sở là khoảng thời gian trị vì của Sở Uy vương. Dưới thời đại của mình, Sở Uy vương mở rộng thế lực đến tận nước Ba, thôn tính nước Việt ở phía đông, đại thắng quân Tề ở Từ Châu^[34]. Sử ký có ghi vài dòng về nước Sở thời này như sau:

"Sở là nước mạnh trong thiên hạ, ở phía tây có quận Kiềm Trung, quận Vu; phía đông có đất Hạ Châu, Hải Dương; phía nam có hồ Động Đình, quận Thương Ngô; phía bắc có cửa ải Hinh, đất Tuần Dương. Đất đai rộng hơn năm nghìn dặm, tướng sĩ mặc áo giáp trăm vạn người, xe nghìn cỗ, ngựa vạn con, thóc gạo đủ chi dùng mười năm. Đó là cái vốn để làm Bá làm Vương".^[35]

Khủng hoảng và diệt vong[sửa | sửa mã nguồn]

Sở Hoài vương lưu vong[sửa | sửa mã nguồn]

Sau khi Sở Uy vương qua đời, nước Sở cũng bước vào thời kì suy vong. Vị vua nối ngôi, Sở Hoài vương bước vào tình thế đối đầu với nước Tần hùng mạnh ở phía tây. Cuối cùng, hai nước cũng bước vào trận chiến giành quyền bá vương với nhau vào năm 312 TCN. Mặc dù binh lực của Sở không thua kém Tần, nhưng do sự chuẩn bị chưa tốt nên quân Sở gặp thất bại ở Lam Điền, mất 600 dặm Hán Trung về tay Tần.

Năm 299 TCN, Sở Hoài vương bị vua Tần lừa sang hội rồi bắt giữ, sau chết ở Tần (296 TCN)^[36]. Nhân nước Sở rối loạn, vua Tần lại đem quân đánh Sở, chiếm được Vũ Quan, và dần tiến vào sâu trong lãnh thổ của Sở. Nước Sở ngày một suy yếu, thất thế không chỉ với Tần mà còn với cả nước Tề ở phía đông.

Năm 286 TCN, Sở liên minh cùng với nước Tề và nước Ngụy, cùng đánh nước Tống, chiếm được một phần lãnh thổ của Tống^[37].

Bị mất Dĩnh đô[sửa | sửa mã nguồn]

Bản đồ Chiến Quốc năm 260 TCN.

Quốc lực của Sở nhanh chóng suy yếu, trong khi nước Tần lại ngày một lớn mạnh. Năm 280 TCN, quân Tần đánh bại được quân Sở, đến năm 278 TCN, tướng Tần là Bạch Khởi dẫn quân chiếm các đất Yên^[38] và Lăng^[39], sau đó tràn vào Dĩnh Đô. Trước sức mạnh của quân Tần, quân Sở không chống nổi, Sở vương phải bỏ chạy khỏi Dĩnh Đô, dời về đất Trần^[36][40]. Khu lăng mộ các tiên vương nước Sở bị Bạch Khởi thiêu trụi nên bị đổi gọi là Di Lăng.

Năm 277 TCN, Bạch Khởi chiếm đất đất Vu Trung và đất Kiềm Trung^[41] của nước Sở, sáp nhập vào Tần. Nước Sở mất đi toàn bộ miền đất phía tây và trở nên yếu thế trước Tần.

Tranh chấp quyền hành[sửa | sửa mã nguồn]

Bước sang thời Sở Khảo Liệt vương (262 TCN-238 TCN), dưới sự điều hành của lệnh doãn là Hoàng Yết, nước Sở chủ trương mở rộng thế lực về phía đông, thôn tính nước Lỗ ở phía bắc năm 256 TCN^[42]. Năm 241 TCN, Sở thiên đô từ đất Trần về vùng Thọ Xuân để tránh xa nước Tần.

Sau khi Sở Khảo Liệt vương qua đời, nội bộ của Sở lại phát sinh tranh chấp. Hoàng Yết trước đó muốn được làm cha vua, đã dâng một người thiếp là Lý thị đã có mang cho vua Sở, được vua Sở sủng ái^[43], người con trai của Lý thị (vốn là con Hoàng Yết) là Hãn được phong làm thái tử.

Năm 238 TCN, Sở Khảo Liệt vương qua đời, người anh của Lý thị là Lý Viên bày kế đặt phục binh trong cung đợi Hoàng Yết vào rồi giết chết^[44], tôn Hãn làm vua, tức Sở U vương (237 TCN-227 TCN. Lý Viên tự xưng là lệnh doãn, điều khiển quốc chính.

Năm 227 TCN, người con thứ của Sở Khảo Liệt vương là Phụ Sô giết chết Lý thị, lên ngôi vua, trả ngôi về cho dòng dõi nước Sở^[10]. Những cuộc nội loạn liên tiếp đã làm Sở tiếp tục suy yếu, trong khi Tần lại có kế hoạch thống nhất Trung Quốc.

Bị Tần diệt[sửa | sửa mã nguồn]

Tần vương Chính, sau này là Tần Thủy Hoàng.

Từ năm 231 TCN, nước Tần bắt đầu tấn công và tiêu diệt các nước để thống nhất Trung Quốc, lần lượt diệt Tam Tấn (Hàn, Triệu, Ngụy)^[45]. Năm 225 TCN, Tần vương Chính cử Lý Tín đưa 20 vạn quân đánh nước Sở^[10]. Tướng Hạng Yên đem quân ra trận, đánh tan 20 vạn quân của Lý Tín, buộc Tín rút quân.

Năm 224 TCN, vua Tần lại cử Vương Tiễn đem 60 vạn quân sang đánh Sở^[40]. Vua Sở huy động quân lính trong nước ra quyết chiến. Vương Tiễn dùng kế cố thủ không ra đánh làm quân Sở mất hết nhuệ khí, sau đó mới đưa quân ra. Quân Tần đánh cho quân Sở đại bại và phải rút chạy.

Quân Tần tiến vào Thọ Xuân, bắt sống Sở vương Phụ Sô. Hạng Yên bỏ chạy về Lan Lăng (phía nam sông Trường Giang), lại tìm lập người tông thất nước Sở là Xương Bình quân lên ngôi. Năm 223 TCN, Vương Tiễn đuổi theo tiến đánh, Xương Bình quân tử trận. Hạng Yên tuyệt vọng bèn tự vẫn. Nước Sở diệt vong^[10][46].

Không bao lâu sau khi diệt Sở, Tần vương Chính thống nhất Trung Quốc, tự xưng là Tần Thủy Hoàng lập ra nhà Tần^[45].

Phục quốc cuối đời Tần[sửa | sửa mã nguồn]

Trần Thắng và Cảnh Câu[sửa | sửa mã nguồn]

Sau khi Tần Thủy Hoàng qua đời, nhà Tần ngày một suy yếu. Tháng 7 năm 209 TCN, Trần Thắng, Ngô Quảng khởi nghĩa chống lại nhà Tần. Sau khi đánh chiếm làng Đại Trạch, Trần Thắng đánh lấy đất Kỳ và chia quân làm 2 đường: tự mình đánh phía tây, sai tướng Cát Anh tiến về phía đông^[47]. Cát Anh tiến đến Đông Thành, tìm được Tương Cương là dòng dõi vua Sở bèn lập làm Sở Vương, tái lập nước Sở.

Trong khi đó, Trần Thắng cũng liên tiếp giành được thắng lợi trước quân đội nhà Tần chiếm được đất Trần, tự lập làm Trương Sở vương^[48]. Như vậy cùng lúc đó có tới hai người tự xưng là vua Sở.

Cát Anh ở Đông Thành nghe tin Trần Thắng tự lập, bèn giết Tương Cương, trở về với Trần Thắng.

Tuy nhiên sau đó Trần Thắng không còn được lòng người, các thủ hạ ly khai, tự lập làm vương^[47]. Thủ hạ của Ngô Quảng là Điền Tang nổi dậy giết Quảng, đem đầu dâng cho Trần Thắng. Thắng lập Tang làm Lệnh doãn. Tuy nhiên ít lâu sau, Điền Tang bị tướng Tần là Chương Hàm giết chết, Chương Hàm lại kéo quân đánh đất Trần. Trần Thắng bỏ chạy^[47].

Năm 208 TCN, Trần Thắng bị người đánh xe giết chết, thụy là Ẩn vương. Tướng Tần Gia lập dòng dõi vua Sở là Cảnh Câu làm Sở Giả vương. Giả vương chịu chiêu nạp tướng mới khởi nghĩa là Lưu Bang (tức Hán Cao Tổ sau này)^[49]. Lúc bấy giờ, con tướng quân Hạng Yên là Hạng Lương khởi nghĩa ở đất Ngô, nghe tin Cảnh Câu tự lập bèn đem quân đánh^[50], giết Sở Giả vương.

Thời Sở Nghĩa Đế[sửa | sửa mã nguồn]

Tháng 6 năm 208 TCN, Hạng Lương tìm được con cháu nước Sở là Mi Tâm, bèn lập lên làm Sở Hoài vương để có danh nghĩa chống Tần. Hoài vương phong Trần Anh làm Thượng trụ quốc, Hạng Lương làm Vũ Tín quân^[46].

Cùng năm đó, tướng Tần là Chương Hàm đem quân đánh nước Tề. Hạng Lương đem quân cứu Tề, bị Chương Hàm đánh bại và giết chết ở Định Đào vào tháng 9.

Nghe tin Hạng Lương chết, Sở Hoài vương chỉnh đốn lại đội ngũ, bàn ra quân đánh Tần và cứu nước Triệu đang bị Chương Hàm vây gắt, ra giao ước với chư hầu:

"Ai vào bình định Quan Trung trước thì sẽ cho người ấy làm vua".

Cuối cùng đạo quân của Lưu Bang vào Quan Trung^[51] trước nhưng Hạng Vũ nắm được quyền hành, tự lập làm Sở Bá vương, tôn Hoài vương làm Sở Nghĩa Đế^[46].

Năm 207 TCN, Sở Nghĩa Đế thiên đô về Hu Di, phong cho Lưu Bang làm Vũ An hầu, Lữ Thần làm Tư đồ, cha thần là Thanh làm Lệnh doãn, còn Hạng Vũ được phong làm Lỗ công.

Lưu-Hạng phân tranh[sửa | sửa mã nguồn]

Bài chi tiết: Chiến tranh Hán-Sở

Tây Sở Bá vương Hạng Vũ

Tháng 4 năm 206 TCN, Hạng Vũ dời Sở Nghĩa đế về Trường Sa, ở Sâm huyện, rồi bí mật sai Cửu Giang vương Kình Bố và Hành San vương Ngô Nhuế sát hại Nghĩa Đế trên sông Trường Giang, tự mình chiếm lấy nước Sở.

Tháng 9 năm 202 TCN, Hạng Vũ bị Lưu Bang đánh bại, bèn tự vẫn ở sông Ô Giang^[46][49]. Chiến tranh Hán-Sở kết thúc kèm theo sự diệt vong của nước Sở. Sau này, Lưu Bang lên làm Hoàng đế, phong cho thủ hạ là Hàn Tín làm Sở vương.

Văn hoá[sửa | sửa mã nguồn]

Sở Quốc
(kim văn, khoảng năm 800 TCN)

Ảnh hưởng từ các nền văn hóa khác[sửa | sửa mã nguồn]

Dựa trên những khám phá khảo cổ học, văn hóa Sở ban đầu tương tự với văn hóa nước Triệu. Sau này, văn hóa Sở hấp thu thêm nhiều yếu tố bản xứ khi đất nước mở rộng ra phía nam và phía đông, phát triển một văn hóa riêng biệt so với văn hóa truyền thống của các nước chư hầu bắc Chu.

Những đồ vật dùng trong tang lễ buổi đầu nước Sở chủ yếu gồm các chậu đồng theo kiểu Chu. Những mộ Sở sau này, đặc biệt ở giai đoạn Chiến Quốc, chứa đựng những đồ vật khác biệt mang đặc trưng Sở như những đồ sơn mài, sắt và tơ lụa, cùng với sự giảm sút những đồ vật làm bằng đồng.

Một yếu tố mang đặc tính nước Sở thường thấy là sự thể hiện những con rắn, rồng và những loài vật giống rắn. Một số nhà khảo cổ học cho rằng nước Sở có lẽ từng có những mối liên hệ văn hóa với nhà Thương trước đó, bởi vì nhiều yếu tố Sở cũng đã xuất hiện sớm hơn ở những địa điểm có nền văn hóa Thương, như các yếu tố thể hiện những vị thần có đuôi rắn.

Lễ nghi và âm nhạc[sửa | sửa mã nguồn]

Văn hóa Sở muộn được biết đến với sự tương đồng của nó với những trình tự nghi thức kiểu pháp sư. Sở cũng nổi tiếng về âm nhạc đặc trưng của mình; các bằng chứng khảo cổ cho thấy âm nhạc Sở khác biệt so với âm nhạc Chu; nhạc Sở có khuynh hướng sử dụng nhiều phong cách biểu diễn khác nhau, cũng như các nhạc cụ đặc hữu; Tại Sở, đàn sắt được ưa chuộng hơn đàn cổ cầm, trong khi cả hai nhạc khí này được sử dụng như nhau tại các nước chư hầu bắc Chu.

Sở có các mối quan hệ thường xuyên với các dân tộc khác ở phương nam, nổi tiếng nhất là các nước Ba, Việt và các nhóm tộc Bách Việt. Nhiều lễ nghi và các đồ vật dùng trong mai táng kiểu Ba và Việt đã được tìm thấy bên trong lãnh thổ Sở, cùng tồn tại với kiểu và đồ dùng mai táng của Sở.

Những vị vua đầu tiên nhà Hán đã lãng mạn hóa văn hóa Sở, khiến xuất hiện một xu hướng nghiên cứu các yếu tố văn hóa Sở như Sở Từ. Sau thời nhà Hán, Sở lại mang tiếng là một nước man rợ; các học giả Khổng giáo không ưa văn hóa Sở, chỉ trích thứ âm nhạc "dâm dật" và những lễ nghi kiểu pháp sư của nó.

Ngôn ngữ[sửa | sửa mã nguồn]

Sau thời gian dài bị Hán hóa, tiếng Sở đến nay đã bị thất truyền. Chỉ có một vài từ Sở còn lại được đến nay, được ghi trong một số thư tịch cổ chữ Hán thời Chiến Quốc. Hiện chưa có một cố gắng thu thập các ngữ vựng Sở từ các nguồn này một cách có hệ thống ^[52]. Các chữ được khẳng định là thuộc ngôn ngữ Sở được liệt kê tại Dự án nghiên cứu ngôn ngữ Sở tại Đại học Massachusetts Amherst Lưu trữ 2007-01-05 tại Wayback Machine

Những người đất Sở nổi tiếng[sửa | sửa mã nguồn]

Bài viết hoặc đoạn này có văn phong hay cách dùng từ không phù hợp với văn phong bách khoa. Xin giúp Wikipedia bằng cách sửa đổi lại cho phù hợp.

• Khuất Nguyên, nhà thơ nổi tiếng thời cổ đại. Ông là một vị quan trong triều và là người yêu nước, ông đã đưa ra ý kiến thống nhất Sở với các nước chư hầu khác để chống lại sự bành trướng của Tần, tuy nhiên không được ai nghe theo; ông bị vua Sở xua đuổi. Theo tục truyền, đau khổ khi biết tin về cuộc xâm lược của Tần, ông đã trầm mình tại sông Mịch La (汩罗江)^[53].
• Lưu Bang, hoàng đế sáng lập nhà Hán, sinh trưởng trên phần đất thuộc tỉnh Giang Tô ngày nay, vốn là đất Sở thời Chiến Quốc.
• Hạng Vũ, một quý tộc nước Sở cũ, nổi dậy và trở thành một thủ lĩnh chống Tần, sau khi đánh tan quân Tần, đã tự xưng là "Tây Sở Bá Vương", là một đối thủ của người sáng lập Hán triều, Lưu Bang. Ông là một vị tướng tài ba trên chiến trường nhưng lại kiêu ngạo nên đã phải chịu thất bại.
• Dưỡng Do Cơ, danh tướng dưới thời Sở Trang Vương và Sở Cung Vương (khoảng 600 TCN), nổi tiếng với tài bắn tên. Bên lề trận Yên Lăng năm 575 TCN, lúc trận đánh chưa khai màn, các tướng sĩ tập dượt phía sau trại, ông cho đánh dấu 3 chiếc lá cây dương 1, 2, 3, rồi đứng cách xa 100 bước, lần lượt bắn 3 mũi tên xuyên thủng 3 chiếc lá theo đúng thứ tự. Tài bắn này đã trở nên câu thành ngữ "bách bộ xuyên dương" còn truyền tụng đến ngày nay.

Vương tộc thế phổ[sửa | sửa mã nguồn]

Nước Sở tính từ đời Dục Hùng tới đời Xương Bình quân bị Tần diệt năm 223 TCN gồm có 46 vua. Nước Sở được lập lại cuối thời Tần, truyền được 5 vua nữa, tổng cộng 51 vua. Dưới đây là bảng liệt kê các vị vua nước Sở (theo Sử ký)

Thế Phả Chu

Jilian 季連 Lãnh đạo nước Sở

Yingbo 𦀚伯 Lãnh đạo nước Sở

Yuanzhong 遠仲

YuxiongDục Hùng 鬻熊 Lãnh đạo nước Sở XIe siècle av. J.-C. Note : mối liên hệ chính xác giữa Yingbo và Yuxiong vẫn chưa rõ ràng. Theo các nguồn tin, người thứ hai là con trai hoặc cháu trai của người thứ nhất

Xiong Li 熊麗 Lãnh đạo nước Sở XIe siècle av. J.-C.

Xiong Kuang 熊狂 Lãnh đạo nhà Chu XIe siècle av. J.-C.

Xiong Yi 熊繹 Tử tước nước Sở 1042–1006 av J.C.

Xiong Ai 熊艾 Vicomte du Chu 1006–981 av J.C.

Xiong Dan 熊䵣 Vicomte du Chu 981–970 av J.C.

Xiong Sheng 熊勝 Vicomte du Chu 970–946 av J.C.

Xiong Yang 熊楊 Vicomte du Chu

Xiong Qu 熊渠 Vicomte du Chu 887–877 av J.C.

Xiong Kang 熊康 Vicomte du Chu

Xiong Zhi 熊摯 Vicomte du Chu 877–876 av J.C.

Xiong Yan 熊延 Vicomte du Chu 876–848 av J.C.

Xiong Yong 熊勇 Vicomte du Chu 847–838 av J.C.

Xiong Yan 熊嚴 Vicomte du Chu 837–828 av J.C.

Xiong Shuang 熊霜 Vicomte du Chu 827–822 av J.C.

Xiong Xue 熊雪

Xiong Xun 熊徇 Vicomte du Chu 821–800 av J.C.

Xiong Kan 熊堪

Xiong E 熊咢 Vicomte du Chu 799–791 av J.C.

Xiong Yi 熊儀 Ruo'ao 若敖 Vicomte du Chu 790–764 av J.C.

Dou Bobi 鬬伯比

Xiong Kan 熊坎 Xiāo’áo 霄敖 Vicomte du Chu 763–758 av J.C.

Xiong Xuan 熊眴 Fenmao 蚡冒 Vicomte du Chu 757–741 BC

Wu de Chu 楚武王 Roi de Chu 740–690 av J.C.

Qu Xia 屈瑕

Wen de Chu 楚文王 Roi de Chu 689–677 av J.C.

Ziyuan 子元 d. 664 BC

Xiong Jian 熊艱 Du'ao 堵敖 Roi de Chu 676–672 av J.C.

Xiong Yun 熊惲 Cheng de Chu 楚成王 Roi de Chu 671–626 av J.C.

Zheng Mao 鄭瞀

Xiong Shangchen Mu de Chu 楚穆王 Roi de Chu 625–614 av J.C.

Prince Zhi 王子职

Xiong Lü Zhuang de Chu 楚莊王 Roi de Chu 613–591 av J.C.

Xiong Shen 熊審 Gong de Chu 楚共王 Roi de Chu 600–590–560 av J.C.

Xiong Zhao 熊招 Kang de Chu 楚康王 Roi de Chu 559–545 av J.C.

Xiong Wei 熊圍 Ling de Chu 楚靈王 Roi de Chu 540–529 av J.C.

Xiong Bi 熊比 Zi'ao 訾敖 Roi de Chu 529 av J.C.

Zixi

Xiong Qiji 熊弃疾 Ping of Chu 楚平王 Roi de Chu 528–516 av J.C.

Jia'ao 郟敖 Roi de Chu 544–541 av J.C.

Prince héritier Lu 太子禄 d. 529 av J.C.

Prince Pidi 公子罢敌 d. 529 av J.C.

Shen 王子申 Zixi 子西

Xiong Zhen 熊珍 Zhao de Chu Roi de Chu 515–489 av J.C.

Jie 王子结 Ziqi 子期

Qi 王子啟 Zilü 子闾

Xiong Pingxia 平夏 d. 541 av J.C.

Xiong Mu 公子慕 d. 541

Xiong Zhang 熊章 Hui de Chu 楚惠王 Roi de Chu 488–432 av J.C.

Xiong Zhong 熊中 Jian de Chu Roi de Chu 431–408 av J.C.

Xiong Dang 熊當 Sheng de Chu 楚聲王 Roi de Chu 407–402 av J.C.

Xiong Yi 熊疑 Dao de Chu Roi de Chu 401–381 av J.C.

Xiong Zang 熊臧 Su de Chu 楚肅王 Roi de Chu 380–370 av J.C.

Xiong Liangfu 熊良夫 Xuan de Chu 楚宣王 Roi de Chu 369–340 av J.C.

Xiong Shang 熊商 Wei de Chu Roi de Chu 339–329 av J.C.

Xiong Huai 熊槐 Huai de Chu 楚懷王 Roi de Chu 328–299 av J.C.

Xiong Heng 熊橫 Qingxiang de Chu Roi de Chu 298–263 av J.C.

Huang Xie 黃歇 Seigneur Chunshen 春申君 d. 238 av J.C.

E Jun Qi 鄂君啟 Seigneur de l' État de E

?

Xiong Yuan 熊元 Kaolie de Chu 楚考烈王 Roi de Chu 262–238 av J.C.

Xiong Xin Yi de Chu 208–206 av J.C.

Xiong Han 熊悍 You de Chu 楚幽王 Roi de Chu 237–228 av J.C.

Xiong You 熊猶 Ai de Chu 楚哀王 Roi de Chu 228 av J.C.

Xiong Fuchu 熊負芻 Roi de Chu 227–223 av J.C.

Seigneur Changping 昌平君 Roi de Chu 224–223 av J.C.

* Thế Phả nhà Chu *

 

 

...............................................

Thứ tự (thế hệ)	Thụy hiệu	Tên húy	Thời gian ở ngôi	Số năm	Quan hệ với vua trước	Ghi chú
1 (1)	Sở Dục Hùng	Dục Hùng			thầy của Chu Văn vương
2 (2)	Sở Hùng Lệ	Hùng Lệ/Mị Lệ			con Dục Hùng
3 (3)	Sở Hùng Cuồng	Hùng Cuồng/Mị Cuồng			con Hùng Lệ
4 (4)	Sở Hùng Dịch	Hùng Dịch (thụ phong ở đất Kinh)			con Hùng Cuồng
5 (5)	Sở Hùng Ngải	Hùng Ngải/Mị Ngải			con Hùng Dịch
6 (6)	Sở Hùng Đán	Hùng Đán/Mị Đán			con Hùng Ngải
7 (7)	Sở Hùng Thắng	Hùng Thắng/Mị Thắng			con Hùng Đán
8 (7)	Sở Hùng Dương	Hùng Dương/Mị Dương			em Hùng Thắng
9 (8)	Sở Hùng Cừ	Hùng Cừ/Mị Cừ			con Hùng Dương
10 (9)	Sở Hùng Chí	Hùng Chí/Mị Chí/Hùng Chí Hồng			con Hùng Cừ
11 (9)	Sở Hùng Duyên	Hùng Duyên/Mị Duyên/Chấp Tì	?-848 TCN		em Hùng Chí
12 (10)	Sở Hùng Dũng	Hùng Dũng/Mị Dũng	747 TCN-838 TCN	10	con Hùng Duyên
13 (10)	Sở Hùng Nghiêm	Hùng Nghiêm/Mị Nguyên	837 TCN-828 TCN	10	em Hùng Dũng
14 (11)	Sở Hùng Sương	Hùng Sương/Mị Sương/Bá Sương	827 TCN - 822 TCN	6	con Hùng Nghiêm
15 (11)	Sở Hùng Tuân	Hùng Tuân/Mị Tuân/Quý Tuân	821 TCN - 800 TCN	22	em Hùng Sương	giành ngôi với hai anh
16 (12)	Sở Hùng Ngạc	Hùng Ngạc/Mị Ngạc	799 TCN - 791 TCN	9	con Hùng Tuấn
17 (12)	Sở Nhược Ngao	Hùng Nghi (Mị Nghi)	790 TCN - 764 TCN	27	em Hùng Ngạc
18 (13)	Sở Tiêu Ngao	Hùng Khảm/Mị Khảm	763 TCN - 758 TCN	6	con Nhược Ngao
19 (14)	Sở Phần Mạo/Sở Lệ vương	Hùng Thuận/Mị Thuận	757 TCN - 741 TCN	17	con Tiêu Ngao
20 (15)	Sở Vũ vương	Hùng Thông/Mị Thông	740 TCN - Tháng 3/690 TCN	51	con Phần Mạo
21 (16)	Sở Văn vương	Hùng Xi/Mị Xi	689 TCN - 6/675 TCN TCN	15	con Vũ vương
22 (17)	Sở Đổ Ngao	Hùng Gian/Mị Gian	674 TCN - 672 TCN	3	con Văn vương	bị giết
23 (17)	Sở Thành vương	Hùng Uẩn/Mị Uẩn	671 TCN - Tháng 10/626 TCN	46	em Đổ Ngao	tự sát
24 (18)	Sở Mục vương	Hùng Thương /Mị Thương	625 TCN - 614 TCN	12	con Mục vương
25 (19)	Sở Trang vương	Hùng Lữ (Mị Lữ)	613 TCN - 591 TCN	23	con Mục vương
26 (20)	Sở Cung vương	Hùng Thẩm (Mị Thẩm)	590 TCN - 560 TCN	31	con Trang vương
27 (21)	Sở Khang vương	Hùng Chiêu/Mị Chiêu	559 TCN - Tháng 9/545 TCN	15	con trưởng Cung vương
28 (22)	Sở Giáp Ngao	Hùng Viên (Mị Viên)	544 TCN - 541 TCN	4	con Khang vương	bị giết
29 (21)	Sở Linh vương	Hùng Vi (Mị Vi)	540 TCN - 529 TCN	12	con Cung vương	bị giết
30 (21)	Sở vương Bỉ/Sở Ti Ngao	Hùng Bỉ/Mị Bỉ	529 TCN	1	em Linh vương	tự sát
31 (21)	Sở Bình vương	Hùng Khí Tật/Hùng Cư	528 TCN - Tháng 9/516 TCN	13	em Bỉ
32 (22)	Sở Chiêu vương	Hùng (Mị) Trân/Chẩn	515 TCN - Tháng 7/489 TCN	27	con Bình vương
33 (23)	Sở Huệ vương	Hùng Chương (Mị Chương)	488 TCN - 432 TCN[54]	57	con Chiêu vương
34 (24)	Sở Giản vương	Hùng Trung (Mị Trung)	431 TCN - 408 TCN	24	con Huệ vương
35 (25)	Sở Thanh vương	Hùng Đương (Mị Đương)	407 TCN - 402 TCN	6	con Giản vương	bị giết
36 (26)	Sở Điệu vương	Hùng Nghi (Mị Nghi)	401 TCN - 381 TCN	21	con Thanh vương	bị bắn vào thây
37 (27)	Sở Túc vương	Hùng Tang (Mị Tang)	380 TCN - 370 TCN	11	con Điệu vương
38 (27)	Sở Tuyên vương	Hùng/Mị Lương Phu	369 TCN - 340 TCN	30	em Túc vương
39 (28)	Sở Uy vương	Hùng Thương/Mị Thương	339 TCN - 329 TCN	11	con Tuyên vương
40 (29)	Sở Hoài vương	Hùng Hòe (Mị Hòe)	328 TCN - 299 TCN	30	con Uy vương	bị giam ở Tần
41 (30)	Sở Tương vương	Hùng Hoành (Mị Hoành)	298 TCN - 263 TCN	36	con Hoài vương
42 (31)	Sở Khảo Liệt vương	Hùng Nguyên/Mị Nguyên	262 TCN - 238 TCN	25	con Tương vương
43 (32)	Sở U vương	Hùng Hãn/Mị Hãn	237 TCN - 228 TCN	10	con Khảo Liệt vương
44 (32)	Sở Ai vương	Hùng Do (Mị Do)	228	1	em U vương	bị giết
45 (32)	Sở vương Phụ Sô	Hùng Phụ Sô/Mị Phụ Sô	227 TCN - 223 TCN	5	anh Ai vương	bị bắt
46 (32)	Xương Bình quân	Hùng Khải (Mị Khải)	223 TCN	1	anh Phụ Sô	tử trận
47		Tương Cương	209 TCN	1		bị giết
48	Sở Ẩn vương	Trần Thắng	209 - 208 TCN	2	khởi nghĩa nông dân	bị giết
49	Sở Giả vương	Cảnh Câu/Mị Câu	208 TCN	1	con cháu nước Sở	bị giết
50	Sở Nghĩa Đế	Hùng Tâm/Mị Tâm	208 TCN - 206 TCN	3	dòng dõi vua Sở	bị giết
51	Sở Bá vương	Hạng Vũ/Hạng Tịch	206 TCN - 202 TCN	5		tự tử

Thế phả các quân chủ

Thế phả

=====

Dục Hùng

Thụ Thúc Đấu thị

Hùng Lệ

Hùng Cuồng

Hùng Dịch

Khuất Tuần Khuất thị

Hùng Ngải

Hùng Đán

Hùng Thắng

Hùng Dương

Hùng Cừ

Hùng Khang

Hùng Chí Quỳ quốc

Sở Hùng Duyên

Hùng Dũng ?-847 TCN - 838 TCN

Hùng Nghiêm ?-838 TCN - 828 TCN

Hùng Sương ?-828 TCN - 822 TCN

Trọng Tuyết ?- 822 TCN

Thúc Kham

Hùng Tuấn ?-822 TCN - 800 TCN

Hùng Ngạc ?-800 TCN - 791 TCN

Nhược Ngao ?-791 TCN - 764 TCN

Lệ vương ?-764 TCN - 758 TCN

Tiêu Ngao ?-758 TCN - 741 TCN

Vũ vương ?-741 TCN - 690 TCN

Văn vương ?-690 TCN - 675 TCN

Vương tử Thiện

Đổ Ngao ?-675 TCN - 672 TCN

Thành vương ?-672 TCN - 626 TCN

Vương tôn Khải

Mục vương ?-626 TCN - 614 TCN

Vương tử Chức

Trang vương ?-614 TCN - 591 TCN

Công tử Anh Tề

Công tử Nhâm Phu

Thẩm Doãn Tử Kinh Thẩm Doãn thị

Vương tử Dương Dương thị

Cung vương 600 TCN -591 TCN - 560 TCN

Vương tử Cốc Thần

Vương tử Trinh Nang thị

Công tử Ngọ

Công tử Truy Thư

Khang vương ?-560 TCN - 545

Linh vương ?-541 TCN - 529 TCN

Ti Ngao ?-529 TCN

Công tử Hắc Quang

Bình vương ?-529 TCN - 516 TCN

Khí Tật

Giáp Ngao ?-545 TCN - 541 TCN

Thái tử Lộc

Công tử Bãi Địch

Tử Tây Cảnh thị

Thái tử Kiến

Công tử Kết

Công tử Khải

Chiêu vương ?-516 TCN - 489 TCN

□

Mạc

Bình Hạ

Công tôn Ninh

Công tôn Triêu

Bạch công Thắng

Công tôn Yên

Công tôn Khoan

Bình

Huệ vương ?-489 TCN - 432 TCN

Tử Lương Chiêu thị

Điền công Đà Thành

Giản vương ?-432 TCN - 408 TCN

Thanh vương ?-408 TCN - 402 TCN

Điệu vương ?-402 TCN - 381 TCN

Túc vương ?-381 TCN - 370 TCN

Sở Tuyên vương ?-370 TCN - 340

Đông Trạch công Điệu thị

Lăng quân

Uy vương ?-340 TCN - 329 TCN

Hoài vương ?-329 TCN - 299 TCN - 296 TCN

Khoảnh Tương vương ?-299 TCN - 264 TCN

Dương Văn quân

Xuân Thân quân

Ngạc quân Khải

Tử Lan

□

Khảo Liệt vương ?-264 TCN - 238 TCN

Sở Nghĩa Đế ?-208 TCN - 206 TCN

Sở U vương ?-238 TCN - 228 TCN

Phụ Sô ?-228 TCN - 223 TCN

Ai vương ?-228

Xương Bình quân ?- 223 TCN

Ngô (nước)

Ngô
Tên bản ngữ 吳國
1200 TCN–473 TCN
Giản đồ các nước cuối thời Xuân Thu
Vị thế	Vương quốc
Thủ đô	Ngô (吴; nay là Tô Châu, Giang Tô)
Tôn giáo chính	Tín ngưỡng dân gian, thờ cúng tổ tiên
Chính trị
Chính phủ	Quân chủ
Tử tước, rồi Vương tước
• 1200 TCN	Thái Bá
• 495 TCN-473 TCN	Phù Sai
Lịch sử
• Thái Bá đến Giang Tô	1200 TCN
• Bị Việt diệt	473 TCN
Kinh tế
Đơn vị tiền tệ	Tiền Trung Quốc
Tiền thân Kế tục Nhà Thương Việt (nước)

Ngô (Phồn thể: 吳國; giản thể: 吴国), còn gọi là Câu Ngô (句吴) hay Công Ngô (工吴; 攻吾), là các tên gọi của một nước chư hầu của nhà Chu từ khi triều đại này ra đời cho tới khi kết thúc giai đoạn Xuân Thu trong lịch sử Trung Quốc.

Nước Ngô nằm ở khu vực cửa sông Dương Tử, phía đông nước Sở, tương ứng với phần lớn tỉnh Giang Tô ngày nay. Các nhà sử học Trung Hoa cổ đại xem đây là một nước bán khai (chưa văn minh được như các nước ở trung nguyên). Kinh đô của nước Ngô là Cô Tô, Tô Châu ngày nay. Các vị vua nước Ngô mang họ Cơ, chính là dòng dõi của hoàng tộc nhà Chu.

Trong thời gian giữa, nước Tấn đã giúp đỡ nước Ngô hùng mạnh để làm đồng minh chống lại nước Sở một cách hữu hiệu. Thời kì cuối, cùng sự trỗi dậy của Ngô Hạp Lư và Ngô Phù Sai, nước Ngô hình thành một vị thế tiểu bá, từng được xếp ngang các quốc gia trung nguyên. Nhưng sau nhiều lần giao tranh, đến năm 473 TCN, Việt vương Câu Tiễn đánh bại Ngô vương Phù Sai, nước Ngô bị nước Việt tiêu diệt.

Thành lập[sửa sửa mã nguồn

Khác với nhiều chư hầu thời Xuân Thu, Ngô là nước được thành lập khá sớm, ngay từ đời nhà Thương. Nguyên một chư hầu lớn của nhà Thương là Tây Bá (sau được truy tôn là Chu Thái vương) có ba người con trai: Thái Bá, Trọng Ung và Quý Lịch. Người con út là Quý Lịch sinh được người cháu là Cơ Xương từ nhỏ đã tỏ ra tài giỏi hơn người bình thường. Vì thế Tây Bá có ý định truyền ngôi cho Quý Lịch để sau này Cơ Xương được nối ngôi.

Hai người anh biết chủ ý của cha, bèn bỏ trốn đến ở đất Kinh ở phía Nam sông Trường Giang, tự cắt tóc và xăm mình như tục người bản địa và xưng là Câu Ngô. Theo Sử ký, có hơn 1000 nhà đến theo và tôn ông làm chủ. Từ đó ông trở thành tổ tiên của nước Ngô - tức là Ngô Thái Bá.

Người em út là Quý Lịch lên thay cha làm Tây Bá rồi sau truyền ngôi cho Cơ Xương (tức Chu Văn Vương sau này), sau này Cơ Xương có con là Cơ Phát diệt Thương dựng lên nhà Chu. Như vậy Ngô Thái Bá và Trọng Ung là bác của Chu Văn vương.

Xưng Vương sửa mã nguồn

Ngô Thái Bá mất không có con nối nên em ông là Trọng Ung lên thay. Từ Trọng Ung truyền 4 đời (chắt) đến Ngô Chu Chương thì chắt của Chu Thái Vương, cháu nội Quý Lịch là Cơ Phát diệt nhà Thương, lập ra nhà Chu, tức là vua Chu Vũ Vương.

Chu Vũ Vương tấn phong các chư hầu, chính thức phong cho quân chủ của Ngô khi đó là Chu Chương làm chư hầu nhà Chu với tước tử, truy phong cho Thái Bá tước bá. Vũ Vương vào hàng chú của Ngô Chu Chương. Trong nhiều thế kỷ từ khi nhà Chu thành lập tới giữa thời Xuân Thu, Ngô là nước chư hầu bình thường ở phía nam, không có sự kiện gì lớn ngoại trừ những vụ sáp nhập lãnh thổ của họ qua chiến tranh với các nước chư hầu khác và mở rộng lãnh thổ của mình toàn bộ vùng Giang Tô - việc chư hầu thôn tính nhau vốn dĩ là điều rất bình thường trong thời kỳ này.

Khoảng giữa thế kỷ 6 TCN, nhân lúc nhà Chu suy yếu, các nước Sở và nước Tấn cùng tranh ngôi bá chủ trong nhiều năm cũng không còn hùng mạnh như thời kỳ đầu, vua Ngô đời thứ 19 là Thọ Mộng - vốn chỉ có tước bá - bèn xưng vương. Lúc đó ngoài nhà Chu, chỉ có nước Sở hùng mạnh mới xưng vương. Nước Tấn giữ ngôi bá chủ trong nhiều năm cũng chỉ có tước công.

Nội loạn dòng tộc[sửa | sửa mã nguồn]

Ngô Thọ Mộng có bốn người con: Chư Phàn, Dư Sái, Dư Muội và Quý Trát. Trong 4 người thì Quý Trát tài giỏi hơn cả. Vì thế Thọ Mộng muốn nhường ngôi cho Quý Trát, nhưng lại không thể bỏ lệ lập trưởng, nên trước khi mất dặn lại anh em Chư Phàn hãy truyền ngôi cho em để tuần tự đến Quý Trát.

Năm 564 TCN, Thọ Mộng mất, Chư Phàn không nhận ngôi, định nhường cho Quý Trát. Quý Trát bỏ trốn nhất định không nhận ngôi. Chư Phàn làm vua. Chư Phàn chết (548 TCN), Dư Sái lên thay. Dư Sái chết (531 TCN), Dư Muội nối ngôi.

Năm 527 TCN, Dư Muội chết. Con Dư Muội là Liêu lên nối ngôi, tức là Ngô vương Liêu. Con Chư Phàn là Quang bất bình vì theo lý ngành trưởng mình phải làm vua, nay Quý Trát bỏ ngôi thì lệ anh truyền cho em không còn và chi của Dư Muội là chi thứ nên phải trả lại cho chi trưởng. Vì vậy Quang nuôi chí giành lại ngôi vua.

Công tử Quang tập hợp thủ hạ là những tay hào kiệt như Ngũ Tử Tư, Chuyên Chư, Bị Ly làm vây cánh. Sau đó ông sai Chuyên Chư làm thích khách ám sát Liêu giành ngôi vua. Vụ ám sát Ngô vương Liêu trở thành một trong những vụ hành thích nổi tiếng thời Xuân Thu.

Công tử Quang lên ngôi, tức là vua Ngô Hạp Lư (514 - 496 TCN). Các con của Liêu là Yểm Dư và Chúc Dung đang cầm quân đánh biên giới nước Sở bèn sang hàng Sở và được nước Sở phong ở đất Thư; còn người con khác là Khánh Kỵ bỏ trốn, tập hợp lực lượng chống lại.

Ngô Hạp Lư bèn sai thủ hạ là Yêu Ly đến trá hàng. Yêu Ly tự nguyện để Hạp Lư chặt cánh tay phải và chịu bị vu tội, bắt giết hết vợ con. Vì vậy khi Yêu Ly đến hàng, Khánh Kỵ tin dùng. Yêu Ly lựa thời cơ dùng tay trái cầm giáo đâm chết Khánh Kỵ. Lực lượng của Khánh Kỵ tan rã. Vụ Yêu Ly chỉ còn một tay vẫn giết được Khánh Kỵ cũng là một vụ hành thích nổi tiếng thời Xuân Thu.

Cường thịnh[sửa | sửa mã nguồn]

Từ thời anh em Chư Phàn, nước Ngô đã thường xuyên đánh phá các thành ấp biên giới nước Sở. Nước Sở khi đó suy yếu nên không đủ khả năng trấn áp sự quấy rối của nước Ngô. Một số thành ấp bị Ngô chiếm hẳn.

Trước khi lên ngôi, Hạp Lư đã thu dụng Ngũ Tử Tư là tướng nước Sở trốn sang vì có thù với vua Sở do cha và anh bị giết oan. Sau khi lên ngôi, Ngô vương Hạp Lư thu dụng thêm nhà quân sự nổi tiếng là Tôn Vũ. Được sự phù trợ của Tôn Vũ và Ngũ Viên, quân đội nước Ngô ngày càng lớn mạnh. Sau đó, Hạp Lư lại thu dụng thêm Bá Hi cũng có hoàn cảnh như Ngũ Viên: Bá Hi là con của đại thần Bá Châu Lê nước Sở, cha bị giết oan nên đến hàng nước Ngô.

Năm 512 TCN, Hạp Lư cử Ngũ Viên và Bá Hi mang quân đánh nước Sở. Quân Ngô phá đất Thư, giết chết hai người con của Ngô vương Liêu là Yểm Dư và Chúc Dung được nước Sở phong. Sau đó, Ngô liên tục đe dọa Sở về phía đông-nam cho đến khi bị suy vong. Nước Ngô đã tìm cách liên kết, gây ảnh hưởng với các chư hầu của Sở ở vùng sông Dương Tử để nhằm làm giảm ủng hộ đối với nước Sở. Nhiều đất đai nước Sở bị nước Ngô lấn chiếm.

Năm 506 TCN, Hạp Lư mở cuộc tấn công quy mô vào nước Sở, đánh thắng quân Sở hùng mạnh 5 trận liền và chiếm giữ kinh đô Dĩnh của nước Sở một thời gian. Sở Chiêu vương phải bỏ trốn ra nước ngoài và cầu viện binh của ông ngoại là Tần Ai công^[1] để khôi phục nước Sở. Hạp Lư lúc đó cũng gặp loạn do em là công tử Phu Khái định tranh ngôi nên phải rút đại quân về dẹp loạn.

Năm 496 TCN, Hạp Lư đi đánh nước Việt phía nam nước Ngô, bị trúng tên chết. Trước khi chết ông dặn lại người nối ngôi là Phù Sai nhất định phải trả thù nước Việt.

Năm 494 TCN, Phù Sai mang quân đánh Việt báo thù. Quân Ngô đánh bại quân Việt. Vua Việt là Câu Tiễn sai người đút lót cho Bá Hi, nhờ nói giúp với vua Ngô xin làm phiên thần. Dù Ngũ Tử Tư khuyên nhất định phải báo thù cũ, Phù Sai không nghe, cho Câu Tiễn đầu hàng.

Không để ý tới Câu Tiễn đang âm thầm khôi phục để đánh Ngô, Phù Sai nhân lúc các chư hầu trung nguyên là Tấn, Tề suy yếu bèn mang quân lên phía bắc, tranh giành với nước Tề, bất chấp sự can ngăn của Ngũ Tử Tư. Từ năm 489 TCN đến năm 484 TCN, Phù Sai ba lần mang quân lấn chiếm đất của nước Tề và Lỗ. Lãnh thổ nước Ngô mở rộng lên phía bắc. Trong một giai đoạn ngắn, nước Ngô trở thành quốc gia hùng mạnh nhất trong chư hầu.

Diệt vong[sửa | sửa mã nguồn]

Phù Sai tiếp tục muốn quyết chiến với nước Tề để giành ngôi bá chủ trung nguyên. Ngũ Tử Tư vì can quá thẳng nên bị Phù Sai giết chết.

Năm 482 TCN, lợi dụng lúc Ngô đang đưa quân đánh nhau một trận lớn với quân Tề ở Ngải Lăng, vua nước Việt là Câu Tiễn đã mang quân đánh úp và chiếm được kinh đô của nước Ngô. Nước Ngô tuy chưa bị diệt nhưng bị tàn phá nặng nề.

Trong khi đó Phù Sai đã đánh bại quân Tề ở Ngải Lăng và được sự thừa nhận ngôi vị của các chư hầu trung nguyên. Nghe tin ở nhà có nguy biến, Phù Sai cấp tốc mang quân viễn chinh từ xa trở về, giao chiến bị thua to. Phù Sai sợ hãi phải xin làm phiên thần của Câu Tiễn. Câu Tiễn chấp thuận.

Mặc dù có thời gian hưu chiến nhưng Phù Sai cũng không khắc phục được tình hình vì lúc đó tuổi đã cao, nước Ngô cứ thế mất dần những phần lãnh thổ của mình vào tay hai nước Sở và Việt. Chín năm sau, Câu Tiễn mang quân diệt hẳn nước Ngô vào năm 473 TCN. Phù Sai tự vẫn.

Các vị quân chủsửa

Thế phả

Ngô Phù Sai

(1) Thái Bá

(2) Trọng Ung

(3) Quý Giản

(4) Thúc Đạt

(5) Chu Chương

Ngu Trọng Ngu quốc

(6) Hùng Toại

(7) Kha Tương

(8) Cường Cưu Di

(9) Dư Kiều Nghi Ngô

(10) Kha Lư

(11) Chu Giao

(12) Khuất Vũ

(13) Di Ngô

(14) Cầm Xử

(15) Chuyển

(16) Phả Cao

(17) Câu Ti

(18) Khứ Tề

Thọ Mộng ?-586 TCN - 561 TCN

Liêu ?-527 TCN - 515 TCN

Chư Phàn ? - 561 TCN - 548 TCN

Dư Sái ? - 548 TCN - 544 TCN

Dư Muội ? - 544 - 527 TCN

Quyết Do

Yểm Dư

Chúc Dung

Quý Trát

Thái tử Chư Phàn

Khánh Kỵ

Thông

Hạp Lư ?-515 TCN - 496 TCN

Phu Khái Đường Khê thị ? - 505 TCN- ?

Sính

Chung Luy

Phù Sai ?-496 TCN - 473 TCN

Tử Sơn

Thái tử Hữu

Vương tử Cô Tào

Vương tử Địa

Giản đồ các nước cuối thời Xuân Thu

Bảng dưới đây theo Sử ký Tư Mã Thiên, có tham khảo Xuân Thu tả truyện chú của Dương Bá Tuấn.

Nước Ngô có tất cả 25 đời vua tính từ Thái Bá:

Tước hiệu	Họ, tên	Sinh, mất	Trị vì	Quan hệ
Ngô Thái Bá	Không rõ tên thật			Bác Chu Văn Vương
Ngô Trọng Ung	Cơ Trọng Ung			Em Thái Bá, và Bác Chu Văn Vương
Ngô Quý Giản	Cơ Quý Giản			Con Trọng Ung
Ngô Thúc Đạt	Cơ Thúc Đạt			Con Quý Giản
Ngô Chu Chương	Cơ Chu Chương			Con Thúc Đạt
Ngô Hùng Toại	Cơ Hùng Toại			Con Chu Chương
Ngô Kha Tương	Cơ Kha Tương			con Hùng Toại
Ngô Cường Cưu Di	Cơ Cường Cưu Di			con Kha Tương
Ngô Dư Kiều Nghi Ngô	Cơ Dư Kiều Nghi Ngô			Con Cường Cưu Di
Ngô Kha Lư	Cơ Kha Lư			Con Dư Kiều Nghi Ngô
Ngô Chu Giao	Cơ Chu Giao			con Kha Lư
Ngô Khuất Vũ	Cơ Khuất Vũ			Con Chu Giao
Ngô Di Ngô	Cơ Di Ngô			Con Khuất Vũ
Ngô Cầm Xử	Cơ Cầm Xử			Con Di Ngô
Ngô Chuyển	Cơ Chuyển			Con Cầm Xử
Ngô Phả Cao	Cơ Phả Cao			Con Chuyển
Ngô Câu Ty	Cơ Câu Ty		654 TCN - ?	Con Phả Cao
Ngô Khứ Tề	Cơ Khứ Tề	?-586 TCN	?-586 TCN	Con Câu Ty
Ngô Thọ Mộng	Cơ Thọ Mộng	?-561 TCN	585 TCN-561 TCN	Con Khứ Tề
Ngô Chư Phàn	Cơ Chư Phàn	?-528 TCN	560 TCN-548 TCN	Con Thọ Mộng
Ngô Dư Sái	Cơ Dư Sái	?-531 TCN	547 TCN-531 TCN [2] 547 TCN - 544 TCN[3]	Con Thọ Mộng, em Chư Phàn
Ngô Dư Muội	Cơ Dư Muội	?-527 TCN	530 TCN-527 TCN[2] 543 TCN - 527 TCN[3]	Con Thọ Mộng, em Dư Sái và Chư Phàn
Ngô Liêu	Cơ Liêu	?-515 TCN	526 TCN-515 TCN	Con Dư Muội
Ngô Hạp Lư	Cơ quang	?-506 TCN	514 TCN-496 TCN	Con Chư Phàn
Ngô Phù Sai	Cơ Phù Sai	?-473 TCN	495 TCN-473 TCN	Cháu Hạp Lư

Chú thích[sửa | sửa mã nguồn]

1. ^ Con gái Tần Ai công là mẹ Sở Chiêu vương
2. ^ ^{a b} Theo Sử ký và Niên biểu lịch sử Trung Quốc của Phương Thi Danh
3. ^ ^{a b} Lấy theo Xuân Thu tả truyện chú của Dương Bá Tuấn

Việt Quốc

Đời	Xưng hiệu	Danh tính	Số năm tại vị	Thời gian tại vị	Xuất thân	Tài liệu
1	Việt hầu Vô Dư (越侯無餘)	Vô Dư (無餘)			Con thứ của vua Hạ Thiếu Khang	Sử ký-Việt thế gia
10 đời vua không rõ
11	Việt hầu Vô Nhâm (越侯無壬)	Vô Nhâm (無壬)				Ngô Việt Xuân Thu
12	Việt hầu Vô Thẩm (越侯無瞫)	Vô Thẩm (無瞫)				Ngô Việt Xuân Thu
20 đời vua không rõ
33	Việt hầu Phu Đàm (越侯夫譚)	Phu Đàm (夫譚)	27	565 TCN - 538 TCN		Sử ký-Việt thế gia
34	Việt hầu Doãn Thường (越侯允常)	Doãn Thường (允常)	42	538 TCN - 496 TCN	Con trai Phu Đàm, xưng vương năm 510 TCN	Sử ký-Việt thế gia
35	Việt vương Câu Tiễn (越王句踐)	Câu Tiễn (句踐) biệt danh Cưu Tiên (鳩淺)	33	496 TCN - 464 TCN	Con trai Doãn Thường	Sử ký-Việt thế gia Chiến Quốc sử
36	Việt vương Lộc Dĩnh (越王鹿郢)	Dữ Di (與夷) cũng có tên Lộc Dĩnh (鹿郢) cũng gọi là Ư Tứ (於賜)	6	463 TCN - 458 TCN	Con trai Câu Tiễn	Sử ký-Việt thế gia Chiến Quốc sử
37	Việt vương Bất Thọ (越王不壽)	Bất Thọ (不壽)	10	457 TCN - 448 TCN	Con trai Lộc Dĩnh	Sử ký-Việt thế gia Chiến Quốc sử
38	Việt vương Chu Câu (越王朱句)	Ông (翁) biệt danh Châu Câu (州句) hoặc ghi Chu Câu (朱句)	37	447 TCN - 411 TCN	Con trai Bất Thọ	Sử ký-Việt thế gia Chiến Quốc sử
39	Việt vương Ế (越王翳)	Ế (翳) cũng có tên Thụ (授) cũng Bất Quang (不光)	36	410 TCN - 375 TCN	Con trai Chu Câu	Sử ký-Việt thế gia Chiến Quốc sử
40	Việt vương Thác Chi (越王錯枝)	Thác Chi (錯枝), cũng Sưu (搜)	2	374 TCN - 373 TCN	cháu nội của Việt vương Ế, con trai của Chư Cữu (諸咎)	Sử ký-Việt thế gia Chiến Quốc sử
41	Việt vương Vô Dư (越王無余)	Vô Dư (無余) Mãng An (莽安) cũng Chi Hầu (之侯)	12	372 TCN - 361 TCN	Thuộc gia tộc của Việt vương Thác Chi	Sử ký-Việt thế gia Chiến Quốc sử
42	Việt vương Vô Chuyên (越王無顓)	Vô Chuyên (無顓) "Kỷ biên" viết Thảm Trục Mão (菼蠋卯)	18	360 TCN - 343 TCN		Sử ký-Việt thế gia Chiến Quốc sử
43	Việt vương Vô Cương (越王無彊)	Vô Cương (無彊)	37	342 TCN - 306 TCN	"Sử ký tác ẩn" nói là em trai của Vô Chuyên	Sử ký-Việt thế gia Chiến Quốc sử
Năm 306 TCN, Sở đánh bại Việt, Việt vương Vô Cương bị sát hại.

Việt 越国

Việt (Phồn thể: 越國; Giản thể: 越国), còn gọi là Việt (戉), Ư Việt (於越/於粤), là một chư hầu của nhà Chu thời Xuân Thu và Chiến Quốc trong lịch sử Trung Quốc. Lãnh thổ quốc gia này tương ứng hiện tại ở vùng đất phía nam Trường Giang, ven biển Chiết Giang, Trung Quốc.

Quốc gia này vì vị trí rất xa Trung Nguyên và thường không được ghi chép nổi bật, chỉ được biết đến khi Việt vương Câu Tiễn đánh bại Ngô Phù Sai, cùng các truyền thuyết về nàng Tây Thi. Vào thời Chiến Quốc, quốc gia này bị nước Sở tiêu diệt.

Lịch sử

Các quốc quân nước Việt thuộc dòng dõi thế nào, vẫn còn nhiều tranh cãi, có hai thuyết:
(1) là hậu duệ Quốc vương nước Sở,
(2) là dòng dõi Hạ Vũ, được phong ở đất Cối Kê để lo việc phụng thờ.
Nước Việt 越國 này nổi tiếng về phẩm chất gia công đồ kim khí, đặc biệt là các thanh kiếm của họ. Kinh đô Việt đặt ở Cối Kê, nay thuộc huyện Thiệu Hưng, tỉnh Chiết Giang.

Do vị trí quá xa Trung Nguyên nên tiểu quốc Việt không thu hút nhiều sự quan tâm của nhà Chu và các nước chư hầu lớn. Chỉ đến khi Việt vương Câu Tiễn tiêu diệt nước Ngô, mà nước Ngô vốn đã đánh phá nước Sở hùng mạnh trước đó, nên triều Chu phải công nhận địa vị bá chủ phía nam của nước Việt.
Thời kỳ này đánh dấu sự thịnh vượng của nước Việt khi quốc gia này nhiều năm nắm giữ địa vị bá chủ trung nguyên với sự công nhận tuyệt đối của triều đình nhà Chu và các chư hầu.

Suy vong

Đầu thời kỳ Chiến Quốc, thế nước Việt vẫn còn rất mạnh. Qua các đời vua tiếp theo sau Câu Tiễn, nước Việt tiếp tục tiến hành tiêu diệt và thâu tóm các nước chư hầu nhỏ khác khiến lãnh thổ tiếp tục mở rộng lên phía bắc. Bấy giờ, lãnh thổ của nước Việt đã rất rộng, giáp ranh hai nước Sơn Đông khác là Lỗ và Tề. Trước khi có sự trỗi dậy của nước Tần, Việt cùng với Sở và Ngụy là ba nước mạnh nhất thời điểm lúc đó. Cũng trong thời gian này mối quan hệ giữa hai nước Tề và Việt không mấy gì là tốt đẹp.

Tuy nhiên, những tranh chấp trong nội bộ dòng tộc đã khiến nước Việt suy yếu, kèm theo đó là những lần bại trận trước nước Sở trong những lần tranh chấp lãnh thổ biên giới đã khiến nước Việt mất dần địa vị bá chủ.

Vào năm 334 TCN, nước Sở mở một cuộc tấn công bất ngờ vào lãnh thổ nước Việt và đoạt lấy vùng Giang Tô, kinh đô cũ của nước Ngô. Cuộc tấn công của nước Sở đã cắt đôi lãnh thổ nước Việt, bấy giờ phần phía bắc của nước Việt đang giáp với nước Tề. Sau nhiều năm kháng cự, cuối cùng nước Việt cũng bị nước Sở tiêu diệt, Việt vương Vô Cương thất trận và bị giết. Lãnh thổ nước Việt bị nước Sở và nước Tề sáp nhập. Con thứ hai của Vô Cương là Minh Di được vua Sở cho cai quản vùng đất Ngô Thành (nay ở huyện Ngô Hưng tỉnh Chiết Giang), nằm ở phía nam Âu Dương Đình, được đặt tên như vậy bởi vì nó được xây dựng ở phía nam và là phía dương (mặt trời) của núi Âu Dương, vì thế ông được đặt danh hiệu là Âu Dương Đình Hầu.

Năm 223 TCN, tướng nước Tần là Vương Tiễn sau khi diệt nước Sở đã tiến vào vùng đất Việt. Các thủ lĩnh người Việt ở đây (là hậu duệ của Câu Tiễn) đều quy phục. Vương Tiễn bèn lấy đất Việt lập quận Cối Kê. Con cháu họ tiếp tục giữ họ Âu, họ Âu Dương hay họ Âu Hầu để tưởng nhớ chức tước ngày xưa của tổ tiên.

Danh sách vua nước Việt

Thế phả

Phu Đàm ?-565 TCN─538 TCN

Doãn Thường ?-─497 TCN

Câu Tiễn ?-496 TCN─465 TCN

Lộc Dĩnh ?-464 TCN─459 TCN

Bất Thọ ?-458 TCN─449 TCN

Chu Câu ?-448 TCN─412 TCN

Ế ?-411 TCN─376 TCN

Dự

Chư Cữu ？-376 TCN

Tượng một người đàn ông, có niên đại từ thời Vương quốc Việt

Thuyền chiến nước Việt

Đời	Xưng hiệu	Danh tính	Số năm tại vị	Thời gian tại vị	Xuất thân	Tài liệu
1	Việt hầu Vô Dư (越侯無餘)	Vô Dư (無餘)			Con thứ của vua Hạ Thiếu Khang	Sử ký-Việt thế gia
10 đời vua không rõ
11	Việt hầu Vô Nhâm (越侯無壬)	Vô Nhâm (無壬)				Ngô Việt Xuân Thu
12	Việt hầu Vô Thẩm (越侯無瞫)	Vô Thẩm (無瞫)				Ngô Việt Xuân Thu
20 đời vua không rõ
33	Việt hầu Phu Đàm (越侯夫譚)	Phu Đàm (夫譚)	27	565 TCN - 538 TCN		Sử ký-Việt thế gia
34	Việt hầu Doãn Thường (越侯允常)	Doãn Thường (允常)	42	538 TCN - 496 TCN	Con trai Phu Đàm, xưng vương năm 510 TCN	Sử ký-Việt thế gia
35	Việt vương Câu Tiễn (越王句踐)	Câu Tiễn (句踐) biệt danh Cưu Tiên (鳩淺)	33	496 TCN - 464 TCN	Con trai Doãn Thường	Sử ký-Việt thế gia Chiến Quốc sử
36	Việt vương Lộc Dĩnh (越王鹿郢)	Dữ Di (與夷) cũng có tên Lộc Dĩnh (鹿郢) cũng gọi là Ư Tứ (於賜)	6	463 TCN - 458 TCN	Con trai Câu Tiễn	Sử ký-Việt thế gia Chiến Quốc sử
37	Việt vương Bất Thọ (越王不壽)	Bất Thọ (不壽)	10	457 TCN - 448 TCN	Con trai Lộc Dĩnh	Sử ký-Việt thế gia Chiến Quốc sử
38	Việt vương Chu Câu (越王朱句)	Ông (翁) biệt danh Châu Câu (州句) hoặc ghi Chu Câu (朱句)	37	447 TCN - 411 TCN	Con trai Bất Thọ	Sử ký-Việt thế gia Chiến Quốc sử
39	Việt vương Ế (越王翳)	Ế (翳) cũng có tên Thụ (授) cũng Bất Quang (不光)	36	410 TCN - 375 TCN	Con trai Chu Câu	Sử ký-Việt thế gia Chiến Quốc sử
40	Việt vương Thác Chi (越王錯枝)	Thác Chi (錯枝), cũng Sưu (搜)	2	374 TCN - 373 TCN	cháu nội của Việt vương Ế, con trai của Chư Cữu (諸咎)	Sử ký-Việt thế gia Chiến Quốc sử
41	Việt vương Vô Dư (越王無余)	Vô Dư (無余) Mãng An (莽安) cũng Chi Hầu (之侯)	12	372 TCN - 361 TCN	Thuộc gia tộc của Việt vương Thác Chi	Sử ký-Việt thế gia Chiến Quốc sử
42	Việt vương Vô Chuyên (越王無顓)	Vô Chuyên (無顓) "Kỷ biên" viết Thảm Trục Mão (菼蠋卯)	18	360 TCN - 343 TCN		Sử ký-Việt thế gia Chiến Quốc sử
43	Việt vương Vô Cương (越王無彊)	Vô Cương (無彊)	37	342 TCN - 306 TCN	"Sử ký tác ẩn" nói là em trai của Vô Chuyên	Sử ký-Việt thế gia Chiến Quốc sử
Năm 306 TCN, Sở đánh bại Việt, Việt vương Vô Cương bị sát hại.

Bách Việt
Âu Việt Cán Việt Câu Đinh Câu Ngô Dạ Lang Dương Việt Điền Việt Đông Âu Lạc Việt Mân Việt Nam Việt (Người Nam Việt) Sơn Việt Ư Việt

Rain in Jiang Nan 雨碎江南
_Erhu Cover
Mưa Trên Giang Nam/ Giang Nam Trong Mưa
Đàn nhị hồ
二胡版
https://youtu.be/AVXejOoPECA


雨碎江南 二胡版 Rain in Jiang Nan_Erhu Cover
https://youtu.be/AVXejOoPE

	Chỉ cần nắm rõ căn bản ngữ vựng của tiếng VIỆT ngày nay, là có thể học và hiểu ngay những tiếng VIỆT khác trong BÁCH VIỆT. Đỗ Thành - ngày 09 /09 /2009